|
Kiberjinoyat to‘g‘risidagi konventsiya (Budapesht konventsiyasi)
|
| bet | 1/24 | | Sana | 26.03.2024 | | Hajmi | 114.67 Kb. | | #177632 |
Bog'liq Budapesht kon 1 labaratoriya, joriy nazorat, 5-sinf 7- nazorat ishi, 50 positive words to describe people, statistika o\'rtacha miqdorlar, 7-amaliy ish (1), IOM mustaqil, seminar mashg`uloti mno, Shukurova Mohinur, ma`ruza matni, geometriyadan tarqatma, MTM, 2 ma\'ruza, 8. Тарқатма материаллар , 1-topshiriq Kiberjinoyat to‘g‘risidagi konventsiya (Budapesht konventsiyasi)
Kiberjinoyatlar toʻgʻrisidagi konvensiya (shuningdek, Kiberjinoyatlar toʻgʻrisidagi Budapesht konvensiyasi yoki Budapesht konven-siyasi sifatida ham tanilgan) milliy qonunlarni uygʻunlashtirish, tergov usullarini takomillashtirish va davlatlar oʻrtasidagi hamkorlikni oshirish orqa-li Internet va kompyuter jinoyatlarini (kiber jinoyatlar) hal qilishga qaratilgan birinchi xalqaro shartnomadir.
U Fransiyaning Strasburg shahrida Yevropa Kengashi tomonidan Yevropa Kengashining kuzatuvchi bir qancha davlatlari Kanada, Yaponiya, Filippin, Janubiy Afrika va AQShning faol ishtirokida ishlab chiqilgan.
Konvensiya va uning tayyorlangan hisoboti Yevropa Kengashi Vazirlar Qoʻmitasi tomonidan 2001-yil 8-noyabrdagi 109-sessiyasida qabul qilingan. 2001-yil 23-noyabrda Vengriya poytaxti Budapeshtda imzolash uchun chaqirilgan va 2004-yil 1-iyuldan boshlab kuchga kirgan. 2020-yil dekabr holatiga koʻra, 65 davlat konvensiyani ratifikatsiya qilgan, yana toʻrtta davlat konvensiyani imzolagan, ammo uni ratifikatsiya qilmagan.
U kuchga kirganidan beri Braziliya va Hindiston kabi muhim davlatlar Konvensiyani ishlab chiqishda ishtirok etmaganliklari sababli uni qabul qilishdan bosh tortdilar. Rossiya Konvensiyaga qarshi boʻlib, farzand asrab olish Rossiya suverenitetini buzishini taʼkidlaydi va odatda kiberjinoyatga oid huquq-tartibot organlari tergovlarida hamkorlik qilishdan bosh tortadi.
Bu kiberjinoyatchilikni tartibga soluvchi birinchi koʻp tomonlama qonuniy majburiy vositadir. 2018-yildan beri Hindiston kiberjinoyatlar avj olganidan keyin Konvensiyaga nisbatan oʻz pozitsiyasini qayta koʻrib chiqmoqda. Ammo xorijiy agentliklar bilan maʼlumot almashish boʻyicha xavotirlar saqlanib qolmoqda.
2006-yil 1-martda Kiberjinoyat toʻgʻrisidagi konvensiyaga qoʻshimcha protokol kuchga kirdi. Qoʻshimcha protokolni ratifikatsiya qilgan davlatlar kompyuter tizimlari orqali irqchilik va ksenofobik materiallarni, shuningdek, irqchilik yoki ksenofobiya asosidagi tahdid va haqoratlarni tarqatish uchun jinoiy javobgarlikka tortilishi kerak.
