Korporativ moliyani samarali tashkil etish: amaldagi holati va uni takomillashtirish

Download 428,71 Kb. Pdf ko'rish
bet	2/8
Sana	24.01.2024
Hajmi	428,71 Kb.
	#144591

1 2 3 4 5 6 7 8

Bog'liq
Korporativ moliyani samarali tashkil etish amaldagi holati va uni takomillashtirish

Tahlil va natijalar
Korxona moliyasida moliyaviy munosabatlar va pul fondlarining

Mavzuga oid adabiyotlar tahlili
Korporativ moliyani mamlakat moliya tizimidagi o‘rni va ahamiyatini bir qator
xorijiy olimlar va mahalliy olimlar o‘zlarining ilmiy ishlarida, darsliklarida va o‘quv
adabiyotlarida atroflicha o’rganishgan.
Ingliz iqtisodchi olimlaridan Richard A.Brealey, Stewart C.Myers, Franklin
Allenlar “Korporativ moliya bu barchasi bozor qiymatini maksimallashtirish
haqidadir”[3], deb ta’kidlashsa, fransuz iqtisodchi olimlaridan Pierre Vernimmen,
Pascal Quiry, Maurizio Dallocchio, Yann Le Fur, Antonio Salvilar “Korporativ
moliya nafaqat nazariy darslik, balki amaliy qo‘llanma hamdir”[4], deya fikr
bildirishadi. Shuningdek, Stephen A.Ross, Randolph W.Westerfield, Bradford
D.Jordanlar korporativ moliyaga quyidagicha yondashadilar: “Korporativ moliya
umumiy holda “Uzoq muddatli investitsiyalarni qanday jalb qilish kerak?”, “Uzoq
muddatli moliyalashtirishni qayerdan olmoqchisiz: qo‘shimcha ta’sischi jalb
qilasizmi yoki qarz olasizmi?”, “Kundalik moliyaviy faoliyat bo‘yicha xaridorlardan
tushumlar va mol yetkazib beruvchilarga xarajatlarni qanday tartibda boshqarasiz?”
kabi uchta savolga javob topish yo‘llarini o‘rganishdir”[5].
Mahalliy olimlarimizdan iqtisod fanlari doktori S.E.Elmirzayev o‘zining
“Korporativ moliya” o‘quv qo‘llanmasida korporativ moliyaga quyidagicha ta’rif
bergan. Korporativ moliya – yuridik va jismoniy shaxslarning o‘z mulklarini ixtiyoriy
ravishda birlashtirish orqali tijorat tashkilotini tashkil etish va tashkil etilgan tijorat
tashkilotining faoliyati bilan bog‘liq pulli munosabatlarni anglatadi va moliya
tizimining mustaqil sohasi hisoblanadi[6].
Tahlil va natijalar
Shu oʻrinda ta’kidlash lozimki, korporativ tuzilma bu tadbirkorlik faoliyati
bilan shugʻullanuvchi yuridik shaxsdir. Yuridik shaxs tushunchasi esa oʻz mulkida,
xoʻjalik yuritishida yoki operativ boshqaruvida alohida mol-mulkka ega boʻlgan
hamda oʻz majburiyatlari yuzasidan ushbu mol-mulk bilan javob beradigan, oʻz
nomidan mulkiy yoki shaxsiy nomulkiy huquqlarga ega boʻla oladigan va ularni
amalga oshira oladigan, majburiyatlarni bajara oladigan, sudda da’vogar va javobgar
boʻla oladigan tashkilotni anglatadi.

“XXI аср: фан ва таълим масалалари” илмий электрон журнали. №2, 2019 йил
4
Korporativ tuzilmalarda yuzaga keladigan moliyaviy munosabatlarni iqtisodiy
mazmuniga koʻra quyidagi yoʻnalishlar boʻyicha guruhlash mumkin:
- ta’sischilar oʻrtasida;
- alohida korxonalar oʻrtasida;
- korxonalar va ularning boʻlinmalari oʻrtasida;
- korxonalar va ularning ishchi-xodimlari oʻrtasida;
- korxonalar va yuqori turuvchi tashkilotlar oʻrtasida, moliya-sanoat guruhlari
tarkibidagi biznes subyektlari oʻrtasida, xolding tarkibidagi biznes subyektlari
oʻrtasida;
- korxonalar va davlat moliya tizimi oʻrtasida;
- korxonalar va bank tizimi oʻrtasida;
- korxonalar va sugʻurta kompaniyalari oʻrtasida;
- korxonalar va fond birjalari oʻrtasida;
- korxonalar va investitsiya institutlari oʻrtasida.
1-rasm. Korxona moliyasida moliyaviy munosabatlar va pul fondlarining

Download 428,71 Kb.

1 2 3 4 5 6 7 8

Download 428,71 Kb.

Pdf ko'rish