Nazorat savollari.
1. SMARTRUNK-II trank tizimi xaqida umumiy ma’lumot bering.
Trunking aloqasi ikki tomonlama mobil aloqaning eng samarali turi bo'lib,
abonentlarning mobil guruhlarini muvofiqlashtirish uchun eng samarali
hisoblanadi. Magistral aloqa tizimlari alohida foydalanuvchilar uchun unchalik
qiziq emas (ular o'rtasidagi aloqa uyali radiotelefon tizimlarining vakolati bo'lib
qoladi); ular korporativ tashkilotlar uchun, guruh foydalanuvchilari uchun -
tashkiliy
asosda
yoki
oddiygina
manfaatlar
bo'yicha
birlashtirilgan
foydalanuvchilar guruhlari o'rtasidagi tezkor aloqa uchun yanada istiqbolli va
samaralidir. Ko'pincha trafik (axborot uzatish) asosan tranking tizimlari doirasida
yopiladi va abonentlarning umumiy foydalanishdagi telefon tarmoqlariga kirish
imkoni bo'lsa ham, istisno hollardagina kutiladi. Biroq, printsipial jihatdan,
tranking tizimlarining ishlashi ham mahalliy (yagona zonali, korporativ) va tarmoq
(ko'p zonali, individual foydalanuvchilarga xizmat ko'rsatadigan) versiyalarda
mumkin.
Magistral aloqa tizimi (magistral - magistral, magistral) teleskopik antennalar bilan
takrorlanuvchi
radiostantsiyalar
va
abonent
radiostansiyalari
(magistral
radiotelefonlar) bilan tayanch stansiyani (ba'zan bir nechta) o'z ichiga oladi.
Baza stansiyasi telefon liniyasiga ulangan va uzoq masofali takrorlagichga ulangan
- 50-100 km gacha. Magistral radiotelefonlar juda ishonchli, ixcham va bir nechta
variantlarda mavjud:
l kiyinish - masofa 20–35 km, vazni 300–500 g;
l tashish mumkin - masofa 35-70 km, og'irligi taxminan 1 kg;
l statsionar - masofa 50-120 km, og'irligi odatda 1 kg dan ortiq.
Hududni qamrab olish bo'yicha tranking aloqasining o'rtacha imkoniyatlari rasmda
ko'rsatilgan. 26.1.
Guruch. 26.1. Hududni qamrab olish bo'yicha tranking imkoniyatlari
Umuman olganda, tranking tizimlari yuqori texnologiyalardan foydalangan holda
ishlab chiqarilgan, abonent va tarmoq operatori uchun yaxshi xizmat ko'rsatish,
mobil ob'ektlar bilan to'liq dupleks yoki yarim dupleks radiotelefon aloqasini
ta'minlaydigan uskunalar, analog va raqamli rejimlarda ishlash bilan tavsiflanadi.
Trunking bilan kam sonli radiokanallar dinamik ravishda ko'p sonli
foydalanuvchilarga ajratiladi. Bitta kanalda 50 tagacha yoki undan ortiq obunachi
bor; chunki abonentlar telefondan unchalik intensiv foydalanmaydilar va bazaviy
stansiya hub rejimida ishlaydi (ya'ni u barcha radiokanallarni faqat u bilan
bog'langan abonentlar o'rtasida tarqatadi), "band" vaziyat ehtimoli yuqori emas
(sezilarli darajada kamroq). Hatto bir nechta obunachilar bitta kanalga qattiq
bog'langandan ko'ra ).
Radiotelefonlar bazaviy (bazaviy) stansiyaning qamrov zonasida bo‘lgan tizimda
ham, u orqali telefon tarmog‘ining istalgan abonenti (shu jumladan, tranking
abonenti) bilan ham aloqada bo‘lgan holda ham, ichida ham, bir-biri bilan ham
alohida ishlashi mumkin. hududdan tashqarida bazaviy radiolar. Birinchi holda,
abonentlarning to'g'ridan-to'g'ri ulanishi yanada samarali ulanishni ta'minlaydi
(ulanish vaqti odatda 0,3-0,5 s dan oshmaydi). Baza stansiyasi ishtirokisiz
abonentlarning to'g'ridan-to'g'ri aloqa qilish imkoniyati tranking tizimlari va uyali
aloqa tizimlari o'rtasidagi asosiy, global farqdir.
Abonentlar o'rtasida takroriy qurilmalarning aloqa kanallarini avtomatik ravishda
taqsimlovchi radial zonali mobil VHF radioaloqa tizimlari bo'lgan magistral
radioaloqa tizimlari birinchi navbatda turli idoraviy va korporativ aloqa
tarmoqlarini yaratishga yo'naltirilgan mobil aloqa tizimlari sinfi bo'lib, ular faol
aloqalarni ta'minlaydi. guruhdagi abonentlarning rejim ulanishlaridan foydalanish.
