|
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatiniBog'liq ЖДПУ Мактаб менежменти 06 12 22 Анжуман тўплам 176
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatini
takomillashtirish muammolari” – respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
06.12.2022
• dinamik, chunki bu ularning qiymatini o‘zgartirishi mumkin bo‘lgan ko‘plab omillarga
bog‘liq. Imij atributlari tashuvchining o‘zida yoki guruh ongidagi o‘zgarishlarga muvofiq
o‘zgartiriladi.
Imijning muhim xususiyati uning faolligidir. U shaxslarning hamda butun ommaning
ongiga, his-tuyg‘ulariga, faoliyati va harakatlariga ta’sir ko‘rsatishga qodir.
Imij hodisasi ko‘p qirrali, shuning uchun ham Imijning bir nechta ta’riflari mavjud. Mashhur
sotsiolog E.Xoffman imijni taassurotni boshqarish san’ati deb ta’riflaydi. Rossiyalik imij
mutaxassisi V.Shepel obrazni hayotning insoniy namoyon bo‘lishining bir shakli deb hisoblaydi,
buning natijasida odamlarda kuchli shaxsiy va ishbilarmonlik xususiyatlari namoyon bo‘ladi.24
Tadqiqotchi Imij va tasvirni tadqiq etadi. Tasvir - bu shaxsning ma’lum bir umumlashtiruvchi
xarakteristikasi, uning individual fazilatlarining vaqt bilan belgilanadigan barqarorligi,
odamlarning ma’lum bir qatlamiga tegishliligi, tipik turmush sharoiti. Imij - bu tasvirning nafaqat
fasad qismi balki unda xulq-atvor, imo-ishoralar, yuz ifodalari eng ta’sirli me’moriy elementlar
sifatida ko‘rish mumkin.
A.Pelix, T.Qizilova, A.Pronchenkolarning qarashlarida imij – bu atrofdagi odamlar
tomonidan axloqiy, shaxsiy, intellektual, kasbiy fazilatlarga, ishbilarmonlik va norasmiy sharoitda
qolish qobiliyatiga berilgan bahodir.25
E.V.Zmanovskaya Imijni “biror kishining yoki narsaning hissiy jihatdan bo‘yalgan
ommaviy qiyofasi” deb tushunadi.26
Bir qator ta’riflarda “Imij” tushunchasi nafaqat shaxsning tabiiy xususiyatlarini, balki
maxsus ishlab chiqilganligi, yaratilganligi va shakllanganligi ham ta’kidlanadi.
Inson Imiji tabiat asosida shakllanadi. U tabiat bilan mos kelishi yoki mos kelmasligi
mumkin. Imijdagi asosiy narsa insonning chuqur psixologik xususiyatlari bilan emas, balki
ularning boshqa odamlar tomonidan ko‘rishi bilan bog‘liq. Imijning ekstremal versiyasi xayoldir,
uning ostida deyarli hech qanday haqiqiy asos yo‘q, hamma narsa fantastika, yolg‘onga
asoslangan. Shaxsiy va kasbiy muvaffaqiyatga erishishda Imijning roli katta. Imij
mutaxassislarining ta’kidlashicha, nutq mazmuni 7%, ovoz xususiyatlari - 38%, ma’lumotlarning
maksimal miqdorini esa bizga insonning tashqi ko‘rinishi beradi - 55% (turish, soch turmagi,
kiyim).
Imij strukturasining tarkibiy qismlari haqidagi zamonaviy imijologiya oldida munozarali
savol turadi. Ko‘pgina Imij mutaxassislari ushbu kontseptsiyaga nafaqat uning anatomik
xususiyatlari va kiyim uslubi bilan belgilanadigan odamning tashqi ko‘rinishini, balki idrok etish
uchun mavjud bo‘lgan deyarli barcha xususiyatlarni ham o‘z ichiga oladi deb qarashadi. Qadim
zamonlardan beri Imijning ijobiy idrokiga ta’sir qiluvchi tarkibiy qismlar haqida ma’lum g‘oyalar
shakllangan. Ular orasida insonning jismoniy fazilatlari (kuch, epchillik), ruhiy (hayot tajribasi,
donolik, aql, sehrgarlik qobiliyati).
Shaxsning ijtimoiy xususiyatlari bilan bog‘liq bo‘lgan guruh - yosh, zodagonlik, hukmron
sinfga mansublik, boshqaruv natijalari - iqtisodiy muvaffaqiyatlar, harbiy g‘alabalar va boshqalar
deb nomlangan.
Ushbu xususiyatlarning ba’zilari (bo‘yi, qadi qomati, yuz tuzulishi) tabiiydir va ularni
o‘zgartirish qiyin, ammo ularni sport mashg‘ulotlari, kosmetika va plastik jarrohlik yo‘llari bilan
o‘zgartirish mumkin. Hatto tabiat tomonidan berilgan ovoz ohangini ham tegishli mashqlar
yordamida yanada yoqimli qilish mumkin.
Bir qator mualliflar tabiati va turidan qat’i nazar, Imijning atamalarini, elementlarini ajratib
ko‘rsatishadi. I.Ladanovning fikricha, Imijning ikki element – o‘ziga ishonch va ijobiy energiya
24
Shepel V.M. Imidjelogiya: sekreti lichnogo obayaniya: ucheb. posobiye. – M.: Narodnoye
obrazovaniye, 2002.
25
Pelix A., Kizilova T., Pronchenko A. Imidj delovogo che- loveka. – M.: Akademiya, 1997.
26
Zmanovskaya YE.V. Rukovodstvo po upravleniyu lichnim imi- djem. – SPb.: Rech, 2005.
|
| |
