Китоб (коракалпок)

SIZ BUNÍ BILESIZ BE?
JULDÍZLAR
Aspanda jarqırap turǵan noqatlardı heshqan­
day úskenelersiz kóre alamız. Arnawlı úskene jár­
deminde juldızlar gaz hám shańnan ibarat bolǵan 
úlken shar ekenligi anıqlanǵan. Juldızlardıń úlken­
ligi quyashqa teń. Juldızlar kosmosta ájayip juldız­
lar aralın payda etedi. 
Juldızlar bizge birdey reńde kórinedi. Biraq olar 
qızıl, sarı, kók hám aq reńde boladı eken. Aq 
hám kók juldızlar júda ıssı hám jaqtılı boladı. 
Sarı juldızlar biraz suwıqlaw boladı. Qızıl juldızlar 
eń úlken juldız bolıp, júda suwıq boladı. Juldızlar 
tuwıladı, jasaydı. Úlken juldızlar jaqtılı boladı, bi­
raq tez óshedi. 
1-tapsırma.
Tekstti oqıp, sorawlarǵa juwap beriń.
1. Juldızlar qanday reńlerde boladı eken?
2. Juldızlar reńiniń onıń jaqtılı bolıwına tásiri
bar ma?
2-tapsırma.
Berilgen tekstti oqıp, maǵlıwmattı bi­
lip alıń. Reńdi bildiretuǵın sózlerdi aytıp beriń.
@edurtm_uz

SIZ BUNÍ BILESIZ BE?
POLYUS JULDÍZÍ
Áyyemde uzaq saparǵa shıqqan sayaxatshılar
túnde “Polyus juldızı” dep atalatuǵın juldızǵa 
qarap, gorizont táreplerin anıqlay alǵan. Túnde as­
pandaǵı juldızlardı bir qansha waqıt baqlasaq, olar 
shıǵıstan batısqa qarap jıljıp baratırǵanın kóriwge 
boladı. Tiykarında juldızlar Jerge salıstırǵanda bir 
jerde turadı. Jer batıstan shıǵısqa qarap óz kósheri 
átirapında aylanıp atırǵanı ushın sonday seziledi.
Biraq aspannıń arqa tárepinde tek bir jaqtı juldız 
jıljımastan bir jerde turadı. Bul 
Polyus juldızı
bolıp esaplanadı. Jer sharınıń qay jerinde turıp 
qarasa da, Polyus juldızı bir jerde qıymıldamastan 
adamlarǵa arqa tárepti kórsetip tura beredi.
75
@edurtm_uz

76
Polyus juldızın qalay tabıwǵa boladı? Polyus
juldızı eń jaqtı juldızlardan biri bolıp, onıń oń 
tárepinde jáne altı jaqtı juldızdı abaylaw múm­
kin. Sol juldızlar hám Polyus juldızı óz ara 
sızıqlar arqalı qıyalıy birlestirilse, jeti juldızdan 
ibarat bolǵan shómishtıń kórinisi payda boladı. 
Aspannıń sol tárepinde jáne úlkenirek shómish
kórinistegi jáne jeti juldızdı kóriw múmkin. Birin­
shi juldız benen ekinshi juldızdı birlestiriwshi tuwrı 
sızıq qıyalıy dawam ettirilse, bul sızıq sol Polyus
juldızınan ótedi. Sol tárizde Polyus juldızın tabıw 
múmkin.
1-tapsırma.
Tekstti oqıp, sorawlarǵa juwap beriń.
1. Polyus juldızı qaysı tárepti kórsetedi
eken?
2. Polyus juldızın qalay tabıwǵa boladı?

Download 5,89 Mb.