Yengil kiyim - ko’ylaklar, bluzkalar, erkaklar ko’ylagi, yubka, fartuk va
hokazo.
Ich kiyim-pijamalar, ishtonlar, cho’milish kostyumlari va hokazo.
Bosh kiyim-furajka, shapka, shlyapa va hakazo.
Ko’rpa-yostiq buyumlari - ko’rpajilti, ko’rpa va hakazolar kiradi.
Jins va yosh alomatlariga binoan guruhlari kichik guruhlarga -erkaklar,
ayollar va bolalar kiyimiga ajratiladi. Bolalar kiyimi o’z navbatida maktab
yoshidagi bolalar, maktabgacha yoshdagi bolalar, yasli yoshidagi bolalar,
chaqaloqlar kiyimlariga bo’linadi. Maishiy kiyimlar fasllarga qarab bo’linadi va
qayerga kiyilishiga qarab kundalik kiyim,
uy kiyim, tantanali kiyim va sport
kiyimiga ajratiladi.
Ishlab chiqarish kiyimlari klassifikatsiyasiga mahsus va rasmiy (forma)
kiyimlar kiradi. Mahsus kiyimlar odamni zararli muhitdan muhofaza qiladi va
kishining ish qobiliyatini saqlashga yordam byeradi. Bular kurtkalar, kombyenzon
va hokazolar. Forma kiyimlari tyemir yo’l ishchilari, harbiy, dyengiz xodimlari va
boshqalar kiradi.
Ommaviy kiyim tikishda razmyer, rost va to’lalik o’lchamlariga binoan
tikiladi. Razmyer - ko’krak aylanasi. Rost-kiyim uzunligi. Kiyim razmyerlari
quyidagicha: kattalar uchun - 44,46,48,50..60. o’smir bolalar uchun-44,46. Kattalar
uchun-38,40,42. Kichik maktab yoshidagi bolalar uchun-32,34,36,
maktabgacha
yoshdagi bolalar uchun-26,30. Yasli yoshdagi bolalar uchun-24,26.
Barcha razmyerlar uchun ko’krak aylanasi yarmi olinadi. Erkaklar
ko’ylagining razmyerlari ko’krak aylanasining o’lchami namda bo’yin
aylanasining o’lchami bilan aniqlanadi. Maishiy kiyimlar kattalar uchun to’lalik
guruhlariga ajaratiladi: erkaklar uchun byel aylanasiga ko’ra, ayollar uchun buksa
aylanasiga ko’ra 1, 2, 3 to’lalikda olinadi.
Shimning old bo’lagi astar qo’yiladigan bo’lsa, astarning uchi mahsus
mashinada yo’rmalanadi, bukib tikiladi. Chok joylashgan co’ntak chetlariga uka
qo’yiladi. Agar cho’ntak qirqma bo’lsa, uka o’rniga cho’ntak xalta qo’yib tikiladi.
Cho’ntak qopqog’iga to’rgan shakl byerish uchun unga yelimli qotirma qo’yiladi.
chokda joylashgan yon cho’ntak uchini mahsus mashina yordamida puxtalanadi.
Shimning yuqori chetiga mahsus tasma qo’yib 5,5-6 sm kyenglikdagi astar bilan
qotirma qo’yib tikiladi. Ayollar va qiz bolalar ko’ylaklarining tashqi ko’rinishi,
razmyeri va tikilishiga qo’yiladigan talablar qo’yidagicha bajariladi. choklarning
ochiq qirqimlari mahsus mashinada yo’rmalanadi.
Tikiladigan buyumning
dyetallari mahsus mashinada 0,7-0,8 sm kyenglikda chok bilan tikib bir yo’li
yo’rmalanadi.
Yoqani yoqa o’miziga o’tkazishda bortni ag’darma chok bilan tikayotganda
bir yo’la yoqa nam o’tkaziladi, ustki yoqani ort yoqa o’miziga bostirib tikiladi,
yoqa ustki yoqani 1 sm uzunroq, (yoqa ko’tarma qirqma tomondan) chiqarib
bichilganda, ostki yoqa bilan ustki yoqa birga yoqa o’miziga o’tkaziladi, kyeyin
ustki yoqani ichkari tomon bukib, bostirib tikiladi.
Ko’ylak ko’krak qismini yubkaga qo’sh baxya bilan yoqa bitta baxya qator
yuritib, uka qo’yib ulanadi.
Ommaviy tikish uchun qabul qilingan har bir yangi modyel uchun modyel
namunasi,
andoza etaloni, tyexnik tavsifi, andozalar va tayyor kiyim o’lchovlar
jadvali tayyorlab byeriladi. Andoza etalonlari modyel namunasini tikishga, kiyim,
dyetallarini chizmasini tayyorlashga ishlatiladi. Modyelning tyexnik tavsifida
kiyimning tashqi ko’rinishi, tavsiya etiladigan razmyeri, rosti va to’laligi,
dyetallarining klassifikatsiyasi avra, astar va hakazolar ko’rsatiladi. O’lchash
jadvalida andoza va tayyor buyumning o’lchanadigan joylari, shu o’lchamlar
qiymati ishlov haqi va tayyor buyumning o’lchanadigan joylari, shu o’lchamlar
qiymati ishlov haqi va tayyor buyumning o’lchamlaridagi yo’l qo’yilishi mumkin
bo’lgan og’ishlar ko’rsatiladi. Tyexnik hartlar kiyimlarni tikishdagi chok haqining
kyengligi, solqi miqdorini, baxya yirikligini o’z ichiga oladi.
Kiyim tikishda 4 ta standart katyegoriyalari mavjud edi: Davlat
standarti,
tarmoq standarti, ryespublika standarti, kiyim standarti. Kiyim tikish jarayoni 3
bosqichdan iborat: kiyim modyelini, konstruktsiyasini yaratish va andoza
tayyorlash: gazlamalarni bichishga tayyorlash va bichish: buyumni tikish. Tyexnik
xujjatlar har bir modyel uchun tavsiya etilgan matyerial, kiyim razmyeri, rosti,
to’laligi,
tikish tyexnologiyasi, andozalarni qay usulda joylashtirishi, kiyimlarni
o’rash va joylash usullari ko’rsatilgan bo’ladi. Korxonaning ekspyeryemyental
syexida andozalar va tikish tyexnologiyasi tyekshirib ko’riladi. Gazlamalarni
qoldiqsiz bichish uchun nar bir to’p gazlama nisoblab chiqiladi. Gazlamalarning
artikuliga, rangiga, eniga, fizik va myexanik xossalarini
bir xilligiga qarab
matyeriallarni ajratiladi. Har bir yangi modyelga mo’ljallangan matyeriallar uchun
kiyimga sarflanadigan gazlama normasini aniqlash maqsadida, andozalar
ekspyeryemyental yo’l bilan joylashtirib ko’riladi. Bichilgan dyetallarning sifatini
tyekshirib, har bir dyetalga tartib nomyerini tikib, agar gazlama yo’l-yo’l yoqa
katak bo’lsa, mayda dyetallarni yo’lini katta dyetal yo’liga moslab chiqiladi.
