Tizimlarni modellashtirishda model –

310
soxasi – bu
soxasi yoki
tavsiflash va
tekshirishga
mo‘ljallangan
ideal soxadir;
Material ob’yektlarni
anglatuvchi modellar nima
deb ataladi?
natur
modellar;
Determinis-tik
modellar;
stoxastik
modellar;
figurlar.
Quyida keltirilgan
muloxazalardan Kaysi biri
matematik modelni
aniKroK ifodalaydi?
matematik
tizimlar
yordamida real
xaKi-Katni
for-mal tavsif-
lashdir;
fizik
jarayonlarni
formallashtiris
hdir;
iKtisodni
formallashtiris
hdir;
texnik
jarayonlarni
formallashtiris
hdir.
Modellashtirish
nazariyasini predmeti
deyilganda nima
tushiniladi?
ta’riflar,
usullar va
modellashti-rish
vosita-lari,
xamda modellar
majmuasi
/
tushiniladi
Real obekt va
tizimlarni
modeli
Modellarni
ishlab chiqish
uchun dasturiy
vositalar
Dasturiy
ta’minot
Tajribaviy Kiymatlarning
tavsiflanish sifati
o‘lchovilaridan Kaysi biri
amaliyotda kup
Kullaniladi?
*eng kichik
kvadratlar
mezoni;
eng katta
kvadratlar
mezoni;
funksional
ko‘pxadlar
mezoni;
eksponensial
funksiyalar
mezoni.
Ma’lumotlarni taxlil Kilish
va Kayta ishlashda
y
va
x
o‘zgaruvchilar orasidagi
boglanish
)
(
2
1
θ
,
θ
x,
f
=
y
(
1
q
,
2
q
,
– parametrlar) funksiya
vositasida ifodalangan
xolda eng kichik
kvadratlar usulini Ko‘llash
jarayonida tajribaviy
Kiymatlarning tavsiflanish
sifati o‘lchovi (funksiyasi)
Minimal-
lashtiriladi.
maksimallasht
iriladi.
uchun,
¥
®
2
1
θ
,
θ
bo‘lganda,
limitik Kiymat
aniKlanadi.
Mumkin
bo‘lgan
Kiymatlar
soxasi
aniKlanadi.
10.Modellashtirish
muommosi bilan ikkita
xolda duch kelinadi?
Bilish va
boshqarish
Bashorat qilish
va taxlil qilish
jarayonlarida
Kuzatish va
algoritmlash
jarayonlarida
Ishlab chiqarish
jarayenlarida va
xodisalarda
11.Modellashtirish
nazariyasida boshkarish
Obektga
maqsadga
Maqsad xolatga
erishish
Boshqarish
qurilmasini
Boshqarish bu-
sozlash va

311
deb nima tushiniladi?
yunaltiril-gan
ta’sir etish
jarayoni
jarayoni
yaratish
jarayoni
ob’yekt
parametrlarini
to‘g‘rilash
12.Siz qanday turdagi
obektlarni bilasiz?
Statik, dinamik,
stoxastik,
determinis
tik, chizikli,
nochiziqli
Statik, dinamik,
determinis-tik,
stoxastik,
nochiziqli,
identifi-
katsiyali
Dinamik, statik,
imitatsion,
stoxastik,
chiziqli,
nochiziqli
Fakat 1 va 3
javoblar to‘g‘ri
13.Konseptual model
nima?
Bu mazmunli
abstrakt,
obektni tashkil
etuvchilari va
tuzilmasini
aniqlaydigan
model
Bu tizimli
model
Tizimni
statikasini aks
ettiruvchi model
Bu-
boshlang‘ich
model
14.Konseptual model o‘z
ichiga quyidagi
protseduralarni oladi?
Stratifi-katsiya,
detal-lashtirish,
jarayonlarni
ajratib olish,
lokal-lashti
rish
Stratifikatsiya
detal-lashtirish,
jarayonlarni
ajratib olish,
markazlash-
tirish
Stratifika
siya, detal-lashti
rish, desent-
ralizatsiya,
lokallashti
rish,
optimallashtiris
h
Lokallashtirish
va stratifika
siya
15.Obekt va tashqi muxit
quyidagi parametrlarga
ega bo‘ladi?
Sifatli,
funksional,
miqdoriy
Sifatli,
ko‘rsatkichli,
determinis-tik
Tasodifiy,
ideallashgan,
stoxastik
Ideallash-
tirilgan
16.Tajriba natijasida
olingan ma’lumotlar
asosida obektni kirish va
chiqish
/
parametrlari
orasidagi funksional
bog‘lanishni aniqlashni
quyidagi usullar bilan
topiladi
Regression,
korrelyatsion,
dispersion
Statik,
korrelyatsion,
nochizikli, taxlil
Tajribaviy,
matematik,
algoritmik taxlil
Dispersion
taxlil
17.Matematik modelni
yaratishdan maqsad?
Obektni
analitik tadqiq
kilish imkonini
tug‘dirish
hamda obektni
ishlash
jarayonini va
Faqatgina
obektni analitik
tadqiq kilish
imkonini
tug‘dirish
Faqatgina
obektni ishlash
jarayonini va
strukturasi
ni forma-
lashtirish
To‘g‘ri javoblar
keltirilma
gan

