• 1-tapsırma. Tekstti oqıp, sorawlarǵa juwap beriń. 1. Naqıl­maqallar qanday payda boladı eken 2. Olardı ne ushın paydalanamız 2-tapsırma.
  • “MEN NAQÍL BILMEYMEN” DEP EDI
    		•

    Китоб (коракалпок)




    Download 5,89 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet19/39
    Sana31.05.2024
    Hajmi5,89 Mb.
    #258632
    1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   39
    Bog'liq
    1 klass Ana tili & oqıw II bólim 2021 @elektronbookbot (2)

    NAQÍL-MAQALLARDÍŃ MÁNISI
    .
    NAQÍL-MAQALLAR
    Turmısta ushırasatuǵın túrli hádiyselerge bayla­
    nıslı tuwrılap, naqma­naq juplastırıp aytılǵan mánili 
    sózler naqıl dep ataladı. Tilimizde qollanılıp júrgen 
    naqıl­maqallar uzaq dáwirlerden berli xalıq awzın­
    da saqlanıp kelip, atadan balaǵa, awızdan­awızǵa 
    ótip kelgen. 
    Naqıl­maqallardan 
    paydalanıwımızdıń 
    sebebi,
    olar da turmıs tájiriybesi boladı. Sonlıqtan, sóylew­
    shi adam óz pikirine say keletuǵın naqıl­ maqaldı 
    saylap alıp, sóylew barısında qálegen orında qol­
    lana beredi. Bul haqqında da “Sóz júyesin tapsa, 
    mal iyesin tabadı” – dep aytqan.
    Naqıl­maqallar yadlap alıwǵa qolaylı, kútá qısqa, 
    juplastırıp aytıladı.
    Naqıl­maqallar turmıstıń hárbir tarawına bay­
    lanıslı dórelgen. Mazmunına qaray watandı qorǵaw, 
    miynet etiw, birlik, doslıq, ádillik hám haqıyqatlıq 
    tuwralı, diyqanshılıq, sharwashılıq, balıqshılıq hám 
    sawdaǵa baylanıslı, tazalıq, densawlıqqa baylanıslı, 
    tábiyat qubılısları, jıl máwsimlerine baylanıslı hám 
    taǵı basqa da túrlerge bólinedi.
    @edurtm_uz

    50
    1-tapsırma.
    Tekstti oqıp, sorawlarǵa juwap beriń.
    1. Naqıl­maqallar qanday payda boladı eken? 
    2. Olardı ne ushın paydalanamız?
    2-tapsırma.
    Berilgen naqıldı buwınlarǵa bólip 
    oqıń hám mánisin aytıp beriń.
    1. Atalar sózi­aqıldıń kózi. 
    2. Ananıń kewli balada,
    Balanıń kewli dalada. 
    “MEN NAQÍL BILMEYMEN” DEP EDI
    Bir elde adamlar júdá kóp eken. Bir kúni 
    olardıń jasap atırǵan jerin suw basıptı. Adamlar 
    kóp, qayıqlar az eken. Hámme de qayıqqa mi nip, 
    aman­esen qutılǵısı kelip, qayıqqa mineyin dep 
    háreket etipti. Adamlardan biri “Kimde­kim naqıl­
    maqal bilmese dáryaǵa ılaqtıramız” – depti. Son­
    da bir adam óziniń naqıl­maqal bilmeytuǵınlıǵın 
    aytıp qasha baslaptı. Barlıq adamlar onı quwıp 
    ketipti hám birazdan soń uslap alıp kelipti. Onı 
    endi dáryaǵa taslayın dep atırsa, ol kúlip “Kópten 
    qoyan qutılmas”, – degen ras eken ǵoy, – depti.
    Sonda adamlar bul naqıl­maqal biledi eken ǵoy, –
    dep dáryaǵa taslamay ózleri menen birge alıp 
    ketipti.
    @edurtm_uz

    51
    1-tapsırma.
    Qosıqtı oqıp, sorawlarǵa juwap beriń.
    1. Ne ushın hámme qayıqqa miniwge asıqtı?
    2. Ol adam nege qashtı? 
    3. Ol qanday naqıl ayttı? 
    4. “Kópten qoyan qutılmas” degende neni 
    túsi nesiz?
    2-tapsırma.
    Berilgen naqıllardı buwınlarǵa bólip 
    oqıń hám mánisin aytıp beriń.
    1. Kóplegen qonaq atqaradı.
    2. Altaw ala bolsa, awzındaǵı aldıradı.
    Tórtew túwel bolsa, tóbedegi túsiredi.

    Download 5,89 Mb.
    1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   39




    Download 5,89 Mb.
    Pdf ko'rish