Ulardan turli mamlakatlarning kuch va huquqni muhofaza qilish organlari, jamoat
xavfsizligi xizmatlari tomonidan mobil aloqa abonentlari, statsionar abonentlar va
telefon tarmog'i abonentlari o'rtasidagi aloqani ta'minlash uchun keng
foydalaniladi.
2. SMARTRUNK-II trank tizimining parametrlarini sanab bering.
“SMARTRUNK-II” – radiotelefon aloqa va radio sistemaga hizmat ko‘rsatish
uchun yaratilgan arzon birzonali tizimdir. SMARTRUNK-II tizimi individual va
gruppa abonenetlarni chaqirish, shaxar telefon tarmog‘iga chiqish, kompyuter
xabarlarini yuborish funksiyalarni bajaradi.
SMARTRUNK-II trank tizimining asosiy parametrlari :
1. UKT va DMT diapazonida ishlash.
2. 3. Bir vaqta 16 tagacha bo‘lgan radiokanaldan foydalanish.
4. Kengaytirish imkoniyatisiz bir zonada xizmat ko‘rsatish.
4. Ichki ATS yoki bir yoki ikki shaxar telefon tarmog‘i yordamida har bir
radiokanalga ulanish.
5. Impulsni yoki tonalni telefon tarmog‘ida terish imkoniyati.
6. Ishlash rejim ehtimolligi: mobil abonent-uyali aloqa abonenti,guruhli dispetcher
aloqa, mobil abonenti-telefon,telefon-uyali aloqa abonenti, maxsus va avariy holat
chaqiruvi.
7.abonentlar soni 4000 gacha
8. har bir radioabonentda guruhlangan raqamlar uzunligi 1 dan 5 raqamigacha
9.turli xil kategoriyali foydalanuvchilar uchun 30 bosqichli ustunlik.
10.Har bir abonent shaxar va shahararo tarmoqqa ulanish.
11.Tizimdan foydalanish bo‘yicha statistika olib borish.
12.Elektr tizimda muammo yuzaga kelganda axborotni saqlab qolish.
13. Bir trank tizimda 40 dan oshiq portativ abonent radiostansiyani ishlatish.
14. Pudratchilar va xo‘jayinlarga abonent radiostansiyani dasturlash.
15.Radiostansiyani dasturlashni o‘zgarishdan saqlash uchun 5 belgili kodni
ishlatish.
16.Dispetcher punktand abonent radiostansiyani yo‘qotish yoki pul to‘lamaganlik
uchun masofaviy uzib qo‘yish.
17.Qayta nomerni tezlikda terish
18. oldindan yozilib qo‘yilgan telefon nomer xotirasi.
19.radiostansiyani tank tizimdan ochiq radiokanal tizimiga o‘tkazish ehtimolligi.
3. SMARTRUNK-II trank tizimi qanday tarkibdan iborat?
Aloqa kanaliga teng kirish tamoyilini amalga oshirish markazlashtirilmagan yoki
markazlashtirilgan nazorat ostida amalga oshirilishi mumkin. Birinchi holda, bo'sh
kanalni topish funktsiyasi tizimga ajratilgan butun diapazonda band bo'lmagan
chastota kanalini ketma-ket qidirishni amalga oshiradigan abonent stantsiyasiga
yuklanadi. Ikkinchi holda, aloqa kanallarining bandligini tahlil qilish bazaviy
stansiya tomonidan yoki to'g'ridan-to'g'ri uyali aloqa kommutatsiya markazi
tomonidan amalga oshiriladi. Qoidaga ko'ra, chastota diapazonini ketma-ket
skanerlashda aloqa o'rnatish juda uzoq vaqt oralig'ini oladi. Zamonaviy TSSda
boshqaruv samaradorligini ta'minlash uchun tranking tizimi, shu jumladan aloqani
o'rnatish va tugatish tartib-qoidalarini amalga oshirish orqali boshqariladigan
maxsus kanalning mavjudligi ta'minlanadi.
Boshqarish kanalini tashkil qilish usuliga ko'ra, TSS ajratilgan va taqsimlangan
boshqaruv kanali bilan ajralib turadi. Birinchi holda, nomidan ko'rinib turibdiki,
ajratilgan kanal faqat tizimning ishlashini boshqarish uchun ishlatiladi.
Ikkinchisida, aloqa seansi vaqtida boshqaruv signallari nutq signali bilan bir vaqtda
uzatiladi.
Yuqoridagilarni hisobga olgan holda, tranking aloqa tizimini umumlashtirilgan
blok-sxema (1-rasmga qarang) bilan ifodalash mumkin, bu erda quyidagi belgilar
qo'llaniladi:
MS - mobil stantsiya (mobil abonent);
BS - tayanch stantsiya (boshqaruv markazi);
UOR - radio signallarni birlashtirish uchun qurilma;
R - takrorlagichlar;
TsKMS - mobil aloqani kommutatsiya qilish markazi;
PSTN - umumiy foydalanishdagi telefon tarmog'i;
DPU - boshqaruv xonasi.
