Jurnal 001-yilda tashkil etilgan. Jurnal yilda 12 marta chiqadi




Download 4,29 Mb.
Pdf ko'rish
bet101/266
Sana23.01.2024
Hajmi4,29 Mb.
#143747
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   266
Bog'liq
11-son PM Ped Psixolo

Natijalar.
Kreativ fikrlash testlarining birinchi avlodi domenning umumiyligi, yaʼni har qanday sohadagi 
ijodkorlikning umumiy xususiyatlari mavjudligi haqidagi g‘oyaga asoslangani kabi tadqiqotchilar 
ijodkorlikni baholaydigan sinovlarda shaxsning natijalari umumiylashtirilishi mumkinligini, bir sohadagi 
kreativlik ikkinchi sohaga ham oʻtkazilishi mumkinligini taxmin qilganlar. Ushbu tadqiqotlar yoki ijodkorlik 
uchun zarur boʻlgan qobiliyat va koʻnikmalar domenga bog‘liq boʻlib, domendan domenga ajralib turishini 
taʼkidlamoqda, yoki ikki yondashuvning qisman jamlagan ijodkorlik modellarini taqdim etmoqda. “Domen” 
deganda muayyan ilm sohasi asosida yotadigan va uni qo‘llab-quvvatlaydigan reprezentatsiyalar turkumi 
tushuniladi. Tadqiqotchilar tomonidan kreativ yondashuvning quyidagi domenlari sanab o‘tilgan: kundalik, 
taʼlimga oid, harakatga oid, ilm-fanga oid sohalar. Ijodiy faoliyat “ilmiy’ sohalariga ajratilgan. Ijodiy 
faoliyat uch umumiy sohaga boʻlinishi mumkin: verbal, sanʼatkorlik va muammoni hal qilish. Kreativlik 
sohalarini oʻrgangan amaliy tadqiqotlarning batafsil tahliliga ko‘ra, matematika ilmiy sohasi doimo boshqa 
ijodkorlik sohalardan yaqqol ajralib turadi. Har qanday shaxsning ijodiy faolligi uchun toʻrt zaruriy qismi 
sanab o‘tiladi: sohaga bogʻliq qobiliyatlar; kreativlikka bogʻliq jarayonlar; vazifa borasidagi ishtiyoq 
(motivatsiya) mos qulay sharoit. Olingan natijalar tahlili talabalarda ahamiyatli sifatlarini shakllantirish 
jarayonida pedagogik texnologiyalarga asoslangan trening mashg‘ulotlari o‘quvchilarda kreativ 
kompetentlikni shakllantirishda yuqori samaraga erishilganligini ko’rsatdi. Nazariy hamda amaliy 
mashg‘ulotlar, muammoli vaziyatli topshiriqlarni bajarishda talabalarda ahamiyatli sifatlarini 
shakllantirishga xizmat qiluvchi bilim, ko‘nikmalarni mustahkamlab borishda kreativ kompetentlik asosida 


“PEDAGOGIK MAHORAT” ilmiy-nazariy va metodik jurnal. 2023, № 11 
93 
talabalarda ahamiyatli sifatlarini shakllantirish usulidan foydalanish tayyorgarlik ko‘rsatkichlarining yuqori 
darajaga bo‘lishini ta’minladi. 
Oliy ta’lim muassasalarida ham bo‘lajak energetik muhandislar kreativ fikrlash ko‘nikmalarini 
shakllantirish va rivojlantirishda ularning jamoa bo‘lib, kichik yoki katta guruhlarda ishlashlari uchun zarur 
shart-sharoitni yaratib bera olishlari zarur. Zero katta va kichik guruhlarda ishlash jarayonida bildirilgan har 
qanday fikrni kreativ jihatdan rivojlantirish imkoniyati yuzaga keladi. Bo‘lajak energetik muhandislar 
kreativlik darslarida jamoa tuyg‘usining ahamiyatini anglagan holda, doimiy ravishda guruhlarni o‘zgartirib, 
bo‘lajak energetik muhandislarda jamoa bo‘lib ishlash, boshqalar qobiliyati va mahoratini hurmat qilish 
ko‘nikmasini shakllantiradi. Vaholanki, yakka tartibda ishlash ma’lum vaziyatlarda samara bersa, kreativlik 
darslarida kichik guruhlarda ishlash maqsadga muvofiqdir, chunki kreativlik ko‘nikmasi ijtimoiy fenomendir 
A.J.Rouning fikriga ko‘ra, kreativ qarashlar jamoa bo‘lib ishlash jarayonida va kreativ hamkorlik natijasida 
shakllanadi 
Xulosa.
Ijodiy sermahsullik bazaviy resurs yoxud sohaga bogʻliq qobiliyatlar, jumladan, bilim va texnik 
koʻnikmalar bo‘lib, ularni yangicha usulda birlashtirish uchun kerak boʻladigan qobiliyatlar tayyor 
qoʻllanmalardan voz kecha olish kabi zarur motivatsiyani taqozo etadi. Bu toʻrt komponent ham turgʻun, 
ham takomillashtirish va muhitga moyil boʻlgan komponentlardan iborat. Talabalarning kreativ fikrlash 
koʻrsatkichlari ularning tadqiqotchilik qobiliyatlariga qanday bogʻliq ekanligini tahlil etish ham oʻrinlidir. 
Xuddi talaba ishtiyoqini oʻlchaydigan uslub kabi, uning tadqiqotchilik qobiliyatini ham kompyuterlashgan 
testdagi xatti-harakatini kuzatishdan olingan (telemetriya) maʼlumotlar asosida tahlil qilish mumkin. 
Xulosa o‘rnida shuni aytish kerakki, oliy ta‟lim tizimiga kreativ kompetentli yondashuvning joriy 
etilishi ta’lim maqsadi, mazmuni, o‘qitish shakli, o‘qitish usullari, pedagogik texnologiyalari, nazorat 
usullarini hamda ta’lim beruvchi va ta’lim oluvchi o‘rtasidagi munosabatlarida jiddiy o‘zgarishlarni amalga 
oshirishni talab etadi. Shunga ko‘ra, oliy ta’lim muassasalarida ta’limni tashkil etishning mavjud shakllari 
bo‘lgan ma’ruza, amaliy, seminar va laboratoriya mashg‘ulotlarini mazmun jihatidan o‘zgartirish nazarda 
tutiladi. Ma’ruza darslarini muammoli ta’lim shaklida, seminar darslarni kreativ tafakkurni va amaliy 
mashg‘ulotlarda tadqiqotchilik ko‘nikmalarini shakllantirishga qaratilgan bo‘lishi maqsadga muvofiq, deb 
hisoblaymiz. 

Download 4,29 Mb.
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   266




Download 4,29 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Jurnal 001-yilda tashkil etilgan. Jurnal yilda 12 marta chiqadi

Download 4,29 Mb.
Pdf ko'rish