Korporativ axborot tizimini yaratish uchun texnik topshiriq hujjati loyihasini tayyorlash

Korporativ axborot tizimini yaratish uchun texnik topshiriq hujjati loyihasini tayyorlash. 
So‘nggi o‘n yilliklarda axborot tizimlarini rivojlantirishning asosiy yo‘nalishi nafaqat tadqiqot 
metodologiyasi, balki boshqaruvning zamonaviy tafakkur usuli sifatida qaraladigan, murakkab bozor sharoitida 
mavjud boigan tashkilotga yaxlit ko‘rinishni beradigan muntazam yondashuvga aylandi. Tadqiqotda tizimli 
yondashuvni amalga oshirishning eng muhim usuli bu tizim tahlilidir, uning mohiyati tadqiqot obyektining barcha 
muhim jihatlarini har tomonlama o ‘rganishdir. Korxonalami boshqarish tizimi uchun asosiy jihatlar quyidagi 
omillardir:
> tashkilotning maqsadi;
> tashkilotning umumiy maqsadi va korxonaning har bir bo‘linmasining maqsadlari va vazifalari o ‘rtasidagi 
bog‘liqlik;
> har bir xodim tomonidan vazifadan kelib chiqadigan funksiyalami bajarishi;
> boshqaruv tizimining turli elementlari o‘rtasidagi munosabatlarning mavjudligi;
> korxonani boshqarish organining mavjudligi;
> tizim elementlari orasidagi majburiy qayta aloqa - boshqarish funksiyasining mavjudligi. Korxonalami boshqarish 
tizimi uchta o‘zaro bog‘liq kichik tizimlardan iborat: axborot, boshqarish va boshqarish obyekti 
Boshqaruv quyi tizimi (tashkilotning boshqaruv apparati) korxona ishchilarini birlashtiradi, ular maqsadlami 
shakllantiradi, rejalar tuzadi va qarorlar uchun talablami ishlab chiqadi. Boshqarish obyekti boshqaruv apparati 
tomonidan ishlab chiqilgan rejalashtiriigan vazifalami bajarish vazifalarini amalga oshiradi. Ikkala quyi tizimlar 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri va qayta aloqa orqali o‘zaro bog‘liqdir. To‘g ‘ridanto‘g ‘ri aloqa buyruqlar, rejalar, yo‘riqnomalar 
ko‘rinishida boshqaruvning quyi tizimidan boshqarish obyektiga yo‘naltirilgan direktiv m a’lumot (boshqaruv 
harakatlari) oqimi bilan ifodalanadi. Qayta aloqa - bu qabul qilingan qarorlarning bajarilishi va boshqaruv 
obyektining holati to‘g‘risidagi hisobot ma’lumotlari oqimidir, bu axborot quyi tizimi yordamida qayta ishlanadi. 
Korxonalarni boshqarish bo‘yicha axborot tizimlari quyidagi xususiyatlar bilan tavsiflanadi:
> har qanday darajadagi tizimlar uchun boshqaruvning umumiy maqsadi; 

> ma’lumotlar uzatisb kanallari bilan o‘zaro bog‘liq bo‘lgan juda ko‘p miqdordagi tizim elementlarining mavjudligi; 
> barcha darajadagi tizimlarning tashqi muhit bilan o‘zaro ta’siri nuqtai nazaridan ishlashi; > boshqaruv 
funksiyalarini amalga oshirish jarayonida foydalanuvchilar va texnik vositalarning doimiy o‘zaro ta’siri;
> tizimni axborotni qayta ishlashni avtomatlashtirishga yo‘naltirish;
> teskari aloqa tizimi yordamida boshqarish. 
Kompyuteming axborot tizimlarini yaratish va ulardan foydalanish fao'iyati dasturiy ta’minotning hayotiy sikli 
konsepsiyasiga asoslanaci. Disturiy ta’minotning hayotiy sikli dasturiy ta’minotni yaratish zarurati to‘g ‘risida qaror 
qabul qilingan paytdan boshlanib, to‘liq ekspluaiatsiyadan chiqish paytidan boshlab tugaydigan vaqt davri deb 
ta’riflanadi. Axborot tizimlarining hayotiy siklining muhim xususiyati shundaki, u axborot tizimining jismoniy 
eskirishi natijasida emas, balki uning ma’naviy eskirishi natijasida, ya’ni foydalanuvchi talablariga javob berishni 
tugatish natijasida tugaydi. Hayotiy siklni yakunlash bosqchida axborot tizimining modifikatsiyalari iqtisodiy 
jihatdan asossz bo‘lishi mumkin, yoki turli holatlar tufayli imkonsiz bo‘lishi mumkin, bu esa axborot tizimi uchun 
yangi dasturiy ta ’minotni ishlab chiqish zaruratini keltirib chiqaradi. Hayotiy sikl modeli - bu hayot sikli davomida 
jarayonlar, harakatlar va vazifalaming aniqlangan bajarilishi va o‘zaro bog‘liqligi. Hayotiy sikl modeli o‘z vaqtida 
buyurtma qilinadi, o‘zaro bog‘liq va ish bosqictlariga birlashtiriladi, ularning bajarilishi belgilangan talablarga javob 
beradigan dasturiy ta ’minotni yaratish uchun zarur va yetarli. Dasturiy ta’minotni yaratish bosqichi ma’lum bir vaqt 
chegarasi bilan cheklangan va ushbu bosqich uchun belgilangan talablar bilan belgilanadigan m a’lum bir mahsulot 
(dasturiy ta’minot tarkibiy qismlari, hujjatlar) chiqarilishi bilan tugaydigan dasturiy ta’minotni yaratish jarayonining 
bir qismi sifatida tushuniladi. Dasturiy ta’minotni ishlab chiqishning ma’lum bosqichlarini tanlash ishlatilgan 
dasturiy ta’minotga bog‘liq (tayyor tizim, o ‘z rivojlanishi). Ishni oqilona rejalashtirish uchun alohida bosqichlar 
qoldirilishi yoki bir-biri bilan birlashtirilishi mumkin. Dasturiy ta’minotning hayot sikli modeli quyidagi bosqichlami 
o ‘z ichiga oladi: Talablarni shakllantirish va tahlil qilish - korxonada so‘rov • o‘tkazish, dastlabki talablarni, zarur 
funksiyalami, tashqi va ichki axborot oqimlarini aniqlash, muammoni hal qilishning mavjud usullarini tahlil qilish, 
faoliyat modelini yaratish. 
