1
SHaxobiddin
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA
KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI
“Elektronika va sxemalari 2” fanidan
1-Mustaqil ishi
Mavzu: Qayta tiklanuvchi energiya manbalari
Fan o‘qituvchisi:Hotamov A.
Topshirdi: Jovliyev Sh
S a m a r q a n d 2024
2
SHaxobiddin
Reja:
1. Qayta tiklanuvchi energiya manbalari tushunchasi
2. Ularning ahamiyati va afzalliklari
3. Qayta Tiklanuvchi Energiya Turlari
4. Quyosh panellari va ularning ishlash prinsipi
5. Quyosh issiqlik kollektorlari
6. Xulosa
1. QAYTA TIKLANUVCHI ENERGIYA MANBALARINING
QO‘LLANILISHI VA KELAJAGI
1.1. Qayta tiklanuvchi energiya manbalari haqida umumiy tushunchalar
Qayta tiklanuvchi energiya manbalari - shamol, quyosh, suv oqimlari,
biomassa, geotermal energiya kabilardan tashkil topadi.
Shamol elektrostansiyalari.
Birinchi shamol elektr stansiyalari IX asrning 90 –
yillarida Daniyada ishlab chiqilgan. 1910-yilda ushbu mamlakatda bir necha yuz
dona kichik uskunalar qurilgan. Bundan bir necha o‘n yil o‘tib ishlab chiqarish va
sanoat korxonalari shamol generatorlarida ishlab chiqarilgan energiyadan kerakli
miqdorda energiya bilan ta’minlana boshladi. Bu paytda umumiy quvvat 150 – 200
MVt ga teng bo‘lgan (1.2 - rasm).
3
SHaxobiddin
1.2 - rasm.
Shamol elektrostansiyasining qir-adirlarda joylashuvi.
1982-yilda Xitoy bozorida 1280 dona, 1986-yilda 11 000 dan ortiq shamol
trubinalari sotilgan, bu Xitoyning avval elektr energiyasi yetib bormagan bir qator
tumanlarini energiya bilan ta’minlash imkonini yaratdi.
XX asrning boshlarida Rossiyada va xususan respublikamizda katta miqdordagi
250 mingdan ortiq qishloq shamol va suv tegirmonlariga ega bo‘lib, ularning umumiy
quvvati 1 mln. kVt dan ortiqni tashkil etgan. Ushbu qurilmalar yordamida 250 mlrd.
pud bug‘doy yanchilgan bo‘lib, bu o‘z navbatida uzoq masofalarda joylashgan yirik
aholi turar joylari (poselkalar) va shaharlarda katta tegirmonlarga borib vaqt va
mablag‘ sarflash kabi ortiqcha ovoragarchilikdan voz kechish imkonini bergan.
Afsuslar bo‘lsinki, tabiiy resurslardan foydalanishga ayovsiz munasabatda
bo‘lish oqibatida o‘tgan asrning 40 - yillarida sobiq SSSR aksariyat shamol va suv
elektr dvigatellar buzib tashlandi. 50 - yillarga kelib ushbu uskunalar qoloq texnika
sifatida batamom tugatildi.
|
