|
Kurs loyihasi hisob tushuntirish xati
|
| bet | 2/6 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 447,23 Kb. | | #250806 |
Bog'liq Kamoldinov A , MTTM .Minorali kranlar - strelasi vertikal minoraning yuqori qismiga mahkamlangan
mashina boʻlib, u konstruksiyalarni siljitish va montaj qilishda foydalaniladi.
Minorali kranning ishchi harakati yukni koʻtarib-tushirish, strela qulochini
oʻzgartirish, yukli strelani burish va kranni relps boʻylab harakatlantirishdan iborat.
Kranlarning xizmat koʻrsatish maydoni¬ning kattaligi ulardan qurilish ishlarida keng
foydalanish imkonini beradi. Xizmat koʻrsatish maydonining uzunligi relpsli yoʻl
uzunligi va eni strela qulochining ikki barobariga teng qilib olinadi.
Minorali kranlarning turlari va asosiy koʻrsatkichlari qurilish ishlari texnologiyasi
boʻyicha aniqlanadi. Ularning asosiy koʻrsatkichlari yuk koʻtarish qobiliyati,
strelaning minimal va maksimal qulochi, ilmoqni koʻtarish va tushirish
ba¬landliklari, ishchi harakatlar tezligi, tashqi oʻlchamlari, vazni, quvvat va
tayanchlaridagi zoʻriqishlar qiymatlaridir. Fuqaro qurilishida yuk koʻtarish qobiliyati
3-10 t., strela qulochi 25 m, ilmoqni koʻtarilishi 50 metrgacha boʻlgan, koʻp qavatli
uylarni qurishda mos ravishda yuk koʻtarish qobiliyati 6,3...12,5 t., qulochi 45 m va
ilmoqning koʻta¬rilishi 150 m boʻlgan minorali kranlar qoʻllaniladi. Sanoat
qurilishida misol uchun elektrostansiyalar, suv inshootlari qurilishida va shu kabi
yirik qurilishlarda yuk koʻtarish qobiliyati 80 tonna va yuk momenti 15000 knm,
strela qulochi 25…45 m va koʻtarish balandligi 50...80 m boʻlgan maxsus montaj
kranlari qoʻllaniladi.
4
1 - rasm. Minorasi buriluvchi minorali kranlar
a - koʻtariluvchi strelali kran sxemasi; b - toʻrt karrali polispastli strelada yuk
5
koʻtaruvchi poʻlat arqon zaxirasi sxemasi; v - xuddi shuning oʻzi ikki karrali
polispastda; g- gorizontal va ogʻma siniq oʻqli balka strela sxemasi; d- gorizontal
streladagi tortish poʻlat arqoni zaxirasi sxemasi; e - xuddi shuning oʻzi yuk
arqonida; j - xuddi shuning oʻzi ogʻma si-niq oʻqli balka strelada. 1 - strela; 2 - kran
minorasi; 3 - burilish platformasi mexanizmi; 4 - burilish platformasi; 5 - yurish
qismi; 6 – tayanch–burilish qurilmasi;
7 - muvozanatlovchi yuk; 8 - yuk chigʻiri; 9- strela chigʻiri; 10 - strela polispasti; 11
– kabina; 12 - arqonli tortqi; 13 - yuk polispasti; 14 - elektroreversiv chigʻir; 15 –
karetka.
Minorali kranlar quyidagi turlarga boʻlinadi: relpsli yoʻlda harakat¬lanuvchi,
stasionar, oʻzi koʻtariluvchi. Strela qulochining oʻzgarishi boʻyicha esa koʻtariluvchi
strelali va gorizontal balkali strelalilarga boʻlinadi. Minora konstruksiyasi boʻyicha
esa minorasi buriladigan va burilmaydigan kranlar ishlab chiqariladi.
Minorasi buriladigan minorali kranlar. Kran minorasi 2 burilish
platformasi 4 ga mahkamlanadigan va burilish platformasi esa yurish qismi 5 ga
tayanuvchi tayanch–burilish qurilmasi 6 orqali mahkamlanadi. Burilish
platformasiga muvozanatlovchi yuk 7, yuk 8 va strela 9 chigʻirlari hamda burilish
platformasini aylantiruvchi mexanizm 3 joylashgan. Strela 1 minoraga sharnirli
mahkamlangan boʻlib, poʻlat arqonli tortqilar 12 orqali tortib olinadi. Poʻlat
arqonlar esa yoʻnaltiruvchi bloklar orqali strela polispastiga ulanadi. Yukni
koʻtarib–tushirish esa yuk polispasti 13 hamda yuk chigʻiri va osma ilmoq
yordamida amalga oshiriladi. Kran esa kabina 11 dan boshqariladi. Yuk koʻtarish
qobiliyatiga koʻra kranlarda bir, ikki, uch va koʻp karrali yakka va ikkilan¬gan
polispastlar qoʻllaniladi. Il¬moq osmasi yuk ilmogʻi, traversa, oʻq va bloklardan
iborat. Yukning qulochini strelaning qiyaligini yoki yuk aravachasini
6
gorizontal strela boʻylab harakatlantirib oʻzgartiriladi.
Gorizontal balka strelali kranlarda yuk aravachasi strela boʻylab elektroreversiv
chigʻir 14 orqali harakatlanadi. Gorizontal strelali kranni yuk koʻtarish balandligi
qiya strelalinikidan past, lekin kam energiya talab qiladi va montaji oson. Strelasi
qiya joylashgan kranlarda quloch oʻzgarti¬rilganda yuk oʻzining holatini xam
oʻzgartiradi. Bu kamchilikni yoʻqotish uchun strela qulochini oʻzgarishi bilan yukni
gorizontal siljitishni ta'minlash talab qilinadi. 1-rasm b va e da 4 va 2 karrali
polispastlarida yuk arqonining harakat sxemasi keltirilgan.
Bu holatda, 1-rasm, j da koʻrsatilgandek, yuk karetasi qiya strela boʻylab yukning
gorizontal yoʻlini va balandligini saqlagan hol¬da harakat qiladi. Tayanch–burilish
qismi pastda joylashgan kranlarda kran burilganda yurish qismidan boshqa hamma
qismi birgalikda burilgani uchun, ogʻir yuk koʻtarish va baland binolarga yuk
koʻtarishda kranga ogʻirlik koʻproq tushadi. Bu esa xavfli holatga olib keladi.
Shuning uchun ham 10 tonnadan ortiq yuk koʻtaradigan minorali kranlar minorasi
burilmaydigan va faqat yuqori qismi buriladigan qilib ishlab chiqariladi.
7
|
| |
