552
Kirish.
Muammoli kreditlar to’lovga qabul bo’lmagan kreditlar,
yoki yomon qarz
oluvchilar nomi bilan ham tanilgan bo’lib, tijorat banklari va umuman moliya tizimi
uchun jiddiy xavf tug’diradi. Muammoli kreditlarni o’rganishning asosiy jihatlari
quyidagilardan iborat:
birinchidan,
muammoli kreditlar banklarning moliyaviy
barqarorligiga salbiy
ta’sir ko’rsatadi. Agar muammoli kreditlar soni ortib ketsa, bu bank kapitalining
qisqarishiga olib keladi va uning barqarorligiga tahdid soladi.
Muammoli kreditlar
tahlili banklarga yuzaga kelishi mumkin bo’lgan risklarni aniqlash va ularni
boshqarish choralarini ko’rish imkonini beradi.
ikkinchidan,
muammoli kreditlar tijorat banklari duch keladigan kredit
tavakkalchiligi natijasidir. Kredit riskini baholash va tahlil qilish banklar
uchun qarz
oluvchilarning to’lov qobiliyatini baholash va kredit berish to’g’risida qaror qabul
qilish uchun muhim vazifadir. Muammoli kreditlar tahlili to’lovga layoqatsizlikka
olib kelgan omillarni aniqlashga yordam beradi hamda
banklarga kredit berish va
risklarni boshqarish jarayonlarini takomillashtirishga imkoniyat yartadi.
uchinchidan,
aksariyat mamlakatlarda muammoli kreditlarni boshqarishga
nisbatan tijorat banklari uchun qoidalar va talablarni belgilovchi nazorat qiluvchi
organlar mavjud. Banklar risklarni minimallashtirish
va moliyaviy inqirozlarning
oldini olish uchun ushbu talablarga rioya qilishlari kerak. Muammoli kreditlar tahlili
banklarga tartibga soluvchi standartlar va qoidalarga rioya qilish imkonini beradi.
to’rtinchidan,
yangi texnologiyalar paydo bo’lishi bilan muammoli kreditlar
tahlili aniqroq va tahlillar samaraliroq bo’ldi. Banklar tendentsiyalarni aniqlash va
kelajakdagi muammoli
kreditlarni bashorat qilish, kredit riskini baholash usullarini
takomillashtirish uchun ushbu vositalardan faol foydalanmoqda. Avtomatlashtirilgan
ma’lumotlarni tahlil qilish tizimlaridan foydalanish banklarga katta hajmdagi
ma’lumotlarni qayta ishlash va kreditlar bilan bog’liq yuzaga kelishi mumkin bo’lgan
muammolarni ko’rsatishi mumkin bo’lgan yashirin aloqalar
va belgilarni aniqlash
imkonini beradi.