4. Smartrunk-II tizimi qanday aloqa turlarini ta’minlab beradi?
Trunking radioaloqa tizimlari operatsion va funktsional xususiyatlariga ko'ra
guruhlarga birlashtirilishi mumkin bo'lgan ko'p sonli abonentlar uchun tezkor
ma'lumotlarning intensiv almashinuvi bilan yuqori samarali bo'lgan tezkor mobil
aloqa tizimlarini rivojlantirishning eng muvaffaqiyatli amalga oshirilishiga aylandi.
Trunking tizimlari tomonidan ko'rsatiladigan xizmatlar doirasi juda keng va
amalda ularning barcha xilma-xilligini o'z ichiga oladi: ma'lumotlarni uzatishdan
radiotelefoniyagacha va oddiy xabarnomadan mobil ob'ektlarning joylashishini
avtomatik aniqlashgacha.
Magistral radioaloqa tizimlari - bu ko'p kanalli tizimlar bo'lib, ularda abonent
avtomatik ravishda radiokanal va tizimning boshqa resurslari bilan ma'lum
algoritmga muvofiq uning iltimosiga binoan ta'minlanadi, bu chastota resursidan
foydalanishning yuqori samaradorligini ta'minlaydi.
Radiokanalni tashkil qilish printsipiga ko'ra, barcha tranking tizimlarini uchta
shartli guruhga bo'lish mumkin:
Analog - selektiv qo'ng'iroq radiosi tizimlari (DTMF, Select 5 va boshqalar);
Analog-raqamli - ulanishni o'rnatishda xizmat ma'lumotlarini uzatish raqamli
rejimda va analog rejimda uzatish amalga oshiriladigan tizimlar (SmarTrunk II,
MPT 1327, LTR, EDACS);
Raqamli - EDACS ProtoCall, TETRA, Astro.
Tizimda boshqaruv kanali mavjudligi bilan:
Ulanishni o'rnatish vaqtida boshqaruv kanaliga ega bo'lgan tizimlar - SmarTrank
II, Selekt 5 va boshqalar.
Har xil usullarda shakllangan doimiy boshqaruv kanaliga ega tizimlar - TETRA,
MPT 1327, LTR va boshqalar.
Aloqa kanalini ta'minlash usuli bo'yicha:
Butun aloqa seansi uchun doimiy - SmarTrank II, MPT 1327 va boshqalar.
Faqat xabarlarni uzatish va aloqa seansi davomida o'zgartirishlar uchun taqdim
etilgan - EDACS, TETRA.
Asosiy
jihozlarni
boshqarishni
tashkil
etish
printsipiga
asoslanib:
markazlashtirilmagan - SmarTrank II va boshqalar; markazlashtirilgan - MRT
1327, EDACS, TETRA va boshqalar. Bundan tashqari, tranking tizimlarining
barcha protokollarini 2 sinfga bo'lish mumkin:
1. Ochiq protokollar (MPT 1327, TETRA);
2. “Xususiy” protokollar (LTR, SmartNet, SmartZone, EDACS, ESAS va
boshqalar).
5. Shaxsiy radiochaqiriq tizimlari haqida tushuncha bering.
Shaxsiy radiochiqarish tizimlari (radioqidiruvchi aloqa) bu tizimlar abonentlariga
axborotni tezkor qidirish va uzatish uchun mo’ljallangan.
Shaxsiy radiochiqarish tizimlari tizim abonentlariga shaxsiy biriktirilgan,
miniatyur qabul qiluvchi еlementli radiokanallar bilan bog’langan markaziy qabul
qiluvchi-uzatuvchi radioapparaturadan (umumiy holda qabul qiluvchi-uzatuvchi
qurilmalardan) tuzilgan. Bunday qabul qilgichga (u cho’ntakka osongina
joylashadi) еga bo’lgan abonent uni navbatchi rejimda ushlaydi; markaziy pultdan
chiqaruv kelganda qabul qilgich abonent diqqatini jalb еtuvchi vibraciya yoki
tovushli signal chiqaradi. Abonent qabul qilgichini ish rejimiga ulaydi va o’ziga
yuborilgan axborotni еshitadi yoki jajji displeyda ko’rib chiqadi.
Shaxsiy radiochiqarish tizimlari hududiy va lokal bo’ladi.
