1-tapsırma.
Sorawlarǵa juwap beriń.
1. Juldız ushtı degen pikir durıs pa?
2. Meteorit degenimiz ne eken?
2-tapsırma.
Berilgen tekstti oqıp, háreketti bildire
tuǵın sózlerdi aytıp beriń.
Mayda qattı bólekler úlken tezlik penen jerge
qaray ushadı. Olar hawa menen ısqılanıw nátiy
jesinde qızıp janadı. Bul júz km bálentlikte boladı.
@edurtm_uz
79
SIZ BUNÍ BILESIZ BE?
JERDIŃ JASALMA JOLDASÍ
Jasalma joldas orbi
tası jerden bir neshe
júz mıń yaki mıń
kilometr bálent likte
jay lasadı.
Jasalma
joldaslardı aysız túnlerde
kóriwińizge boladı. Olar as
pan boylap párwaz etetuǵın
juldızlarǵa
usap
kórinedi. Olardı jaqtılıq energiyasınan quwat alıw
shı videokameralar menen úskenelenedi. Jer júzin
súwretke alıwshı qurılmalar hám uzatqıshlar me
nen kóriwge boladı.
Birinshi jasalma joldas bir mıń toǵız júz eliw
jetinshi jılda jaratılǵan. Jasalma joldas sheksiz
kosmos keńliginen keletuǵın signallardı qabıl ete
di. Jasalma joldas antennaları jıynalǵan maǵlıw
matlardı Jerge jiberedi. Arnawlı járdemshi úskene
Quyash batareyaların kerekli tárepke baǵdarlaydı.
1-tapsırma.
Tekstti oqıp, sorawlarǵa juwap beriń.
1. Jerdiń jasalma joldasın qay waqıtta kóriw
ge boladı?
2. Ol qanday xızmet atqaradı?
2-tapsırma.
Berilgen sózlerdi oqıń. Olar dıń má
nisin aytıp beriń. Bul zatlar qanday xız met atqa
ratuǵınlıǵı haqqında sáwbetlesiń.
Videokamera, súwretke alıwshı qurılma,
uzat qısh
@edurtm_uz
80
SIZ BUNÍ BILESIZ BE?
BEKKEMLEW
AY JERDEN ÚLKEN BE?
1-tapsırma.
K. Ernazarovtıń “Aydaǵı sayaxat” fan
tastikalıq gúrrińinen úzindini oqıń hám ondaǵı
ay menen baylanıslı waqıyalardı turmıs penen
salıstırıń.
AYDAǴI SAYAXAT
“Aydıń teńizi” dep atalıwınıń sebebi: bir waqıtları
suw tolqıp turǵan haqıyqıy teńiz bolǵan. Qaysı bir
dáwirlerde kún orbitasınıń ayǵa kútá jaqınlawı ná
tiyjesinde suwlar puwǵa aylanǵan. Tirishilik sóne
baslaǵan. Tek eń shıdamlı maqluqlar ǵana sayalı
jartaslar astında tiri qalǵan. Ay tábiyatı birneshe
ret qayta ózgerislerge ushıraǵan eken.
“Ay vertolyotı” Aydıń teńizi ústine kelip jetti. Ol
alǵa júriwin toqtatıp, teńiz ultanına qaray súńgiy
basladı.
Vertolyotımız qızıl mramordan salınǵan on tórt
qabatlı jaydıń aldındaǵı maydanshaǵa qondı.
Men ózimdi shańaraǵı alıp taslanǵan qara úyde
otırǵanǵa megzettim.
2-tapsırma.
Berilgen tekstlerdi oqıń hám onıń óz
sózińiz benen túsindiriń.
* * *
Ájaǵasınıń kitaplarınıń súwretine qarap, Ádil
ózin she gáp quray basladı.
@edurtm_uz
Ájaǵası:
– Ele seniń biletuǵın bir háribiń joq, neni oqıp
atırsań?
Ádil:
– Men degen súwretke qarapaq oqıy beremen.
* * *
– Esaplarımdı shıǵarıp boldım, – dedi ájapası.
Ádil bolsa qasında dım úndemey otırdı. Ájapası
basqa sabaqlardan da tayarlana baslaǵan gezde
Ádil shıdamay:
– Ájapa,esaptı shıǵarǵanıń qáne, kórinbeydi
ǵoy? – dedi.
81
@edurtm_uz
|
