“PEDAGOGIK MAHORAT” ilmiy-nazariy va metodik jurnal. 2023, № 11
99
Ma’lumki, kompetensiya – bilim, ko‘nikma, malaka, qarashlar, individning qadriyati va shaxsiy
sifatlari, kvalifikatsiyaning namoyon bo‘lishi yoki ta’sir ko‘rsatish qobiliyati bo‘lib, XX asrning ikkinchi
yarmidan boshlab ko‘pgina ilmiy adabiyotlarida, psixologik manbalarda aks eta boshlagan.
Namoyon
Bo‘lishi
Kompetent
lik turi
Bilim
Munosabat
Amalga oshirish xislati
Kasbiy kompetensiya
Davlat
standartlari,
zamonaviy
ehtiyojlar
darajasida o‘z sohaning
mazmun-mohiyatini
tushunish va anglash
Adolatli va halol, yuksak
ma’naviy-axloqiy
xususiyatlarni fuqarolar
bilan
har tomonlama,
hamkorlik
orqali
muomalada
ro‘yobga
chiqara olish
Faoliyat
jarayonini
zamonaviy
psixologik
usullar
asosida
muvaffaqiyatli
amalga
oshirish orqali kutiladigan
natijaga to‘liq erishish
Ijtimoiy
kompetensiya
Atrofdagilarni
individual
qobiliyatlarini,
o‘z
vaqtida ilg‘ash, his-
tuyg‘u,
emotsional
holatlarini
tushunish,
anglash
Fuqarolarni
va
hamkasblarini
to‘g‘ri
tushunish, ular haqida
noto‘g‘ri salbiy fikrga
bormaslik
Fuqarolar,
hamkasblar,
jamoatchilik va rahbariyat
bilan
muvaffaqiyatli
hamkorlik qilish
Shaxsiy, individual
kompetensiyasi
O‘zining
intellektual,
kognitiv
kuchli
tomonlarini
va
kamchiliklarini ilg‘ash,
ularni
uzluksiz
o‘rganish
orqali
bartaraf qilib borish
O‘zining
kuchli
tomonlarini qadrlash va
kamchiliklarini tan olish,
butun
bor
kuchini
xatolarni
tuzatishga
o‘zini har tomonlama
serqirra
rivoji
uchun
ichki va tashqi omillar,
imkoniyatlardan samarali
foydalana olish
O‘zining
nimaga
qodirligini tan olgan holda
o‘zining
individual-
psixologik,
intellektual,
kognitiv
salohiyatini
yanada
rivojlantirshni
davom ettirish
Dastlab, kompetensiyalar uch asosiy guruhga ajratiladi: shaxsiyatga doir, kasbiga va faoliyatiga oid.
Faoliyat jarayonida xodimning asosiy vazifasi - kasbiga oid (tayanch) kompetensiyalarni shakllantirish va
rivojlantirishga yordam berishdan iborat. Qo‘riqlash xizmati xodimlarini quyidagi kompetensiyalar, faoliyat
jarayonida shakllantirilishi lozim bo‘lgan asosiy tayanch kompetensiyalar sifatida belgilab berilgan:
Kommunikativ;
Shaxs sifatida o‘zini-o‘zi rivojlantirish;
Ijtimoiy faol fuqarolik;
Umummadaniy;
O‘z sohasi yangiliklaridan xabardor bo‘lish.
Faoliyat jarayonida qo‘riqlash xizmati xodimlarida shakllantirilishi lozim bo‘lgan bu tayanch
kompetensiyalarni ularni emotsional intellekt omillarini shakllantirish bilan proportsional ravishda olib
borilishi va takomillashtirilishi maqsadga muvofiq.
Qo‘riqlash xizmati xodimlarida shakllantirilishi va takomillashtirilishi lozim, deb ko‘rsatilgan tayanch
kompetensiyalar quyidagilardan iborat:
