Korxonalarda marketingning funksional aloqalari

Notijorat tashkilotlar atrofida raqobatchi tashkilotlar bo‘lsa, u yoki bu darajala mahsulotni mukammallashtirishga harakat qiladilar.

Oxirgi paytlarda diniy tashkilotlar o‘z a’zolarini talablarini qondirish maqsadida muomalaning yangi shakllariga intilib, o‘z faoliyat doiralariga dunyoviy yo‘nalishlarni qo‘shgan holda sezilarli darajada kengaytirildi. Universitetlar muntazam ravishda o‘quv reja va dasturlarini yangilab, talabalarga xizmat ko‘rsatish doiralarini kengaytirib beradi. Talabalar o‘quv jarayonidan qoniqqan holda shaxsiy kurslar tashkil qilinadi, mustaqil ravishda ilmiy ishlar to‘plamini nashr qildirib o‘z noroziliklarini shunday tashkiliy shakllarda namoyon etadilar. Ayrim monopolist bo‘lgan davlat organlari (metsenzion byuro, politsiya, soliq organlari) jamoatchilikning fikriga qarshi chiqsa ham, ziyrak ma’murlar iste’molchilarning o‘sib borayotgan talablarini qondirish va kerakli xizmat ko‘rsatish usullarini ishlab chiqadilar.

Qarshi (1926 37 yillarda Behbudiy) - Qashqadaryo viloyatidagi shahar (1926 yildan), viloyat markazi (1943 yildan). Qashqadaryo vohasining markazida, Qashqadaryo boʻyida, xalqaro t. yil va avtomobil yoʻllari kesishgan joyda.

Barcha tashkilotlar mahsulotga va xizmat ko‘rsatishga narx qo‘yish bo‘yicha to‘siqlarga duch kelishgan. Diniy tashkilotlar o‘z a’zolaridan universitetlar talabalaridan o‘zini haqini, hukumat agentlari esa ko‘rsatayotgan xizmatlari uchun haq olishgan.

Ko‘pincha, ishlab chiqarilgan tovar tashkilotning bujeti bilan to‘g‘ri kelmaydi, kamomadi esa mahsulotning narxini oshirish bilan qoplanadi. Yakka tartibda haq to‘lash va umumiy haq to‘lash sistemasi bo‘yicha mutaxasislar bir fikrga kelolmaydilar, Masalan: agar universitetlar o‘qish haqini oshirsa kelajakda o‘z studentlarini yo‘qotadi. Lekin barcha tashkilotlar narx-navo bo‘yicha murakkab masalalarni o‘zlari hal qiladilar.

Taqsimlash - o‘z xaridorini doimo tovar bilan ta’minlab turlicha harakat qilayotgan ishlab chiqaruvchining diqqat e’tiborida turgan asosiy vazifadir. Xuddi shu vazifa notijorat tashkilotlarga ham tegishlidir. Kommunikatsiya barcha tashkilotlarda iste’molchilar bilan ishlashning asosiy qismi hisoblanadi, lekin notijorat tashkilotlar bunga yetarli.

Ilg‘or biznes tashkilotlaring effektiv marketing - menejmentining asosiy tamoyillari nimadan iborat: quyida effektiv marketing –menejmentning 9 asosiy konsepsiyasi berilgan.

Tovarning muhim belgilari

Biznes-tashkilotlar o‘z mahsulotlarini umumiy belgilash mezonga katta e’tibor beriladi. Chunki mahsulot iste’molchilarning asosiy talablarini qondirishga mos kelishi kerak, misol tariqasida: Sovun va yuvish vositalarini ishlab chiqarish kompaniyasining asosiy vazifasi yuqorida keltirilgan tovarlarni ishlab chiqarish emas, balki tozalikni saqlash;

Notijorat tashkilotlarning mavjudligi va o‘sish sharoiti ularning faoliyati, biznes-tashkilotlar xarakterini aniqlab beradi. Ilgari maorif tizimi xodimlari bolani o‘qish, yozish va hisobgashga o‘rgatishni o‘zlarining asosiy vazifasi deb bilardilar. Hozir pedagoglar o‘quvchini komil inson qilib tarbiyalashni vazifa deb biladilar.

