Kuchlanish rostlagichlari
Reja:
Elektromagnit kuchlanish rostlagichlarining ish jarayoni
Elektromagnitli kuchlanish rostlagichlarining tavsifnomasini yaxshilash:
-Rostlagich yakorchasining tebranish chastotasini oshirish
-Rostlagich kontaktlari orasidan chikadigan uchkunni kamaytirish
–Termokompensatsiya
Elektromagnitli rostlagichning generator aylanishlar chastotasi uzgargandagi ish jarayoni . Rostlagich kontaktlari tutash bulganda, generator kuchlanishi UG ning ortish va kontaktlar uzilganda kamayish tezliklari generatorning aylanish chastotasiga boglikdir. Uygotish chulgamining zanjiri ulangan xolda, generator kuchlanishi ma’lum chegaraviy kiymatgacha usib boradi, aylanishlar chastotasi kancha katta bulsa, bu chegaraviy kuchlanish kiymati xam yukori buladi (16-rasm). Aylanish chastotasi ortishi bilan generator kuchlanishining usishi xam tezlashadi va kuchlanish usishini ifodalovchi egri chizik shunchalik tik buladi.
Rostlagich kontaktlari uzilganda, generator kuchlanishi asimptotik ravishda ma’-lum chegaraviy kiymatgacha kamayadi.Aylanish chastotasi kancha katta bulsa, kuchlanish-ning kamayish chegarasi xam shuncha yukori buladi.
Generator rotorining katta, urtacha va kichik aylanishlar chastotasiga taallukli bulgan va kuchlanish uzgarishini ifodalovchi egri chiziklar 17a-rasmda kursatilgan. Ular 16-rasmdagi kuchlanishning usishi va kamayishini ifodaluvchi egri chiziklardan, tegishli kesmalarni ajratib olish yuli bilan tuzilgan. 17b -rasmda generator uygotish zanjirining rostlagich kontaktlari tutashgan xoldagi karshilik RUCH (uygotish chulgamining karshiligi) dan kontaktlar uzilgandagi karshilik RUCH+ RK ( uygotish chulgami va unga ketma-ket ulangan rezistor RK ning umumiy karshiligi) gacha sakrash tarzda uzgarishi kursatilgan.
Rostlagich kontaktlarining tutashish-uzilish chastotasi yukori bulganligi tufayli generatorning uygotish zanjiri karshiligining xakikiy kiymati RUCH va RUCH + RK orasida tebranib turadi va urtacha arifmetik kiymatiga ekvivalent buladi. Bu karshilik uygotish zanjirining urtacha yoki effektiv karshiligi deb yuritiladi
Bu yerda, - kontaktlar uzilgan xolda turishining nisbiy vakti.
17v-rasmda yukorida keltirilgan urtacha kuchlanish va effektiv karshilik kiymatlariga mos ravishda uygotish tokining uzgarishi kursatilgan va uning urtacha kiymati kuyidagiga teng
,
Demak, generator rotorining aylanishlar chastotasi ortishi bilan uygotish toki kamayadi, chunki bunda kontaktlar uzilib turish vakti tu , binobaran u xam kamayadi.
Rotor aylanishlar chastotasi kamayganda uy gotish tokining kiymati ortadi. Shun-
day kilib, kuchlanish rostlagichining ishlash jarayonida uygotish tokining kiymati generator rotorining aylanish chastotasiga teskari proporsional ra-vishda uzgaradi va asosan, shuning xiso-biga kuchlanish belgilangan chegarada ush-lab turiladi (14-rasm). Bu jarayonni generator kuchlanish rostlagichi bilan birgalikda ishlagandagi ishchi-tezlik tavsifnomasida xam anik kurish mumkin (18-rasm).
Rotorning aylanishlar chastotasi 0 dan nbosh gacha usganda, ya’ni ostlagich xali ishga tushmaganda (u = 0) uygo-tish toki uzining maksimal kiymatiga
|
18-rasm. Generator rostlagich bilan birgalikda ishlagandagi tavsifnoma
.
|
erishadi.
;
Aylanishlar chastotasi nbosh dan oshishi bilan , rostlagich ishga tushadi va kuch-lanishni belgilangan darajada ushlab turadi. Aylanishlar chastotasi nbosh dan nmax gacha ortsa, u 0 dan 1 gacha usadi, uygotish toki esa u = 1 xoldagi (ya’ni rostlagich kontaktlari doimo uzilgan xolat) kiymatigacha kamayadi:
;
Agar rotorning aylanishlar chastotasi bundan keyin xam oshirilsa, u xolda generator kuchlanishi xam, uygotish toki xam usa boshlaydi, ya’ni bu nuktadan boshlab rostlagich ishlamaydi va generator kuchlanishi rostlanmaydi.
Shunday kilib, uygotish zanjiriga ulangan kushimcha karshilik kiymati kuchlanishni rostlash mumkin bulgan maksimal aylanishlar chastotasining chegarasini belgilaydi.
|
