|
-bob. TURIZM IQTISODIYOTIGА KIRISH
|
| bet | 3/90 | | Sana | 02.06.2024 | | Hajmi | 0,57 Mb. | | #259141 |
Bog'liq ERKINOVA UMMIYA BURXONALIYEVA MADINA1-bob. TURIZM IQTISODIYOTIGА KIRISH
1.1. Turizm iqtisodiyoti tushunchasi, predmeti va vazifalari.
1.2. Turizmning boshqa bilim sohalari bilan aloqasi.
1.3. Turizm iqtisodiyotining cheklovchi omillari.
1.4. "Turizm sanoati" tushunchasi.
1.1. Turizm iqtisodiyotining tushunchasi, predmeti va vazifalari.
Rivojlangan jamiyatda yashovchi odamlar biologik ehtiyojlardan tashqari boshqa koʼplab ehtiyoj va istaklarga ega. Ehtiyojlardan biri sayohatga boʼlgan ehtiyojdir. Turistik ehtiyojlar va istaklarni qondirish turistik mahsulotlar va xizmatlarni ishlab chiqarishni oʼz ichiga oladi va bu oʼz navbatida ishlab chiqarish faoliyatining rivojlanishiga va turistik resurslarning rivojlanishiga taʼsir qiladi.
Turizm iqtisodiyoti - bu sayohatchilarning ehtiyojlari va istaklarini qondirish uchun moʼljallangan turistik mahsulotlar va xizmatlarni ishlab chiqarish, taqsimlash va isteʼmol qilish jarayonida yuzaga keladigan iqtisodiy munosabatlarni oʼrganadigan va tahlil qiladigan fan.
Turizm iqtisodiyotining predmeti sayyohlarning ehtiyojlarini qondiradigan turistik mahsulotlar (xizmatlar) ishlab chiqarish, taqsimlash va isteʼmol qilish jarayonida yuzaga keladigan iqtisodiy munosabatlardir.
Turizm iqtisodiyotining obʼekti cheklangan resurslar sharoitida ulardan samarali foydalanishning iqtisodiy qonuniyatlari va usullari hisoblanadi. Turizm iqtisodiyoti quyidagi masalalarni hal qilish usullarini oʼrganadi va tahlil qiladi2 :
1. Oʼtgan davrda qanday turistik mahsulotlar va xizmatlar ishlab chiqariladi, shuningdek, qancha miqdorda, qanday sifat va turli xil tasvirlar. Taklif etilayotgan turistlarning miqdori, sifati va xilma-xilligi mahsulotlar va xizmatlar doimo oʼzgarib turadi. Baʼzi sayyohlik mahsulotlarini ishlab chiqarish koʼpayishi, boshqalari kamayishi, boshqalari esa butunlay yoki vaqtincha chiqarib tashlanishiga olib keladi. Shu bilan birga, sayyohlarning muayyan ehtiyojlari va istaklarini qondirish uchun doimiy ravishda yangi turistik mahsulotlar va xizmatlar paydo boʼladi. Shu munosabat bilan iqtisodiy faoliyat doirasida ishlab chiqarish hajmi, turistik mahsulotlar va xizmatlarning xilma - xilligi masalalari hal qilinmoqda.
2. Ushbu turistik mahsulotlar va xizmatlar qanday ishlab chiqariladi, yaʼni. qaysi resurslardan va qaysi texnologiyalardan foydalangan holda?
3. Ushbu turistik mahsulotlar va xizmatlar qanchalik talabga ega boʼladi va ular sayyohlar orasida qanday taqsimlanadi? Turizm iqtisodiyotining katta muammosi turistik mahsulotlar yoki xizmatlarni taqsimlash mumkin boʼlgan mezonni tanlashdir. Tarqatish muammosini biron bir oʼzboshimchalik mezonini tanlash orqali hal qilib boʼlmaydi. Turistik mahsulotlarni taqsimlash mezonini tanlashga koʼplab tashqi va ichki omillar (iqtisodiy, texnik, siyosiy va boshqalar) taʼsir qiladi, sayyohlarni qabul qiladigan har bir mamlakat (mintaqa, manzil) turistik mahsulotlar va xizmatlarni taqsimlash mezonini tanlaydi.
4. Iqtisodiy faoliyat oʼz vaqtida qanday rivojlanadi? Turizm iqtisodiyoti ichki yoki tashqi boʼlishidan qatʼi nazar, har bir sayyoh uchun ishlab chiqarish hajmining oshishi bilan rivojlanadi. Shu bilan birga, nafaqat taklif etilayotgan turistik mahsulotlar va xizmatlarning miqdori, balki sifati ham oshishi kerak. Turistik ehtiyojlar va istaklarni qondirish mamlakatning umumiy iqtisodiy rivojlanishiga bogʼliq3 . Turizm iqtisodiyotini koʼp darajali tizim sifatida koʼrib chiqish va Mega darajadagi iqtisodiy jarayonlarni oʼrganish kerak (jahon iqtisodiyoti), makro daraja (milliy iqtisodiyot), mezo daraja (turistik yoʼnalishlarning mintaqaviy iqtisodiyoti), mikro daraja (turindustriya korxonalari).
|
| |
