• Ion almashtiruvchi smolalar
    		•

    Ion almashtiruvchi smolalar




    Download 22.6 Kb.
    Sana14.11.2023
    Hajmi22.6 Kb.
    #98415
    Bog'liq
    A. Rasulov - Ehtimollar nazariyasi va matematik statistika, Test, 3-amaliy — sirtqi (1), 2-amaliy —sirtqi, Tafakkur haqida tushuncha, Kompyuter tarmoqlari HEMIS Student axborot tizimi, 9-ameliy jumis, 19-mavzu, Paroller ham sertifikatlar (Автосохраненный), Катламлар жаратыу, Tema, kitob 0061f0f9385bb32, dokumen.tips audacity-presentation, 124840 6-МАВЗУ)

    Reja:

    1. Uran ishlab chiqarishda ishlatiladigan ion almashinadigan smolalar.

    2. Uran qazib olishda ishlatiladigan qatronlar haqida.

    3. Uran olish jarayonlarida bu smolalarning mexanizmlari va selektivligi.


    Ion almashtiruvchi smolalar — yuqori molekulali sintetik (polimer) organik ionitlar. Ular erimaydi, elektrolit eritmalari organik erituvchilarda chegaralangan miqdorda boʻkadi, suvli va suvsiz organik erit-malarda ion almashtiradi. Ionitlarning umumiy tasnifga muvofiq, I.a.s. kation almashtiruvchi (polikislotalar), anion almashtiruvchi (poliasoslar) va amfoter yoki bipolyar (poli-amfiliotlar) turlarga boʻlinadi. Kation almashtiruvchi smolalar kuchli va kuchsiz kislotali, anion almashtiruvchi smolalar esa kuchli va kuchsiz asosli boʻladi. Smolalarda faqat bir xil ionogen guruhlar (mas, sulfoguruh) boʻlsa — monofunksional guruhlar deb, har xil ionogen guruhlar boʻlsa — polifunksional guruhlar deb ataladi.
    I. a. s. ga erimaydigan polielektrolitlarayeb qarash mumkin. Polivalent (koʻp zaryadli) ion mol. katta boʻlganidan amalda qarakatlanmaydi. I. a. s. poli-merlanish, polikondensatlanish yoʻli bilan yoki ionit xossalariga ega boʻlmagan polimerii kimyoviy ishlash yoʻli bilan olinadi. I. a. s. suv tarkibidagi tuzni ketkazish, nodir elementlarni ajratib olish, organik va anorganik sintez mahsulotolarini tozalashda qoʻllaniladi.

    Ion almashinadigan smolalar yuqori molekulyar ogʻirlikdagi erimaydigan birikmalar boʻlib, eritma ionlari bilan oʻzaro taʼsirlashganda reaksiya koʻrsatishi mumkin. Ular uch o'lchamli jel yoki makro gözenekli tuzilishga ega. Ular ion almashtirgichlar deb ham ataladi.


    Bu qatronlar kation almashinuvi (kuchli kislota va kuchsiz kislotaga boʻlinadi), anion almashinuvi (kuchli asos, kuchsiz asos, oraliq va aralash asos) va bipolyardir. Kuchli kislotali birikmalar pH qiymatlaridan qat'iy nazar kationlarni almashtira oladigan kation almashinuvchilaridir. Ammo zaif kislotalilar kamida etti qiymatda ishlashi mumkin. Kuchli asosli anion almashinuvchilar eritmalarda har qanday dissotsiatsiya darajasida, har qanday pH da anionlarni almashishga moyildirlar. Bu, o'z navbatida, zaif asosli anion almashinuvchilarda etishmaydi. Bunday holda, pH 1-6 bo'lishi kerak. Boshqacha qilib aytganda, qatronlar suvda ion almashishi, bir qismini o'zlashtirishi va evaziga ilgari saqlanganlarini berishi mumkin. Va aynan H2O ko'p komponentli tuzilma bo'lgani uchun uni to'g'ri tayyorlashingiz kerak, tanlangkimyoviy reaksiya.
    Ion almashinadigan smolalar - polielektrolitlar. Ular erimaydi. Ko'paytiriladigan zaryadlangan ion harakatsizdir, chunki u katta molekulyar og'irlikka ega. U ion almashtirgichning asosini tashkil qiladi, qarama-qarshi belgiga ega bo'lgan kichik mobil elementlar bilan bog'lanadi va o'z navbatida ularni eritmada almashishi mumkin. Agar ion almashinuvchi xossalariga ega boʻlmagan polimerga kimyoviy ishlov berilsa, u holda oʻzgarishlar sodir boʻladi - ion almashinuvchi smolaning regeneratsiyasi. Bu juda muhim jarayon. Polimer-analog transformatsiyalar, shuningdek, polikondensatsiya va polimerizatsiya yordamida ion almashinuvchilar olinadi. Tuzli va aralash tuzli shakllari mavjud. Birinchisi natriy va xloridni, ikkinchisi - natriy-vodorod, gidroksil-xlorid turlarini nazarda tutadi. Bunday sharoitda ion almashtirgichlar ishlab chiqariladi. Bundan tashqari, jarayonda ular ishchi shaklga, ya'ni vodorod, gidroksil va boshqalarga aylanadi. Bunday materiallar turli faoliyat sohalarida, masalan, tibbiyot va farmatsevtikada, oziq-ovqat sanoatida, kondensatni tozalash uchun atom elektr stantsiyalarida qo'llaniladi.. Aralash yotoq filtri uchun ion almashinadigan qatron ham ishlatilishi mumkin. Ion almashinadigan smola suvni yumshatish uchun ishlatiladi. Bundan tashqari, aralashma suyuqlikni tuzsizlantirishi mumkin. Shu munosabat bilan ion almashinadigan qatronlar ko'pincha issiqlik energetikasida qo'llaniladi. Gidrometallurgiyada ular rangli va nodir metallar uchun ishlatiladi, kimyo sanoatida ular tozalanadi vaturli elementlarni ajratib turadi. Ionitlar oqava suvlarni ham tozalashi mumkin va organik sintez uchun ular butun katalizator hisoblanadi. Shuning uchun ion almashinadigan qatronlar turli sohalarda qo'llanilishi mumkin. Issiqlik oʻtkazuvchi yuzalarda shkala paydo boʻlishi mumkin va u atigi 1 mm ga yetsa, yoqilgʻi sarfi 10% ga oshadi. Bu hali ham katta yo'qotish. Bundan tashqari, uskuna tezroq eskiradi. Buning oldini olish uchun siz suvni tozalashni to'g'ri tashkil qilishingiz kerak. Buning uchun ion almashinadigan qatron filtri ishlatiladi. Suyuqlikni tozalash orqali siz o'lchovdan xalos bo'lishingiz mumkin. Turli xil usullar mavjud, lekin harorat ko'tarilgach, ularning imkoniyatlari kamroq bo'ladi. Suvni tozalashning bir qancha usullari mavjud. Siz magnit va ultratovushli ishlov berishdan foydalanishingiz mumkin yoki uni komplekslar, kompleksonlar, IOMS-1 bilan rötuş qilishingiz mumkin. Ammo mashhurroq variant - ion almashinuvi yordamida filtrlash. Bu suv elementlarining tarkibini o'zgartirishga olib keladi. Ushbu usuldan foydalanilganda, H2O deyarli butunlay tuzsizlanadi va aralashmalar yo'qoladi. Shuni ta'kidlash kerakki, bunday tozalashga boshqa yo'llar bilan erishish juda qiyin. Ion almashinuvi qatronlari yordamida suvni tozalash nafaqat Rossiyada, balki boshqa mamlakatlarda ham juda mashhur. Bunday tozalash juda ko'p afzalliklarga ega va boshqa usullarga qaraganda ancha samarali. Olib tashlangan elementlar hech qachon pastki qismida cho'kma bo'lib qolmaydi va reagentlarni doimiy ravishda dozalash kerak emas. Buni qilingJarayon juda oson - filtrlarning dizayni bir xil turdagi. Agar so'ralsa, siz avtomatlashtirishdan foydalanishingiz mumkin. Tozalashdan keyin xususiyatlar har qanday harorat o'zgarishida saqlanib qoladi. Purolite A520E yuqori selektivlikka ega. Bu sulfatlar miqdoridan qat'i nazar, nitratlarni samarali ravishda olib tashlashga yordam beradi. Boshqa ion almashinadigan qatronlar bunday funktsiyalar bilan maqtana olmaydi. Buning sababi, H2O tarkibidagi sulfatlarning miqdori bilan elementlar almashinuvi kamayadi. Ammo Purolite A520E ning selektivligi tufayli bu pasayish juda muhim emas. Murakkab boshqalar bilan solishtirganda past, to'liq almashinuvga ega bo'lsa-da, ko'p miqdorda suyuqlik juda yaxshi tozalanadi. Shu bilan birga, agar sulfatlar kam bo'lsa, turli xil anion almashtirgichlar, ham jel, ham makrog'ovak, suvni tozalash va nitratlarni yo'q qilish bilan kurashishga qodir bo'ladi.
    Download 22.6 Kb.




    Download 22.6 Kb.