M2
|
Kompyuter lingvistikasining asosiy yo‘nalishlari
|
M3
|
Grammatik nazariyalar
|
M4
|
Lingvistik protsessorning grammatik komponenti
|
M5
|
Morfologik tahlilning avtomatik tizimi
|
M6
|
Sintaktik tahlilning avtomatik tizimi
|
M7
|
Kompyuter leksikografiyasi
|
M8
|
Kompyuter lingvodidaktikasi
|
M9
|
Mashina tarjimasining rivojlanish tendensiyasi
|
M10
|
Mashina tarjimasining lingvistik muammolari
|
M11
|
Korpus lingvistikasi
|
M12
|
Kompyuter lingvistikasida metodlar
|
M13
|
Kompyuterda matnlarni qayta ishlash tizimlari (NLP)
|
Mashg‘ulotlar shakli: Amaliy (A)
|
|
Kompyuter lingvistikasi yo‘nalishlari
|
|
Chomskiy ta’limoti va sintaktik strukturalar
|
|
O‘zbek tilining morfologik lug‘atini takomillashtirish
|
|
Morfologik tahlilda qo‘shimchalar kombinatsiyasi
|
|
O‘zbek tili sintaktik qurilmalarini modelashtirish
|
|
Elektron lug‘atlarda leksik birliklar masalasi
|
|
Elektron darsliklar yaratishda dasturiy qurilmalardan foydalanish
|
|
Mashina tarjimasida tahlil masalasi
|
|
Sodda gaplar misolida mashina tarjimasi algoritmi
|
|
Mashina tarjimasida lingvistik muammolar
|
|
Tahrirlovchi dasturning lingvistik ta’minoti
|
|
Mustaqil so‘z turkumlarining turli (yasovchi, sintaktik, lug‘aviy) qo‘shimchalarining kombinatsiyasi
|
|
Tarjima lug‘atlarning elektron shakllarini lingvistik bazaga kiritish
|
|
Fan-texnikaga oid terminlarni ma’lumotlar bazasiga kiritish
|
|
O‘zbek tilshunosligida korpus lingvistikasi bo‘yicha olib borilayotgan tadqiqotlar
|
|
Matnda sintaktik qurilmalarning berilishi
|
|
Modellashtirishda morfologik va sintaktik qurilmalarning berilishi
|
|
Tarjimon lug‘atlarining semantik maydonlari tahlili
|
|
Ovozli dasturlar yaratishda fonologik tizimni modellashtirish
|
Mashg‘ulotlar shakli: Seminar (S)
|
S1
|
Kompyuter lingvistikasining rivojlanish bosqichlari
|
S2
|
Xorijiy mamlakatlar va turkologiyadagi tadqiqotlar
|
S3
|
Kompyuter lingvistikasi yo‘nalishlari
|
S4
|
O‘zbek tilining formallashtirish me’yorlari
|
S5
|
O‘zbek tilining morfologik lug‘atini takomillashtirish
|
S6
|
O‘zbek tili sintaktik qurilmalarini modelashtirish
|
S7
|
Lug‘atlar tipologiyasi
|
S8
|
Elektron lug‘atlarda leksik birliklar masalasi
|
S9
|
Mashina tarjimasining rivojlanish tendensiyasi
|
S10
|
Mashina tarjimasida tahlil masalasi
|
S11
|
Mashina tarjimasida lingvistik muammolar
|
S12
|
Axborot uslubini yaratish me’yorlari
|
S13
|
Mustaqil so‘z turkumlarining turli (yasovchi, sintaktik, lug'aviy) qo‘shimchalarining kombinatsiyasi
|
S14
|
Modellashtirishda morfologik va sintaktik qurilmalarning berilishi
|
S15
|
Tarjimon lug‘atlarining semantik maydonlari tahlili
|
S16
|
Diskurs analizi
|
S17
|
O‘zbek tilini o‘qitishda kompyuter texnologiyalardan foydalanish usullari
|
S18
|
Korpus yaratish muammolari
|
Mustaqil ta’lim va mustaqil ishlar
Mustaqil ta’lim (MT) mavzulari
|
3-semestr
|
MT1
|
Formal til nazariyasi (Chomskiy ta’limoti)
|
6
|
MT2
|
Kompyuter lingvistikasi: metodlari, resurslari, yo‘nalishlari
|
8
|
MT3
|
Mashina tarjimasi
|
6
|
MT4
|
