|
Yangi usul (2010-yildan boshlab ITI)
|
| bet | 3/7 | | Sana | 08.03.2023 | | Hajmi | 0.52 Mb. | | #44600 |
Bog'liq Inson taraqqiyoti indeksi Mikroiqtisodiyot (S.G\'ulomov va b.), 1, Agrotexnologiya2Yangi usul (2010-yildan boshlab ITI)[tahrir | manbasini tahrirlash]
ITI 1990- va 2021-yillardagi tendensiyalar
Dunyo
OECD mamlakatlari
|
Rivojlanayotgan mamlakatlar:
Arab mamlakatlari
Yevropa va Markaziy Osiyo
Janubiy Osiyo
Sahroi Kabir Afrikasi
|
2010-yil 4-noyabrda chop etilgan (va 2011-yil 10-iyunda yangilangan) 2010-yilgi Inson taraqqiyoti hisobotida Inson taraqqiyoti indeksi uch oʻlchovni birlashtirgan holda hisoblab chiqilgan[6][7]:
Uzoq va sogʻlom hayot: tugʻilishdan kutilayotgan umr koʻrish
Taʼlim: oʻrtacha oʻqish yillari va kutilayotgan maktab yillari
Tegishli turmush darajasi: Aholi jon boshiga YaIM (Xalqaro dollardagi xarid qobiliyati pariteti)
2010-yilgi Inson taraqqiyoti hisobotida BMTTD Inson taraqqiyoti indeksini hisoblashning yangi usulidan foydalanishni boshladi. Unga koʻra quyidagi uchta indeks qoʻllaniladi:
1. Oʻrtacha umr koʻrish indeksi (LEI) =LE−2085−20
Tugʻilganda oʻrtacha umr koʻrish 85 yil boʻlganda LEI 1 ga, tugʻilishda oʻrtacha umr koʻrish 20 yil boʻlsa 0 ga teng.
2. Taʼlim indeksi (EI) =MYSI+EYSI2 [8]
2.1 Maktabda oʻqishning oʻrtacha yillari indeksi (MYSI) =MYS15 [9]
Oʻn besh — bu 2025-yilga moʻljallangan maksimal koʻrsatkich.
2.2 Kutilayotgan maktab taʼlimi indeksi (EYSI) =EYS18 [10]
Oʻn sakkiz — koʻp mamlakatlarda magistr darajasiga erishish yoshi.
3. Daromad indeksi (II) =ln(GNIpc)−ln(100)ln(75,000)−ln(100)
Aholi jon boshiga YaIM 75 000 dollar boʻlsa II 1, jon boshiga YaIM 100 dollar boʻlsa 0 ga teng boʻladi.
Natijada, ITI oldingi uchta normallashtirilgan indekslarning geometrik oʻrtacha koʻrsatkichi ekanligi kelib chiqadi:
HDI=LEI⋅EI⋅II3.
LE: Tugʻilganda kutilayotgan umr koʻrish
MYS: Oʻrtacha maktabda oʻqish yillari (yaʼni 25 yosh va undan katta yoshdagi shaxsning rasmiy taʼlimda oʻtkazgan yillari)
EYS: Kutilayotgan maktab oʻqish yillari (yaʼni 18 yoshgacha boʻlgan bolalar uchun kutilayotgan maktab oʻqishining umumiy yillari)
GNIpc: Aholi jon boshiga xarid qobiliyati pariteti boʻyicha yalpi milliy daromad
|
| |
