|
Kirish magistrlik dissertatsiyasi mavzusining asoslanishi va uning dolzarbligi
|
| bet | 3/21 | | Sana | 23.01.2024 | | Hajmi | 80,52 Kb. | | #143669 |
Bog'liq Kirish magistrlik dissertatsiyasi mavzusining asoslanishi va uni-fayllar.orgTadqiqot usullari. Dissertatsiya ishida spektral qurilmalarni nurlanishining ekspozitsion va zamonaviy usullaridan foydalanish.
Tadqiqotning amaliy ahamiyati: Spektral qurilmalar yordamida yorugʻlikning atomlar va atomlararo tarqalishining amaliy tadbigʻini oʻrganishda iboratdir .
Tadqiqotning asosiy gipotezasi. Magistirlik desertatsiya ishi 3 bobdan iborat bo‘lib, birinchi bobda zamonaviy spektral qurilmalar ularning xossalari va ularning ishlash prinsplari, asosiy xaraktristikalari haqida umumiy tushunchalar keltirilgan. Ikkinchi bobda optik nurlanishlar, ularni qayd qilish usullari elektromagnit to‘lqinlarning muhitlarda atom va molekulalari bilan o’zaro tasirlashuvi haqida ma’lumotlar keltirilgan. Uchinchi bobida esa nanostrukturalar spektroskopiyasi haqida ma’lumotlar keltirilgan. Optikaviy spektral qurilmalarni asosiy xaraktirtikalarini oʻrganish, yorugʻlikning spektrlarga ajralish xossalarini oʻrganish. Xulosa qismida barcha boblarga tegishli bo‘lgan yakuniy fikirlar mujassanlashtirilgan.
I-BOB. Zamonaviy spektral qurilmalar
1.1- §. Spekrtal qurilmalar va ularning turlari .
Ma’lumki inson atrof muhit haqidagi ma’lumotni 80% ni ko‘rish orqali 20% ni esa boshqa sezish organlari orqali qabul qiladi. Shu sababli ham insonni ko’rish qobilyati, imkoniyatlarini oshirish uchun minglab turli xildagi qurilmalar yaratilmoqda. Ana shu qurilmalarni barchasini ishlab chiqish va qo’llash amaliy optikaning asosiyr vazifalardan biridir.
Spektral qurilmalar-yorug‘lik to‘lqin uzunliklari bo`yicha ajrata oladigan va spektrlarni qayd qiladigan qurilmalar hisoblanadi. Ro‘yxatga olish usullari va analitik imkoniyatlari bilan bir-biridan farq qiluvchi juda ko‘p turdagi turli xil spektral asboblar mavjud. Yorug‘lik manbasini tanlagandan so‘ng natijada olingan nurlanishni tahlil qilish uchun samarali ishlatilishiga etibor berish kerak. Bunga erisha oladigan spektral asbobni tanlay bilish lozim. Yana shu bilqan birga filtirlovchi va dispersiyaviy spektral qurilmalar mavjud. Yorug‘lik filtiri yordamida spektrlar to‘lqin uzunliklarining tor diapazonga ajraliladi. Dispersiyada-nurlanish manbasi dispersiyaviy element prizma yoki difraksion panjarada to‘qin uzunliklariga mos ravishda amalga oshiriladi.
Filtirlash qurilamalari faqat miqdoriy tahlil uchun, dispersiya qurilmalari sifat va miqdoriy tahlil uchun qo`llaniladi Bundan tashqari vizual qurilmasi, fotografik va fotoelektrik qurilmalar ham mavjud. Spektraskop-vizual qurilmasi ro‘yxatga olish manbalari va moslamalari sifatida xizmat qiladi.
Spektrograflar-fotosuratlarni ro‘yxatdan o‘tkazuvchi qurilmlar.
Spektrometrlar-fotoelektrik ro‘yxatga oluvchi qurilmalar. Filtirlash qurilmalari fotoelektrik ro‘yxatga olish qurilmasi sifatida ishlaydi.
Spektrometrlarda spektrlarni ajratish, monaxromator va polixromatorlar orqali amalga oshirladi. Monaxromatorga asoslangan asboblar bir kanalli spektrometrlar deb ataladi. Polexromotorga assoslangan qurilmalar ko‘p kanalli spektometrlar hisoblanadi..
Bizning vazifamiz yorug‘lik spektralarini analiz qilish texnikasini o‘rganishdan iborat.
Spekrt o‘zi nima? Yorug‘lik intensivligining (energiyasi) chastotalar (to‘lqin uzunligi) bo‘yicha grafik usulda taqsimlanishi. Yoruglik spektrining hosil bo`lishi (1.1-rasm) da tasvirlangan.
|
| |
