96
Suyuqlik sathini o‟lchash paytida ma„lum sharoitlarda statik elektr toki paydo
bo‟lishi mumkin. Shuning uchun tez alangalanuvchi va portlash xavfi bor
suyuqliklarni nazorat qilishda siqilgan
gaz sifatida karbonat angidrid, azot, tutunli
gazlar yoki maxsus pezometrik sath o‟lchagichlar ishlatiladi. Bunday asboblar
suyuqlikning doimiy zichligida ±1,5% aniqlik bilan o‟lchaydi.
Idishdagi suyuqlik ustunining bosimini o‟lchaydigan
har qanday tizimning
difmanometri gidrostatiik sath o‟lchagichning boshqa turidir. Difmanometr orqali
ochiq va yopiq rezervuarlardagi suyuqliklar sathini, ya„ni
bosim ostidagi yoki
siyraklanish sharoitidagi suyuqliklar sathini o‟lchash mumkin. Bunday asboblarning
ishlash prinsipi ikki suyuqlik ustunining bosimlar farqini o‟lchashga, ya„ni
rezervuardagi suyuqlik sathiga bog‟liq bo‟lgan o‟zgaruvchan suyuqlik bosimini va
solishtirish o‟lchovi vazifasini bajaruvchi doimiy ustun bo‟yicha bosimni o‟lchashga
asoslangan. Bosimlar farqi rezervuar tubidan pastga o‟rnatilgan difmanometr orqali
o‟lchanadi.
Difmanometrning musbat va manfiy kameralari rezervuar
bilan impuls naylar
orqali bog‟langan. Sathni difmanometr orqali o‟lchashda albatta tenglashtiruvchi
idish o‟rnatilgan. Bu idish rezervuardagi suyuqlik bilan ma„lum sathgacha
to‟ldiriladi. Tenglashtiruvchi idishning vazifasi difmanometr
tirsaklaridan birida
suyuqlikning doimiy ustunini ta„minlashdan iborat. Difmanometrning ikkinchi
tirsagidagi suyuqlik ustunining balandligi rezervuardagi sath o‟zgarishiga qarab
o‟lchanadi. Rezervuardagi har bir sath o‟zgarishiga qarab o‟lchanadi. Rezervuardagi
har bir sath qiymatiga bosimlarning muayyan pasayishi mos keladi.
Bu hol bosim
pasayishining kattaligiga qarab sath holati haqida fikr yuritishga imkon beradi.
Tajovuzkorkor suyuqliklar sathini o‟lchashda difmanometr tajovuzkor muhit
ta„siridan himoyalanadi. Bunday sath o‟lchagichlar etarli darajada aniq ishlaydi, lekin
suyuqlik zichligining o‟zgarishini o‟lchovga ko‟rsatgan ta„sirini e„tiborga olish lozim
va asbobni darajalashda buni nazarda to‟tish kerak. Sathni nazorat qilish uchun
ko‟rsatishlarni masofaga pnevmatik yoki elektrik uzatishga ega bo‟lgan nayli,
qalqovichli, membranli va boshqa turdagi difmanometrlar ishlatiladi.