Konvensiya Internet va boshqa kompyuter tarmoqlari orqali sodir etilgan jinoyatlar toʻgʻrisidagi birinchi xalqaro shartnoma boʻlib, ayniqsa mualliflik huquqining buzilishi, kompyuter bilan bogʻliq firibgarlik, bolalar pornografiyasi, nafrat jinoyatlari va tarmoq xavfsizligini buzish bilan bogʻliq. Shuningdek, u kompyuter tarmoqlarini qidirish, topish, qoʻlga kiritish va qonuniy ravishda jazolash kabi bir qator vakolatlar va tartiblarni oʻz ichiga oladi.
Uning muqaddimada bayon etilgan asosiy maqsadi jamiyatni kiberjinoyatlardan himoya qilishga qaratilgan umumiy jinoiy siyosatni olib borish, ayniqsa tegishli qonun hujjatlarini qabul qilish va xalqaro hamkorlikni rivojlantirishdan iborat.
Shartnomaning 2006-yil avgust oyida Amerika Qoʻshma Shtatlari Senati tomonidan bir ovozdan rozilik bilan ratifikatsiya qilinishi ham olqishlandi, ham qoralandi. Qoʻshma Shtatlar konvensiyani ratifikatsiya qilgan oʻn oltinchi davlat boʻldi. Konvensiya Qoʻshma Shtatlarda 2007-yil 1-yanvarda kuchga kirdi.
Konvensiya 2001-yil 23-noyabrda Budapeshtda Kanada, Yaponiya, AQSh va Janubiy Afrika tomonidan imzolangan. 2016-yil iyul holatiga koʻra shartnomani ratifikatsiya qilgan Yevropa Kengashiga aʼzo boʻlmagan davlatlar Avstraliya, Kanada, Dominikan Respublikasi, Isroil, Yaponiya, Mavrikiy, Panama, Shri-Lanka va AQShdir.
2013-yil 21-oktabr kuni Kolumbiya Tashqi ishlar vazirligi matbuot bayonotida Yevropa Kengashi Kolumbiyani Budapesht konvensiyasiga rioya qilishni taklif qilganini maʼlum qildi. 2020-yil 16-martda Kolumbiya Yevropa Kengashi bilan kelishilgan holda Kolumbiya hukumatidan qoʻshilish toʻgʻrisidagi hujjatni topshirish orqali Konvensiyaga qoʻshildi.
Misr Konvensiyani imzolamagan boʻlsa-da, Misr prezidenti Al-Sisiy hukumati 2018-yilda kompyuter jinoyati bilan bogʻliq ikkita asosiy qonunni qabul qildi. Facebook va Twitter kabi ijtimoiy tarmoq xizmatlarini maqsad qilib olgan qonunchilik soxta yangiliklar va terrorizmni jinoiy javobgarlikka tortadi. Dastlabki qonunchilik Xalqaro Amnistiya tomonidan tanqid qilingan edi, shuning uchun veb-saytlar qora roʻyxatga kiritilganidan keyin 7 kun ichida sudga murojaat qilishlari mumkin.
Darhaqiqat, Hindiston ham „kiber jinoyatchilikning koʻpayishi natijasida Budapesht konvensiyasiga aʼzo boʻlish boʻyicha oʻz pozitsiyasini qayta koʻrib chiqdi“
2021-yil avgust oyida Rossiya Birlashgan Millatlar Tashkilotiga kiberjinoyatchilikka qarshi kurash boʻyicha konvensiya loyihasini ishlab chiqdi va taqdim etdi. Taklif „Birlashgan Millatlar Tashkilotining Axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan jinoiy maqsadlarda foydalanishga qarshi kurashish toʻgʻrisidagi konvensiyasi“ deb nomlanadi.
AQSh Davlat departamenti vakilining soʻzlariga koʻra, BMTga aʼzo davlatlar mavjud xalqaro shartnomalarni hisobga olish va saqlab qolish kerak boʻlgan kiberjinoyatchilikka qarshi kurash boʻyicha yangi global shartnoma boʻyicha muzokaralarni boshlamoqda. Rossiya tavsiyasi 2022-yilda taklif qilingan muzokaralar sessiyasining bir qismidir.
|
| |