Marketingni tashkil etishning samarali modelini aniqlash

Tovarni muhim xususiyatlarini aniqlash favqulodda haddan ziyod katta bozorni talab qiladi. Resurslarning cheklanishi har qanday tashkilotni bozorning ma’lum bir guruhiga qiladigan taklifni ham cheklashga olib keladi. Buning uchun ishlab chiqarish kompaniyalar bozor talablariga binoan, tovarlarning ma’lum bir turini ishlab chiqaradi. Misol tariqasida, avtomobil ishlab chiqarish kompaniyasi bozor talablariga binoan yengil avtomobillarni ishlab chiqaradi. Xuddi shunday usulda notijorat tashkilotlar o‘zlarining maqsadli guruhini tanlashi kerak.

Agar biznes tashkilotlar 2 tadan kam bo‘lmagan maqsadli guruhga xizmat ko‘rsatayotgan bo‘lsa, ularning faoliyati takliflarni differentsiallash, kommunikatsiya vositalari va usullari yordami bilan maksimal natijaga erishadi.

Yuqorida qayd qilinganlar notijorat tashkilotlarga ham tegishli.

Kompaniyalar, ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘lgan tashkilotlarning ehtiyojlarini maxsus vositalarini qo‘llash yo‘li, mijozlar, direktorlar va turli birlashmalar bilan ishlashni qulay yo‘lini ishlab chiqdi.

Kasaba uyushmasi, turli partiyalar va tizimlarga o‘z murojatlarini differensiallash kerak degan xulosaga kelishdi.

Iste’molchilar munosabatining tahlili

Biznes tashkilotlar iste’molchilarning talab va munosabatlarini maqsadga muvofiq bo‘lmagan tadqiqotlari ko‘zga ko‘rinarli natija bermasligini o‘zlari anglaydilar, shunga qaramasdan hissiy taasurotlarga berilishi ishini orqaga suradi.

Yuvish vositalarini ishlab chiqaruvchi kompaniyalar, har yili uy bekalari kir yuvishga qanday munosabatda bo‘ladilar qachon va qayerda yuvadilar, qanday kir yuvish kukunini yoqtiradilar, masalalariga millionlab mablag‘ ketkazadilar.

Kapitalni yurgazib turishga ixtisoslashgan kompaniyalar tajribasi ehson beruvchilarning motivlarini tadqiq qilishda stereotip munosabatlardan voz kechish qanday salbiy natijalarga olib kelishiga yaqqol misol bo‘la oladi.

Tajribali fondrayzerlarga ma’lumki, odamlar evaziga boshqa biron-bir narsa olish hisobiga o‘z pullarini berishga tayyordir. Ko‘pgina xayr-ehson fondlarining homiylari aynan shu yo‘l bilan qashshoqlar oldidagi aybdorlik hissidagi holi bo‘lishga intiladilar. Tibbiyot fondlari homiylari hali fan kuchsiz bo‘lgan kasallikdan o‘limidan, qo‘rquv hissiyotidan holi fan bo‘lishga intiladilar.

Fondrayzerlar o‘z faoliyatini rejalashtirishning asosiy sifati motivlarni identifikatsiyalashtirishga alohida urg‘u beradilar.

Tashkilot maqsadli guruh ishlarining turli variantlarini ishlab chiqib, yuqori differensial afzalliklarga erishishga intiladilar. Tashkilot potensial mijozlardan alohida taassurot qoldirish uchun o‘z resurslaridan qanday foydalanish masalasini ko‘rib chiqishlari kerak.

