TA’LIM JARAYONIDA VIDEODARSLAR YARATISH TEXNOLOGIYASI
VA ULARNING AHAMIYATI
Murodqosimova Shodiya
Jizzax davlat pedagogika instituti talabasi
Tangirov Xurram Ergashevich
Jizzax davlat pedagogika instituti katta
o‘qituvchisi
E-mail:
xurramtangirov@gmail.com
Annotatsiya:
Ushbu maqolada ta’lim jarayonida videodarslar yaratish
texnologiyasi va ularning ahamiyati haqida keng ma’lumot keltirilgan bo‘lib,
undan ta’lim jarayonida foydalanish jihatlariga ham to‘xtalgan. Nafaqat
mamlakatimizda balki, butun dunyo ta’lim tizimida axborot texnologiyalari
yordamida elektron darsliklar, elektron o‘quv qo‘llanmalar, pedagogik dasturiy
vositalar, turli ta’lim
resurslari, o‘qitishning elektron vositalari, multimediali
darsliklar yaratish va ulardan foydalanish rivojlanib bormoqda. Bular o‘z navbatida
ilm-fan taraqqiyotiga, ta’lim sifati va samaradorligining oshishiga katta hissa
qo‘shmoqda.
Kalit so‘zlar:
axborot
komunikatsiya texnologiyalari, dars jarayoni,
multimedia vositalari, videodars, elektron ta’lim resurslari.
O‘zbekiston mustaqillikka erishgandan so‘ng ta’lim tizimimizga va uning
sifatini oshirishga juda katta e’tibor qaratila boshlandi. Xususan, “Ta’lim
to‘g‘risida”gi qonun va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” ishlab chiqildi, o‘n ikki
yillik uzluksiz ta’lim tizimi joriy etildi. Bu tizimning mohiyati shundan iboratki,
yoshlarga umumiy o‘rta ta’lim berish bilan birga o‘rta maxsus ta’lim ham berish,
o‘quvchi yoshlarni kasbga yo‘naltirish va kelajak hayotga tayyorlash hisoblanadi.
Ta’lim tizimi samaradorligini yanada oshirish maqsadida ta’lim muassasalari
tubdan modernizatsiya qilindi.
Shu jumladan, ta’lim muassasalari tubdan
rekonstruksiya qilinib, laboratoriya va lingafon xonalari, axborot resers markazlari
tashkil etildi, eng zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari bilan
jihozlandi, barcha zarur moddiy va texnik ta’minot bilan ta’minlandi.
Hozirgi kunda axborot texnologiyalari hayotimizning ajralmas qismiga
aylanib bormoqda. XXI asr “Axborot asri”, “Axborot texnologiyalari asri”
hisoblanadi, shuning uchun bugungi kunda axborot tеxnologiyalarini puxta
egallamoqlik zamon talabidir.
Rеspublikamizdagi maktablar, akadеmik litsеylar va kasb-hunar kollеjlarida
bugungi kunda kompyutеr tеxnologiyalari va butun jahon o‘rgimchak to‘ri -
Intеrnеtni o‘quv jarayoniga tadbiq etishni rivojlantirishga katta ahamiyat
bеrilmoqda. Buning huquqiy asoslari O‘zbekiston Respublikasi
Prеzidеntining va
Vazirlar Mahkamasining Farmoni va Qarorlarida, maxsus dasturlarda ko‘rsatib
o‘tilgan.
Mamlakatimizdagi maktablar, akadеmik litsеy va kasb-hunar kollеjlari, oliy
ta’lim muassasalarining zamonaviy tеxnika vositalar va kompyutеrlar bilan
ta'minlanishi davom etayotgan bo‘lsada, ulardan foydalanish sustroq olib
borilmoqda. Zamonaviy axborot texnologiyalaridan ta’lim muassasalarida unumli
foydalanish,
uni
dars
jarayonlariga
qo‘llash,
dasturchilar
va
undan
foydalanuvchilarning imkoniyat darajalarini oshirish davr talabi hisoblanadi.
Shuning uchun ham o‘quv yurtlarimizda informatika va axborot tеxnologiyalari
fanining o‘qitilishiga va zamonaviy axborot
texnologiyalaridan samarali
foydalanishga, ularni amalda qo‘llovchi pеdagoglarning malakalarini oshirishga
juda katta e’tibor bеrilayapti.
Nafaqat mamlakatimizda balki, butun dunyo ta’lim tizimida axborot
texnologiyalari yordamida elektron darsliklar, elektron o‘quv qo‘llanmalar,
pedagogik dasturiy vositalar, turli ta’lim resurslari, o‘qitishning elektron vositalari,
multimediali darsliklar yaratish va ulardan foydalanish rivojlanib bormoqda. Bular
o‘z navbatida ilm-fan taraqqiyotiga, ta’lim sifati va
samaradorligining oshishiga
katta hissa qo‘shmoqda. Bunday darsliklardan keng qo‘llaniladiganlaridan biri
videodarsliklar hisoblanadi. Bu videodarsliklarning samaraliligi shundaki,
o‘quvchilar masofadan turib, mustaqil ta’lim olishi va istalgan vaqtda
videodarsliklardan
foydalanishlari
mumkin.
Bu
esa
bilimlarni
doimo
mustahkamlab borish imkonini beradi.
Bunday videodarsliklarni qanday yaratish mumkin va qanday yaratish
kerak? Videodarslikni yaratishning bir qancha usullari mavjud bo‘lib, bu
o‘rgatilayotgan fanga bog‘liq. Videodarsliklar oldindan tuzilgan reja asosida
yaratilib, xatoliklar qayta ishlanadi. Shuning uchun ham
ilmiylik darajasi yuqori
bo‘ladi.
Videodarsliklarni yaratishda avvalambor mavzu tanlanib, mavzu yuzasidan
reja tuziladi. Reja asosida videodarslikni tashkil etish tartibi belgilab olinadi.
Videodarslikka qo‘shimcha materiallar, taqdimotlar tayyorlanadi.
Darsliklar videotasvir ko‘rinishida saqlab boriladi. Videotasvir hosil qilishda
real hodisalar uchun web-kamera yoki video-kamera qurilmalaridan; taqdimotlar
va turli animatsion jarayonlarni tasvirga olish uchun maxsus dasturlardan
foydalanishimiz mumkin. Bunday
dasturlarga FastStone Capture, iSpring Suite,
Bandicam, Camtasia Studio, SnagIt, CamStudio kabi ko‘plab dasturlarni misol
qilib keltirishimiz mumkin. Hozirda keng tarqalgan va optimallashtirilgan, ko‘p
funksiyali dastur bu