Loyihalash - tizim loyihasini ishlab chiqish (tizim nima qilishi kerak), tizim m e’morchiligining ta’rifi, uning 
funksiyalari, tashq: muhit bilan ta’sir o‘tkazish usullari, texnik loyihani ishlab chiqish. Realizatsiya - belgilangan 
talablarga muvofiq dasturiy ta’minot va uning tarkibiy qismlarini yaratish (yoki sozlash) b o ‘yicha ishlar, dasturiy 
mahsulotni sinovdan o ‘tkazish, xodimlarni o‘qitish. Joriy etish - tizimni o‘matish, uning tarkibiy qismlari va zarur 
jihozlarni birlashtirish, ma’lumotlarni uzatish, dasturiy ta ’minotni mijozga o‘tkazish. Operatsiyalar va qo ‘Ilab-
quvvatlash - xatolami tuzatish, samaradorlikni oshirish va o‘zgaruvchan ish sharoitlari yoki taiablariga moslashish 
uchun o‘zgartirishlar kiritish. Ishchi guruh modeli - bu axborot tizimini yaratish loyihasidagi ishtirokchilarning roli 
va vazifalari. Ishchi guruh modeli quyidagilami o‘z ichiga oladi: Mijoz - kelajakda axborot tizimining egasi yoki 
foydalanuvchisi. Odatda, axborot tizimining mijozi uning rahbari tomonidan namoyish etiladigan korxona 
hisoblanadi. Agar alohida ish joyini Avtomatlashtirish muammosi ko‘rib chiqilayotgan bo‘lsa, unda tizimning 
kelajakdagi foydalanuvchisi mijoz sifatida harakat qilishi mumkin. Tizim tahlilchisi (ishlab chiquvchi) — 
korxonaning biznes vazifalari va muammolarini tahlil qiladigan, axborot tizimiga talablarni shakllantiradigan, 
ularning asosida yechimlar tayyorlaydigm va ushbu yechimlaming tayyor tizimda bajarilishini nazorat qiluvchi 
mutaxassis. Aynan tizim tahlilchilarida barcha m as’uliyat talablarni shakllantirish va tahlil qilish bosqichida, texnik 
vazifani shakllantirish bosqichida bo‘ladi. Foydalanuvchi - o‘zining funksional vazifalari doirasida ish joyidagi 
axborot tizimi bilan o‘zaro aloqada bo‘lgan xodini. Albatta, bu axborot tizimini yaratishning barcha bosqichlarida 
ishlaydigan xodimlaming to‘liq ro‘yxati emas. Dasturlash lillarida tahlil jarayonida aniqlangan talablarni 
kodlaydigan dasturchilar - mutaxassislar haqida gapirishimiz mumkin; testerlar - barcha operatsion xatolami aniqlash 
maqsadida tayyor tizimni real sharoitlarda sinovdan o‘tkazadigan mutaxassislar; ma’lumotlar bazasi tuzilishim 
yaratadigan va uni texnik topshiriqda belgilangan talablarga muvofiq optimallashtiradigan ma’lumotlar bazasi 
mutaxassislari. Ushbu mu:axassislami 130 jalb qilish zarurati axborot tizimlarini yaratish ko‘lami va uslubiga 
bog‘liq. Kichik va o ‘rta korxona uchun tayyor dasturiy ta’minotdan foydalangan holda axborot tizimini yaratishda 
faqat mijoz, tahlilchi va foydalanuvchi rollaridan voz kechish mumkin. 
Topshiriq: 
1.
Korporativ axborot tizimini yaratishning asosiy jihatlari. 
2.
Korxonalarni boshqarish bo‘yicha axborot tizimlari xususiyatlari.