312
strukturasi
ni forma-lashti
rish
18.Matematik modelni
tadkik kilishni analitik
usuli deyilganda nima
tushiniladi?
Matematik
modelni
shunday
ko‘rinishga
keltirish
tushiniladi-ki,
bunda obektni
parametrlari
//
va tashqi
muxitni
ta’sirlari bilan
obekt
xarakteristikasi
orasida aniqlash
Obektni
matematik taxlil
yordamida
tadqiq qilish
Obektni
strukturasini
formula
shaklida yozish
Bu- statistik
modellashtirish
uchun
19.Matematik modelni
sonli usullar bilan tadqiq
etish deyilganda nima
tushiniladi?
Matematik
model, ya’ni
tenglamalar
sistemasi yoki
diffe-rensial
tenglama sonli
(iteratsion)
//
usullar bilan
yechiladi
Sonli usullar
yordamida
kidirilayot-gan
noma’-lumlarni
xususiy
qiymatlari
topiladi
1 va 2 javoblar
to‘g‘ri
Katta tizimlarni
taxlil etish
uchun
20.Siz qanday matematik
modellarni bilasiz?
Stoxastik,
avtomat,
diskret-
determinis-tik,
uzluksiz-
determinis-tik,
ommaviy
xizmat
/
ko‘rsatish
tizimi
Umumlashgan,
agregativ,
bo‘lak chiziqli,
stoxastik,
ommaviy
xizmat
ko‘rsatish
/
tizimi, uzluksiz
//
determinis-tik,
tasodifiy
Stoxastik,
vaqtli, jadvalli,
avtomat,
ommaviy
xizmat
ko‘rsatish tizimi
Ommaviy,
jadvalli, elektrik
21.Modellashtirish
vositalari deyilganda
nimani tushinasiz?
Texnik
vositalar,
algoritmik tillar,
modellashtirish
tillari,
modellashti-
rishni
Texnik
vositalar,
algoritmik tillar,
modellashti-rish
tillari,
modellashti-
rishni
//
avtomatlashtiri
Texnik
vositalar,
kompyuter
vositalari,
axborot
vositalari,
modellashti-rish
vositalari,
Texnik, gibrid,
algoritmik tillar

313
/
avtomatlash-
tirilgan tizimlari
lgan tizimlari,
tajriba
/
modellashtirish
tillari
22.Modelni adekvatligini
tekshirish deyilganda
nimani tushinasiz?
Modelni
o‘lchamlarini
sistema
o‘lchamlari
bilan taxlil
qilish, xamda
sistemaga teng
kiymatli
//
ekanligini
tekshirish
Obektni asosiy
parametrla-rini
tekshirish
Modelni
obektga mosligi
Model
elementlari-ni
tekshirish
23.Modelni tekshirishni
qanday usullarini bilasiz?
Element
modelini
tekshirish,
tashqi ta’sirlar
modelini
tekshirish,
shakllangan va
matematik
//
modelni
tekshirish,
dasturiy
modelni
tekshirish,
chiqish
xarakteristikalar
ini
o‘
lchash va
//
xisoblashni
tekshirish
Konseptual
modelni
tekshirish, fizik
modelni
tekshirish,
o‘lchash
modelini
tekshirish
Tizim
elementlari
modelini
tekshirish,
dasturiy
modelni
tekshirish,
dasturlashni
instrumental
//
xatoliklarini
tekshirish,
gipotezani
tekshirish
2 va 3 javoblar
to‘g‘ri
24.Modellashtirish
maqsadiga qanday
erishiladi?
Modellashtirish
maqsadiga
ishlab chiqilgan
modelni tadqiq
etish bilan
erishiladi
Modellashti-
rish maqsadiga
sistemani
soddalashtirish
bilan erishiladi
Modellashti-
rish maqsadiga
modelni
algoritmlash
yo‘li bilan
erishiladi
Modellashti-
rish maqsadi
modelni sozlash
bilan erishiladi
25.Murakkab tizimlarni
tadqiq etish uchun qanday
usullardan foydalaniladi
Analitik, sonli,
imitatsion
Analitik, sonli,
miqdoriy,
tajribaviy
Analitik, vaktli,
imitatsion, sonli
Matematik,
elektrik,
pnevmatik
26.Ommaviy xizmat
ko‘rsatish tizimlarini
statistik
modellashtirishning
asosida yotuvchi ommaviy
xizmat ko‘rsatish
jarayonidagi talablarning
tasodifiy
sonlar jadvali
asosida
bajariladi
(yoki
kompyuter
yordamida
umuman baja-
rilmaydi.
masalani
yechgandan
so‘ng
bajariladi.
umuman
e’tiborga
olinmaydi.

314
tizimga kelib tushish vaKti
imitatsiyasi
psevdotasoddi
fiy sonlarni
generatsiya
Kilib
bajariladi).
27.Statistik
modellashtirishda tasodifiy
sonlar jadvali asosida (yoki
kompyuter yordamida)
extimollari
]
1
,
0
[
oralikda
tekis taKsimlangan
psevdotasodifiy sonlarni
generatsiya Kilish
vositasida
tasodifiy
sonlarning
viborkasi
bajariladi.
tasodifiy
sonlar
tartiblanadi.
Extimollar-
ning normal
taKsimotiga
o‘tiladi.
Extimollar-
ning
¥
- dan
¥ gacha
oralikdagi
tekis ta.
28.Agar statistik
modellashtirishda
noaniqlik omili haqida
hech qanday ma’lumot
bo‘lmasa, u holda
optimallik natijasi
ixtiyoriydir
aniqdir
shartli aniqdir
yoki aniq, yoki
cheklidir
29.Jadvallar nazariyasi
masalalarini
modellashtirishda Quyida
keltirilgan
operatsiyalarning Kaysi
biri muxim axamiyatli deb
xisoblanadi?
chekli sondagi
talablarni
optimal
taKsimlash va
tartiblash.
ishlarni
ixtiyoriy
joylashti-rish.
talablarni
shartli
strukturlash.
ishlarni limitik
joylashti-rish.

Download