|
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatiniBog'liq ЖДПУ Мактаб менежменти 06 12 22 Анжуман тўплам 114
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatini
takomillashtirish muammolari” – respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
06.12.2022
Bu davrda davlat g‘aznasi hisobidan moliyalashtiriladigan birinchi ko‘zi ojiz va kar bolalar
maktablari ochildi.
Uchinchi bosqich – davlat va jamiyatning nogironlarga munosabati tubdan o‘zgarmoqda, u
insonparvarlik va demokratik qarashlarga asoslanadi.
Butun mamlakat bo‘ylab yordamchi sinflar, hatto rivojlanish va xulq-atvori zaif odamlar
uchun o‘quv jarayonini tashkil etuvchi butun maktablar tashkil etilmoqda. Ularning faoliyati
Uygʻonish va maʼrifat davri mutafakkirlarining gʻoyalari hamda “Inson huquqlari
deklaratsiyasi”ga asoslanadi.
Yigirmanchi asrning boshlari Rossiyada maxsus ta'lim tizimi nihoyat rasmiylashtirilganligi
va "maxsus" bolalarning uchta asosiy toifasini: ko‘rish, eshitish qobiliyati va aql-idroki zaif
bo‘lgan bolalarni o‘qitishni nazarda tutganligi bilan tavsiflanadi. "Maxsus" bolalarga yordam
berishning uchta yo‘nalishi ishlab chiqilmoqda:
Xristian-xayriya - boshpana, sadaqa uylari, xayriya uylari bilan ifodalanadi.
Terapevtik va pedagogik - shifoxonalar va sanatoriy maktablarida maxsus bo‘limlarni o‘z
ichiga oladi.
Pedagogik - ixtisoslashtirilgan bolalar bog‘chalari, maktablar va koloniyalar.
O‘sha paytda Rossiyada ko‘plab ixtisoslashtirilgan o‘quv yurtlari mavjud bo‘lishiga
qaramay, maxsus ta'limning rasmiylashtirilgan milliy tizimi mavjud emas edi.
To‘rtinchi bosqich - yaratilgan Sovet davlati davlatning ustuvor yo‘nalishlaridan biri -
nogiron bolalarga g‘amxo‘rlik qilishni e'lon qilganligi bilan tavsiflanadi.
Davlat "maxsus" bolalarga g‘amxo‘rlik qilish istagi va istagini bildirganiga qaramay, uzoq
vaqt davomida ixtisoslashtirilgan muassasalar tarmog‘ini kengaytirish bo‘yicha hech qanday
tashabbus ko‘rsatmadi. Qaysidir darajada, bu hatto uni tiyib turadi.
Sovet davrining maxsus ta'lim tizimini rivojlantirishdagi xususiyatlaridan biri uning
malakaviy xususiyatga ega bo‘lganligidir. Qonunchilik darajasida nogiron bolalarni o‘qitish,
tarbiyalash va rivojlantirish bo‘yicha alohida maqolalar yoki qarorlar mavjud emas edi, ularga
nisbatan normal rivojlanayotgan bolalarga nisbatan bir xil qoidalar qo‘llanildi.
Beshinchi bosqich - bu quyidagi bosqichlar sodir bo‘ladigan bosqich: maxsus muassasalar
tarmog‘ining qulashi, maxsus ta'limning tashkiliy asoslarini qayta qurish, dunyo va Evropa
hamjamiyatining yangi tushunchasi bilan belgilanadigan integrativ yondashuvlarni jadal joriy
etish.
Zamonaviy, beshinchi evolyutsiya davrining pastki chegarasi shartli ravishda BMTning
"Aqliy zaif shaxslarning huquqlari to‘g‘risida", "Nogironlarning huquqlari to‘g‘risida" gi
Deklaratsiyalari qabul qilingan vaqt va undan keyingi milliy kamsitishlarga qarshi kurash davri
deb hisoblanishi mumkin.
|
| |