Elektron lug‘atlar yaratish
|
6
|
MT5
|
Matnlarni avtomatik tahrirlash
|
8
|
MT6
|
Og‘zaki va yozma matnlari ovozlashtirish va ovozli ma’lumotni matnga o‘tkizish tamoyillari
|
6
|
MT7
|
Elektron darsliklar yaratish masalalari
|
6
|
MT8
|
Bilimlarni baholovchi tekshirish tizimlari
|
8
|
MT9
|
Matnlarni avtomatik tahrirlash
|
6
|
MT10
|
Matnlarni avtomatik qisqartirish (referatlash)
|
8
|
MT11
|
Ma’lumotlarni qidirish tizimi
|
6
|
MT12
|
Tabiiy til interfeysi va generatsiyasi
|
8
|
MT13
|
Diologning kompyuterga oid modellari
|
6
|
MT14
|
Kompyuter lingvodidaktikasi
|
6
|
MT15
|
O‘zbek tiliga o‘qitish dasturini yaratish va takomillashtirish
|
6
|
MT16
|
Axborot uslubi. Muloqot tilini optimallashtirish
|
6
|
MT17
|
Lingvistik ma’lumotlarni (morfema, leksema, frazema, birikma va gap) kompyuter ta’minotiga kiritish, qayta ishlash
|
6
|
MT18
|
Terminologiya, terminshunoslik, terminografiya
|
8
|
MT19
|
Kompyuter lingvistikasida modellashtirish
|
8
|
MT20
|
Kompyuter lingvistikasida statistik metod
|
8
|
MT21
|
Kompyuter lingvistikasida ehtimollar nazariyasi
|
8
|
MT22
|
Tahrirlovchi dasturlarning lingvistik ta’minoti
|
8
|
MT23
|
Mashina tarjimasi tizimlari
|
8
|
MT24
|
Mashina tarjimasining lingvistik muammolari
|
8
|
MT25
|
Ekspert tizimlari
|
8
|
MT26
|
Kompyuter lingvistikasida til va nutq masalalari
|
8
|
MT27
|
Diskurs analizi
|
8
|
MT28
|
Nutqni tushunuvchi dasturning lingvistik asoslari
|
8
|
|
JAMI
|
200
|
Mustaqil o‘zlashtirilgan mavzular bo‘yicha talabalar tomonidan konspektlar, referatlar tayyorlash va uni taqdimot qilish tavsiya etiladi.
6. Fan bo‘yicha talabalar bilimini baholash mezonlari va nazorat qilish tartibi:
Talabaning bilimini baholash oraliq va yakuniy nazorat davomida ta’lim materiallarini o‘zlashtirish ko‘rsatkichlari (test, topshiriqlar va yozma ish natijasi)ga asoslanib amalga oshiriladi.
Mazkur kurs davomida talabalar 100 ballik sistemada baholanadi. Shundan, 50 ball talabaning darsdagi davomati, faolligi, amaliy ish, mustaqil ish va oraliq (test, yozma, kollekviyum va.b.) ish topshiriqlarining bajarilish natijasiga, qolgan 50 ball yakuniy nazorat natijalariga ajratiladi. Oraliq nazorat ballarining umumiy natijasi 30 balldan past bo‘lgan talabalar yakuniy nazorat imtixoniga kiritilmaydi. Yakuniy nazoratda 30 va undan ko‘p ball to‘plagan talaba fanni o‘zlashtirgan hisoblanadi.
Baholash turlari
Nazorat turlari
|
maksimal ball
|
o‘tish bali
|
1
|
Oraliq nazorat
|
50
|
30
|
2
|
Yakuniy nazorat
|
50
|
30
|
1. Oraqliq nazorat – 50 ball bo‘lib, ushbu fan bo‘yicha o‘z ishiga quyidagilarni qamrab oladi:
− talabaning darsdagi ishtiroki va amaliy darslardagi faolligi uchun – 20 ball
− mustaqil ta’lim topshiriqlarini bajargani uchun – 20 ball
– oraliq nazorat ishi uchun (test shaklida) –10 ball
2. Yakuniy nazorat – 50 ball bo‘lib, u 50 savoldan iborat test shaklida o‘tkaziladi va quyidagi mezon asosida baholanadi
a’lo “5”
|
45,0-50,0 ball
|
yaxshi “4”
|
35,0-44,99 ballgacha
|
qanoatlanarli “3”
|
30,0-34,99 ballgacha
|
qanoatlanarsiz
“2”
