-tapsırma. Sorawlarǵa juwap beriń. 1. Juldız ushtı degen pikir durıs pa? 2. Meteorit degenimiz ne eken? 2-tapsırma

79
SIZ BUNÍ BILESIZ BE?
JERDIŃ JASALMA JOLDASÍ
Jasalma joldas orbi­
tası jerden bir neshe 
júz mıń yaki mıń 
kilometr bálent likte 
jay lasadı. 
Jasalma 
joldaslardı aysız túnlerde 
kóriwińizge boladı. Olar as­
pan boylap párwaz etetuǵın 
juldızlarǵa 
usap 
kórinedi. Olardı jaqtılıq energiyasınan quwat alıw­
shı videokameralar menen úskenelenedi. Jer júzin 
súwretke alıwshı qurılmalar hám uzatqıshlar me­
nen kóriwge boladı. 
Birinshi jasalma joldas bir mıń toǵız júz eliw 
jetinshi jılda jaratılǵan. Jasalma joldas sheksiz 
kosmos keńliginen keletuǵın signallardı qabıl ete­
di. Jasalma joldas antennaları jıynalǵan maǵlıw­
matlardı Jerge jiberedi. Arnawlı járdemshi úskene 
Quyash batareyaların kerekli tárepke baǵdarlaydı.
1-tapsırma.
Tekstti oqıp, sorawlarǵa juwap beriń.
1. Jerdiń jasalma joldasın qay waqıtta kóriw­
ge boladı?
2. Ol qanday xızmet atqaradı?
2-tapsırma.
Berilgen sózlerdi oqıń. Olar dıń má­
nisin aytıp beriń. Bul zatlar qanday xız met atqa­
ratuǵınlıǵı haqqında sáwbetlesiń.
Videokamera, súwretke alıwshı qurılma, 
uzat qısh
@edurtm_uz

80
SIZ BUNÍ BILESIZ BE?
BEKKEMLEW
AY JERDEN ÚLKEN BE?
1-tapsırma.
K. Ernazarovtıń “Aydaǵı sayaxat” fan ­
tastikalıq gúrrińinen úzindini oqıń hám ondaǵı
ay menen baylanıslı waqıyalardı turmıs penen
salıstırıń.
AYDAǴI SAYAXAT
“Aydıń teńizi” dep atalıwınıń sebebi: bir waqıtları 
suw tolqıp turǵan haqıyqıy teńiz bolǵan. Qaysı bir 
dáwirlerde kún orbitasınıń ayǵa kútá jaqınlawı ná­
tiyjesinde suwlar puwǵa aylanǵan. Tirishilik sóne 
baslaǵan. Tek eń shıdamlı maqluqlar ǵana sayalı 
jartaslar astında tiri qalǵan. Ay tábiyatı birneshe 
ret qayta ózgerislerge ushıraǵan eken.
“Ay vertolyotı” Aydıń teńizi ústine kelip jetti. Ol 
alǵa júriwin toqtatıp, teńiz ultanına qaray súńgiy 
basladı.
Vertolyotımız qızıl mramordan salınǵan on tórt 
qabatlı jaydıń aldındaǵı maydanshaǵa qondı. 
Men ózimdi shańaraǵı alıp taslanǵan qara úyde 
otırǵanǵa megzettim.
2-tapsırma.
Berilgen tekstlerdi oqıń hám onıń óz
sózińiz benen túsindiriń.
* * *
Ájaǵasınıń kitaplarınıń súwretine qarap, Ádil 
ózin she gáp quray basladı. 
@edurtm_uz

Ájaǵası:
– Ele seniń biletuǵın bir háribiń joq, neni oqıp
atırsań?
Ádil:
– Men degen súwretke qarap­aq oqıy beremen.
* * *
– Esaplarımdı shıǵarıp boldım, – dedi ájapası.
Ádil bolsa qasında dım úndemey otırdı. Ájapası 
basqa sabaqlardan da tayarlana baslaǵan gezde 
Ádil shıdamay:
– Ájapa,esaptı shıǵarǵanıń qáne, kórinbeydi
ǵoy? – dedi. 
81
@edurtm_uz

82

Download 5,89 Mb.