Lokal tizimlar bir korxona yoki tashkilot hududida qo’llaniladi va odatda past
chastotali radiokanallardan foydalanadi (bu holatda antenna ilmoqli tebratkich
ko’rinishiga еga bo’lib, faqat korxona hududini qamrab oladi va undan tashqarida
radioholakitlar hosil qilmaydi). Past chastotali (10’40 kGc) radioqidiruvchi
tizimlarda ma’lumotlarni uzatish faqat bir taraflama: markaziy pultdan
abonentlarga tomon boradi.
Bunday tizimlarga misol tariqasida 49 abonentga mo’ljallangan ‘’Poisk’’, 90
abonentga mo’ljallangan ‘’Svyaz’’ tizimlarini keltirish mumkin; hududni qamrab
olishi , 1 kv km gacha.
Hududiy tizimlar bir necha o’nlab va yuzlab megagercli diapazonda ishlovchi
yuqori chastotali kanallardan foydalanadi, va kattaroq hududlarni qamrab oladi.
YUkori chastotali tizimlar ikki taraflamadir (radiotelefon aloqaga o’xshash), lekin
ko’pincha bir taraflama bo’ladi.
SHaxsiy radiochiqarish hududiy tizimlarining ommaviy rivojlanishi peyjingli aloqa
tizimi ko’rinishida bo’ladi, bu ularning foydalanish doirasini, xususan, lokal
korxona va tashkilotlarda sezilarli kengaytiradi.
6. Peydjing tizimining struktura sxemasini tushuntirib bering.
Peyjingli aloqa o’zining paydo bo’lgan vaqtidan boshlab (50-yillarning o’rtalari) bir
xil ma’noli bo’lmagan holda qabul qilindi. Uning foydaliligi, so’zsiz, aloqaning
yuqori tezkorligi va narxi pastligi, chastotali resursni samarali ishlatishligidir.
Uning еng asosiy kamchiligi shundaki, u shu paytga ham qator aloqaning bir
taraflama turi bo’lib, bu uning ishonchliligini sezilarli pasaytiradi.
Lekin bu kamchiligiga qaramay, peyjingli aloqa hozirgi vaqtda haqiqatda ommaviy
tarqaldi. Peyjingli aloqaning abonentlari soni jahonda o’nlab million odamga etadi;
rivojlangan mamlakatlarda peyjingli aloqadan 20% gacha aholi foydalanadi.
Peyjing tizimining asosini peyjingli terminal tashkil еtadi, u nazoratchini qabul
qilish-uzatish qurilmasidan, retranslyator, boshqarish pulti va antennadan tashkil
topgan. Ma’lumotni uzatish uchun telefon, kompyuter, klaviaturadan foydalanish
mumkin, qabul qilish uchun еsa , jajji UQT-qabul qilgich peyjer (peyjingli tizimlar
146-174 MGc chastotalar diapazonida) ishlatiladi.
Har bir peyjerga alohida telefon nomeri mos keladi va u bilan bog’lanish uchun
nomerni terish va xabarni uzatish kerak.
YAqin kelajakda ikki taraflama peyjerlarning paydo bo’lishi qutilmoqda, u faqat
axborotni qabul qilib qolmasdan, balki ma’lumotlarni qabul qilganligi to’g’risida
xabar va qisqa kodlantan javoblar yuborishi mumkin (ko’rgazmalarda shunday
peyjerlarning ilk namunalari namoyish qilindi).
Texnologiyaning zamonaviy darajasi ixtiyoriy o’lchamdagi peyjing tizimini ,
ofis miqyosidan tortib to umumdavlat miqyosigacha , ko’rish imkonini beradi.
7. Peydjing terminali va protokollari xaqida ma’lumot bering.
Informatsion texnologiyalarda port – bu yuborilayotgan va qabul qilinayotgan axborotlar
o`rtasidagi bog`lanishni tashkil etadi (mantiqiy yoki fizik).Odatda quyidagilar:
Qurilmali (apparatli) portlar – bu asosan kompyuterning fizik qurilmasi bo`lib u asosan
vilka yoki kabel yordamida kompyuterga bog`lanadi.Ularga quyidagilar kiradi:
Parallel port, Davomli port, USB, PATA/SATA, IEEE 1384 (FireWire), PS/2
Kiritish- chiqarish porti – mikroprotsessorlarda (masalan Intel) qurilmalar yordamida
ma`lumotlar almashish imkonini beradi. Kiritish- chiqarish porti dasturga ma`lumotlar
berish va uni almashishni tashkil etadi.
Tarmoqli port – TCP va UDP protokol parametrlari bo`lib u IP formatidagi ma`lumotlar
paketi qo`llanilishini aniqlaydi.
Xulosa
Men bu Laboratoriya mashg'uloti ishini qilishimda o'zimga kerakli bo'lgn bilim va
ko'nikmalarni oldim. Simsiz tarmoqlar va uni tarqalishi bizni hayotimizda tutgan
o'rni va ularni tarqalishi haqida malumotlarga ega bo'ldim va yanada bilimimni
boyitdim.
| 