|
0-29,99 ballgacha
|
Asosiy adabiyotlar
1. Abdurahmanova N. Kompyuter lingvistikasi (darslik). –T.: “Nodirabegim”, 2021.
2. Pulatov A.K., Muhamedova S. Kompyuter lingvistikasi (o‘quv qo‘llanma). –T., 2014.
3. Pulatov A. Kompyuter lingvistikasi. –Toshkent: “Akademnashr”, 2011.
4. Rahimov A. Kompyuter lingvistika asoslari. –Toshkent: “Akademnashr”, 2011.
5. Xolmanova Z. Kompyuter lingvistikasi (o‘quv qo‘llanma). –Toshkent, 2019.
Qo‘shimcha adabiyotlar
1. Mirziyoyev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – yurt taraqqiyoti va xalq forovonligining garovi. – Toshkent: O‘zbekiston, 2017.
2. Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. – Toshkent: O‘zbekiston, 2017.
3. Mirziyoyev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. – Toshkent: O‘zbekiston, 2017.
4. Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz.- T.: O‘zbekiston. 2017.
5. Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Олий таълим тизимини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори // «Халқ сўзи” газетаси. 2017йил, 21 апрель.
6. Abdurahmonova N. Mashina tarjimasining lingvistik asoslari. –Toshkent: Akademnashr, 2012.
7. Alexander Clark, Chris Fox, and Shalom Lappin. (Edited) The Handbook of Computational Linguistics and Natural Language Processing. 2010 Blackwell Publishing Ltd.
8. Bender E.M., Langendoen D.T. Computational linguistics in support of linguistic theory. (Linguistic Issues in Language Technology, Vol. 1, 2010)
9. Igor A. Bolshakov and Alexander Gelbukh COMPUTATIONAL LINGUISTICS Models, Resources, Applications. – Mexico, 2004
10. Jurafsky D., J. H. Martin. Speech and Language Processing: An introduction to natural language processing, computational linguistics, and speech recognition. 2006 (elektron variant).
11. Mitkov R. The Oxford handbook of Computational linguistics. Oxford university press, 2003 (elektron variant)
12. Волкова И.А. Введение в компьютерную лингвистику. Практические аспекты создания лингвистических процессоров. –Москва, 2006.— 43 с.
13. Зубов А.В., Зубова И.И. Основы лингвистической информaции. –Минск: МГПИИЯ, 1992.
14. Марчук Ю.Н. Компьютерная лингвистика: учеб. Пособие –Москва, Восток-Запад, 2007.
15. Шемакин Ю.И. Начала компьютерной лингвистики. –М.:Высшая школа, 1992.
Axborot manbalar:
1.http // www. philol.mmsu.ru / rus / chairis / genis / collabor / marc 1/htm.
2.http // www. ipcs. math.msu.ru. / rus / mlogic.htm.
3.http // www.uzcl.com
Fan o‘qituvchisi haqida ma’lumot
Muallif:
|
dots. Kilichov N.R. (f.f.f.d. (PhD))
|
E-mail:
|
nkilichovr@mail.ru
|
Tashkilot:
|
Qoraqalpoq davlat universiteti, “O‘zbek tilshunosligi” kafedrasi
|
Taqrizchilar:
|
Kurbaniyazov G.A. - Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti “O‘zbek tili” kafedrasi dotsenti, f.f.d. (turdosh OTM).
Abdullaev Sh.D. - Qoraqalpoq davlat universiteti, “O‘zbek tilshunosligi” kafedrasi mudiri, f.f.n., dotsent (turdosh OTM)
|
Ushbu Sillabus universitet Kengashining 2023-yil ___________dagi __-sonli majlisi bayonnomasi bilan tasdiqlangan.
Ushbu Sillabus “O‘zbek tilshunosligi” kafedrasining 2023-yil ___________dagi __-sonli majlisi bayonnomasi bilan ma’qullangan.
.
O‘quv-uslubiy boshqarma boshlig‘i B.Daumenov
Fakultet dekanı M.Kurbaniyazov
Kafedra mudiri Sh.Abdullaev
Tuzuvchi N.Kilichov
|
