Laboratoriya ishi №7 Mavzu: Sirtlar g’adir-budurligini namunalar yordamida baholash




Download 0,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/6
Sana27.06.2024
Hajmi0,63 Mb.
#265913
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Laboratoriya ishi 7

(2)
dan o‘tib, yuza 
(3)
ning yorqin 
chiziqchasini ob’ektiv 
(4)
orqali okulyar (5) ning fokal tekisligiga proyeksiyalaydi (5.36 b-
rasm). Mikronotekisliklar okulyar mikrometri yordamida o'lchanadi (5.36 d-rasm).
Interferometrlarning ishlashi namunali va ko‘rilayotgan yuzalardan qaytgan nurlarni 
interferensiyasidan foydalanishga asoslangan. Hosil bo'lgan interferension chiziqlaming shakli 
ko'rilayotgan yuza notekisliklarining balandligi (1 mkm. gacha) va turiga bog'liq. Rastr 
mikroskoplarining ishlashi ikki davriy strukturalar (ishlovning izlari va difraksion panjara) ele-
mentlarining tasviri bir-birini ustiga tushganda muhayyar (muar) chiziqlar hosil bo'lishiga 
asoslangan. Notekisliklar mavjudligida muhayyar chiziqlar qiyshayadi. Mikronotekisliklar 
balandligi muhayyar chiziqlaming qiyshayish darajasiga qarab, baholanadi. Kontakt ish usuliga 
ega bo‘lgan shchupli asboblarda notekisliklar balandligini o'lchash uchun nazorat qilinayotgan 
yuza bo‘ylab harakatlanuvchi ignaning vertikal tebranishidan foydalaniladi. Tebranishlar 
induktiv, mexanotron, pezoelektrik va boshqa o‘zgartkichlar yordamida elektr kuchlanishiga 
aylantiriladi. Shuningdek, induktiv o‘zgartkich qo‘llangan 252 modelli profilograf-profilometr 
notekisliklar profilini kattalashtirilgan masshtabda profilogramma shaklida yozish yoki g'adir-
budurlik parametrlarini son qiymatlarida asbobning shkalalaridan o‘qish imkonini beradi (5.37-
rasm). Asbob o‘zgartkich, o'lchash bloki (7), hisoblash bloki (
8
), yozish qurilmasi (9) bilan 
jihozlangan. Induktiv o‘zgartkich ikki g‘altak (6) U qo‘shaloqlangan serdechnik shaklida bajaril- 
gan. G'altak va differensial kirish transformator birlamchi chulg'amining ikkita yarmi ko‘prik 
sxemasi bo'yicha ulangan, u chastotasi 10 kHs generatorlar 
(4)
va (
10)
yordamida ta’minlanadi. 


Nazorat qilinayotgan yuza bo'yicha harakatlanganda, o'zgartkichning olmos ignasi (3) tayanch 
(2)
ga osilgan yakor bilan chiyratma tebranish harakatida bo'ladi. Yakorning burilishlari
g‘altaklaming induktivligini qayta taqsimlaydi va buning natijasida differensial 
transformatorning chiqish kuchlanishini o‘zgartiradi. Kuchlanish amplitudasining o'zgarishi 
mikronotekisliklaming balandligini, chastotasining o‘zgarishi esa asbob profilometr rejimida 
ishlagan holda) qadamini tavsiflaydi. Parametrlarning sonli qiymatlari raqamli sanash qurilmasi 
yordamida aniqlanadi. Asbob profilograf rejimida ishlaganda kuchlanishning o‘zgarishi yozish 
qurilmasiga uzatiladi.
Sex sharoitlarida yuza g'adir-budurligining parametrlarini yozish emas, balki tezkorlik bilan 
aniqlash zaruriyati tug‘iladi. Bu maqsadlar uchun 253 va 283 modelli sex profilometrlari 
chiqariladi. Bularning ish prinsipi ignaning tebranishi mexanotron (elektron yoki ion oqimlari 
elektrodlarni mexanikaviy siljitish bilan boshqariladigan elektr vakuum asbob) o'zgartkichi 
yordamida o‘zgartirilishiga asoslangan (5.37-rasm). Olmos igna 

Download 0,63 Mb.
1   2   3   4   5   6




Download 0,63 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Laboratoriya ishi №7 Mavzu: Sirtlar g’adir-budurligini namunalar yordamida baholash

Download 0,63 Mb.
Pdf ko'rish