Hozirgi zamon savdo firmalari tovarlarni sotish jarayonida marketingning turli vositalaridan foydalanadi. (mahsulotning mukammallash, reklama, iste’molchilarga va dilerlarga moslashuv eng yaxshi savdo agentlarini rag‘batlantirish, musobaqalar, turli xil takliflar va hokazolar).

Ma’lumki, notijorat tashkilotlar turli xil vositalar yordamida o‘z auditoriyalariga murojaat etish imkoniyatiga ega.

Diniy tashkilotlar o‘z izdoshlariga ro‘znomalar nashr etish, xabar varaqalari, yillik hisobotlar, jamoa ishtirokidagi tadbirlar orqali stimullashtiradi. Tashkilotning «tijorat agentlari» tarkibida tashkilot boshlig‘i kengash a’zolari va eng faol a’zolarni jalb qila oladigan izdoshlari kiradi, uning reklamasiga nikoh haqidagi e’lonlar tug‘lish va o‘lim marosimlari, diniy xarakterdagi xabarlar, cherkov hayotining xabarlaridan iborat.

Integrallashtirilgan marketing rejasi

Marketing turli xil mavjud vositalari faoliyat turlarini qo‘llashning maksimal effektivligini oshirishda, bu faoliyat turini boshqarishga imkon yaratadi. Vaqt davomida marketing tadqiqotlari, reklama, savdo jarayonlarini boshqaruvda mas’uliyatini o‘z ichiga olgan biznes firmaning marketing bo‘yicha vitse-prezidenti lavozimi tatbiq qilishadi.

Notijorat tashkilotlar odatda marketing faoliyatini integrallashuvi zaruriyatini inkor etadilar. Oddiy universitetlarda va jamoatchilikning manfaat va talablarini o‘rganadigan, mahsulotni mukammallashtirish mas’uliyatini o‘z ichiga olgan lavozim mavjud emas. Uning o‘rniga universitetlarda fakultet dekanlari, bitiruvchilar kengashi rahbarlari, jamoatchilik aloqalari bo‘yicha menejer kabi o‘ziga xos marketing lavozimlari mavjud.

Diniy marketing o‘zaro aloqasi

Biznes tashkilotlar doimo ichki va tashqi muhitda bo‘lib o‘tayotgan o‘zgarishlar haqida ma’lumotlar to‘plab beradilar.

Eng yaxshi, yangi ma’lumotlarni savdo agentlari, tadqiqot xizmati va tizimlari xodimlari, tovarlar xizmati monitoringiga javobgar shaxslar, raqobatchilar harakati va mijozlar talablaridan oladilar. Marketing axboroti biznes tashkilotlar o‘z siyosatlarini to‘g‘ri tashkillashtirishiga imkon beradi. Notijorat tashkilotlari, odatda, o‘z ishlari va bozordagi holati haqida axborot yig‘ishda davomiy emas. Universitet talabalarining norozilik darajasi va buning natijasidagi betartibliklarni, yetarli darajada baholamaganliklari uchun tasodifiy holatga tushib qoladilar. Huddi shunday holatlarga yirik shaharlar ham tushadilar.

Marketing auditi

O‘zgarishlar- hayotning ajralmas hassasi. Bir qancha vaqt o‘tishi bilan tashkilotlarning maqsadini qaytadan ko‘rib chiqish zaruriyatini e’tibordan chetda qoldirib tashkilotni o‘zini mavjudligini xavf ostida qoldiradi. Tashkilotlar yangi imkoniyatlarga va vujudga keladigan muammolarga nisbatan sezgirligini yo‘qotish mumkin. Bir qator Amerika kompaniyalari o‘z faoliyatini aynan maqsadlarini qayta ko‘rib chiqishni to‘xtatganliklari tufayli ular ishlab chiqarayotgan tovarlar ahamiyati pasaygan. Vaqtinchalik omad, siyosiy partiyalarni ham qotib qolishi va buning natijasida, ularni kutilmagan mag‘lubiyatga olib keladi.