|
Kurs ishi mavzu: Burchaklar chizish va ularni teng bo’laklarga bo’lish. Abduraxmonova Zebo. Qo’qon – 2024 Mundarija
|
| bet | 6/9 | | Sana | 14.06.2024 | | Hajmi | 1,41 Mb. | | #263628 |
Bog'liq abduraxmonovaZebo16- chizma
Elementlarni bir xil va bir turdagi o‘lchamlari.
Buyumning bir qancha bir xil yelementlar o‘lchamlari ketma-ket chizmaga bir martda qo‘yiladi. Bunda o‘lcham chiqarish chizig‘ini tokchasiga yelement sonini ko‘rsatgan holda qo‘yiladi. Misol: 4tesh. 6 (17-chizma, a). Elementlar sonini 17-chizma, a)dagidek ko‘rsatishga ruhsat beriladi. Ya’ni kasr ko‘rinishida:
.
17-chizma
Aylana bo‘ylab bab-barobar joylashgan bir xil elementlarni o‘lchamini (misol, aylana) qo‘yishda, yelementlarni o‘zaro joylashuvini bildiruvchi burchakli o‘lcham o‘rniga ularni faqat sonini ko‘rsatish mumkin. (18-chizma). Buyumning ikkita simmetrik joylashgan yelementning (aylanadan tashqari) o‘lchamini bir martda (bittasiga) sonini ko‘rsatmasdan qo‘yiladi. Ular qoidaga asosan bir joyga guruhlanadi.(19-chizma).
19-chizma
Agar bunday buyumlarda bir xil aylanalar bo‘lsa u holda, diametr o‘lchami faqat bitta tasviriga aylanalar sonini ko‘rsatilgan holda ko‘yiladiladi. (18-chizma,a). Simmetrik buyumda, 20-chizmada ko‘rsatilgandek qo‘yiladi. Agar buyumning bir xil yelementlar (misol, aylana) har xil sirtda joylashgan va xar xil tasvirda ko‘rsatilgan bo‘lsa, u holda bu yelementlar soni alohida har bir sirt uchun yoziladi. (21-chizma). Agar yumaloqlashtirilgan radiuslar, bukiklar va boshqalar chizmada bir xil yoki ulardan biri soni ko‘p bo‘lsa unda ularni o‘lchami bevosita tasviriga qo‘yilmaydi. Ya’ni texnik talabda chizmani polyasida quyidagi ko‘rinishda yoziladi. “yumaloqlashtirilgan radius 4 mm”, “ko‘rsatilgan radiuslar 8 mm”.
Ma’lumot uchun va boshqa o‘lchamlar. Berilgan chizma bo‘yicha bajarilishi kerak bo‘lgan o‘lchamlar ma’lumot uchun o‘lchamlar deyiladi va chizmalardan foydalanishda katta qulaylik bo‘lishini ko‘rsatadi. Chizmalarda ma’lumot uchun o‘lchamni “*” yulduzcha belgisi bilan ko‘rsatiladi. Texnik talablarda “o‘lchamlar ma’lumot uchun” deb yoziladi. Yopiq zanjirning o‘lchamlaridan biri ma’lumot uchun o‘lchamga tegishlik bo‘ladi (bunday o‘lchamlarda chekli chetga chiqarish ko‘rsatilmaydi 22-chizma). Chizmalarda o‘lchamlarni yopiq zanjir ko‘rinishida qo‘yishga ruhsat berilmaydi. Ulardan birini ma’lumot uchun ko‘rsatilganidan tashqari (22-chizma a) Tashqi ko‘rinishi murakkab bo‘lgan silindrik buyumni o‘lchamini 24-chizma,a da ko‘rsatilgandek qo‘yishga ruhsat beriladi. Chizmaning masshtab o‘lchami 1mm va undan kam yumaloqlashtirishni chizmada tasvirlanmaydi va ularni radiusi 24-chizma, b – da ko‘rsatilgandek belgilanadi.
|
| |
