|
Tizimni yaratish (rivojlantirish)ning tayinlanishi va maqsadi
|
| bet | 21/89 | | Sana | 12.12.2023 | | Hajmi | 378,85 Kb. | | #116419 |
Bog'liq Kafedrasi axborot tizimlarini loyihalash fanidan o‘quv-uslubiy m-hozir.org3. Tizimni yaratish (rivojlantirish)ning tayinlanishi va maqsadi.
Ma’lumotlarning modeli - bu ma’lumotlar o‘zaro bog‘langan tuzilishlari va ular ustida bajariladigan operatsiyalar to‘plamidir. Modelning shakli va unda foydalaniladigan ma’lumotlar tuzilishining turi dasturlash tizimi tilida foydalangan ma’lumotlarni tashkil etish va ishlov berish konsepsiyasini aks ettiradi.
Ma’lumki, aynan bir axborotni mashina ichki muhitida joylashtirish uchun ma’lumotlarning turli xil tuzilishlari va modellaridan foydalanish mumkin. Ulardan qaysi birini tanlash axborotlar bazasini yaratayotgan foydalanuvchining zimmasiga yuklatilgan bo‘lib, u ko‘plab omillarga bog‘liq. Bu omillar qatoriga mavjud texnik va dasturiy ta’minotlar hamda avtomatlashtirilayotgan masalalarning murakkabligi va axborotning hajmi kabilar kiradi.
Ma’lumotlar modeli quyidagi tarkibiy qismdan iborat:
1. Foydalanuvchining ma’lumotlar bazasiga munosabatini namoyish etishga mo‘ljallangan ma’lumotlar tuzilmasi.
2. Ma’lumotlar tuzilishida bajarilishi mumkin bo‘lgan operatsiyalar. Ular ko‘rib chiqilayotgan ma’lumotlar modeli uchun ma’lumotlar tilining asosini tashkil etadi. Ma’lumotlarni aniqlash tili (MAT) va ma’lumotlar bilan amallar bajarish tilining (MABT) turli operatsiyalari yordamida bu tuzilma bilan ishlash imkoniga ega bulish zarur.
3. Yaxlitlikni nazorat qilish uchun cheklashlar. Ma’lumotlar modeli uning yaxlitligini saqlash va himoya qilishga imkon beruvchi vositalar bilan ta’minlangan bo‘lishi lozim.
Ma’lumotlarning relyasion modeli. Relyasion MB kuchli nazariy fundamentga ega bo‘lib, u matematik munosabatlar nazariyasiga asoslangan. Ma’lumotlarning relyasion modeli konsepsiyasi 1970 yilda E.F.Kodd tomonidan taklif qilingan bo‘lib, u ma’lumotlarni tavsiflash va tasvirlashning amaliy dasturlaridan bog‘liq bo‘lmasligini ta’minlash masalasini hal qilish uchun xizmat qiladi.
Ma’lumotlarning relyasion modeli asosida «munosabat» tushunchasi yotib, u inglizcha relation so‘zidan olingan. Ba’zi bir qoidalarga amal qilgan holda munosabatlarni ikki o‘lchovli jadval ko‘rinishda tasvirlash mumkin. Jadval har qanday odamga tushunarli va qulaydir.
Zamonaviy OLAP tizimining asosiy talablaridan biri bu ma’lumotlarni saqlash ishonchliligi, ya’ni. har qanday apparat yoki dasturiy ta’minot ishdan chiqqanidan keyin ma’lumotlar bazasini doimiy holatga qaytarish imkoniyati.
Fizik model bu obyektlarni ma’lum xususiyatlarini yoki xususiyatlarini simulyatsiya qiladigan simulyatorlarga almashtirish orqali yaratilgan model. Bunday holda simulyator simulyatsiya qilingan obyekt bilan bir xil sifat xususiyatiga ega. Agar o‘rganilayotgan obyektlar kompleksini mutanosib ravishda qo‘llash mumkin bo‘lsa, fizik modellar miqyosli tejamkorlikdan foydalanadilar.
Kontseptual model - bu ko‘rib chiqilayotgan sohaning yoki uning o‘ziga xos obyektining semantik tuzilishini belgilaydigan turli xil tushunchalar va ular orasidagi bog‘liqliklar bilan ifodalangan model.
Kontseptual model - bu sohani tavsiflash uchun ishlatiladigan o‘zaro bog‘liq tushunchalar ro‘yxatidan iborat bo‘lgan xususiyatlar va xususiyatlar, ushbu tushunchalarning turlari, holatlar, xususiyatlar va ushbu sohadagi xususiyatlar bo‘yicha tasniflash tushuniladi.
|
| |
