Iqtisodiyotni raqamlashtirish sharoitida buxgalteriya hisobi, iqtisodiy tahlil va auditni xalqaro standartlar asosida rivojlantirish muammolari va istiqbollari

453 
2-жадвал 
Асосий фаолиятдан келган фойданинг ўзгаришига таъсир қилувчи 
омилларини занжирли алмаштириш усули орқали аниқлаш ҳисоб-китоби 
(минг сўм ҳисобида) 
Ҳ
и
с
об
н
и
н
г
 т
ар
т
и
б 
с
о
н
и
 
А
л
м
ашт
и
р
и
шн
и
н
г
 т
ар
т
и
б 
с
он
и
 
Ҳисоб формуласи таркибига 
кирувчи омииллар 
Натижавий 
кўрсаткич - 
операцион 
фойда 
[1у-2у+3у] 
Олдинги 
ҳисобга 
нисбатан 
фарқ, 
(+,-) 
ялпи 
фойда 
давр 
харажатлар
и 
асосий 
фаолиятда
н 
келган 
бошқа 
операцион 
даромадла
р 
А 
Б 
1 
2 
3 
6 
7 
1 
- 
562147 
546329 
25136 
1047 
0 
2 
1 
549681 
546329 
25136 
28488 
+27441 
3 
2 
549681 
589140 
25136 
64595 
+36107 
4 
3 
549681 
589140 
207591 
168132 
+103537 
Омиллар баланси: +167085 
Одатда, операцион даромадларни асосий қисми хўжалик шартномасига 
мувофиқ мол етказиб бериш бўйича шартномаларни бажармаганлиги учун 
тўланадиган жарима, пеня (ўсим) ҳамда юзага келган зарарларни қоплашдан 
тушган даромадлар; ҳисобот йили аниқланган ўтган йилдаги фойда миқдори; 
рента даромади; асосий фондлар ва бошқа моддий бойликларни сотишдан 
келадиган даромадлар; тўлаш муддати ўтиб кетган кредиторлик ва депонентлик 
қарзлари; корхонанинг ошхонаси, ёрдамчи хўжаликлардан олинадиган 
даромадлардан иборат бўлади. 

454 
5. Хулоса ва таклифлар 
Молиявий натижаларни ифодаловчи кўрсаткичларни омилли таҳлил 
қилиш бўйича олиб борилган тадқиқотлар натижасида корхонанинг молиявий 
фаолиятини барқарорлаштириш ва иқтисодий самарадорлигини оширишнинг 
ички имкониятларини аниқлашда таҳлил усулларидан фойдаланиш юзасидан 
илмий хулоса ва амалий таклифлар ишлаб чиқилди: 
Иқтисодиётни 
эркинлаштириш 
шароитида 
фойданинг 
ижтимоий-
иқтисодий моҳияти, вазифалари кўрсатиб берилди ва илмий таърифлар 
берилди. Хусусан, жамиятнинг, жамоанинг ва ҳар бир ҳодимнинг фойда 
олишга бўлган манфаатдорлиги объектив зарурият эканлиги назарий жиҳатдан 
исботланди. 
Маҳсулотларни сотишдан тушган ялпи фойданинг ўзгаришига таъсир этувчи 
омилларни ҳисоб-китоб қилиш усуллари тавсия этилди. Хўжалик юритувчи 
субъектларда ялпи фойда 2022 йил охири йил бошига нисбатан 12466 минг 
сўмга камайган ёки унинг ўсиш суръати 97,78 % ни ташкил қилган. Ялпи фойда 
ҳажмининг камайишига сотилган маҳсулот таннархини ошиши сабаб бўлган. 
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ 
1.Донцова А.В.Никифорова Н.А. «Анализ финансовой отчетности». М: 
Дело и Сервис 2009. 
2.Ионова А.Ф., Селезнева Н.Н. «Финансовый анализ». М. : ЮНИТИ. 2009. 
3. Пардаев М.Қ., Шоалимов А.Х. “Бошқарув таҳлили”. –Т.: “Иқтисодиёт ва 
ҳуқуқ дунёси”, 2005. 
4. Ваҳобов А. В. ва бошқалар. “Молиявий ва бошқарув таҳлили”. -Т ,: 
Шарқ. 2005. 
5. Ергешев Е.Е. “Иқтисодий ва молиявий таҳлил”. –Т.: Консаудитинформ. 
2005. 
6. Шоалимов А.Х., Тожибоева Ш.А. “Иқтисодий таҳлил назарияси”. –Т.: 
Ўзбекистон ёзувчилар уюшмаси адабиёт жамғармаси. 2005. 
7. Пардаев М.Қ., Исроилов Б.И. “Иқтисодий таҳлил”. -Т.: Меҳнат. 2004. 

Download 8,84 Mb.