d a v m i n g u m u m i y v a q ti:
t = (]op,/Q
= 535/1500 = 0,35 yoki 0,35 • 240 = 84 kun.
Ulguiji narxJar arzonlashtirilgan sharoitlarda buyurtmaning
samarali miqdorini aniqlash.
Agar ulguiji narxlar arzonlashtirilsa,
unda buyurtm aning samarali m iqdorini aniqlash uchun bir qancha
hisoblarni
amalga oshirish kerak, chunki xarajatlar yig‘indisi
funksiyasi uzluksiz b o ‘lmay qoladi.
Bunday funksiyaning global m inim um ini topish uchun uning
lokal m inimum larini o ‘rganib chiqish zarur va bunda ularining
b a ’zilari narxlam ing uzilish nuqtalarida bo ‘lishi mum kin.
Misol.
Yetkazib beruvchi miqdoriga qarab
arzonlashtirishni hisobga
olgan holda quyidagi narxlami taklif etgan bo'lsin:
Narx, pul birligi
Buyurtma miqdori
2,00
0 -9 9 9
1,60
10000-19999
1,40
20000 va undan ko'p
Iste’molchining zaxiralarni saqlashga ketadigan xarajatlari mos
holda 0,4; 0,32 va 0,28 pul birligi/ donaga teng bo ‘lsin.
Yillik
iste'm ol 1 000 000 dona va yetkazib berishga ketadigan xarajatlar
28,8 pul birligi.
Arzonlashtirshni hisobga olmagan holda narx 2,00 pul birligiga
bo ‘lganda buyurtm aning optim al hajmi:
qapt
= л/2-28,8-106/0,4 = 12000, dona.
Agar 20%li arzonlashtirilish berilgan b o ‘lsa va o ‘rnatilgan narx
1,6 pul birligini tashkil etsa:
qopt
= V2• 28,8 • 106 /0,32 =13416, dona.
N arx 1,4 pul birligini tashkil etsa:
qapl =
V2 • 28,8 ■
106 / 0,28 = 14350, dona.
185
Hisoblar ko‘rsatishicha, buyurtm aning
samarali miqdori narx
2,00 pul birligiga teng bo'lganda buyurtma qilinayotgan miqdorning
yuqori chegarasidan oshadi (9999 dona), shuning uchun 10 000
teng yoki ozgina kam roq boMgan partiyaning har qanday miqdori
samara bermaydi. Partiyaning optimal
kattaligining hisobi yillik
xarajatlar yig‘indisi asosida olib borilgani uchun ularni faqat 10000
donadan ko‘p boMgan partiyalar uchun taqqoslaymiz.
Biz 1,6 pul birligiga teng boMgan narx uchun buyurtm a hajmi
13,416 donaga tengligini aniqladik. Olingan m a’lumotlarga asos-
lanib, yillik xarajatlar yig‘indisini hisoblaymiz:
С
= 28,8 • 106/13,416 + 1,6 ■
Ю6 + 0,32/2 ■ 13,416 =
= 1604293,12 pul birligida.
Narx 1,40 pul birligiga teng boMganda
va taklif etilgan ulgurji
narxlarga arzonlashtirishlar strukturasi uchun yillik xarajatlarni
topishda biz yuqorida hisoblab topilgan 14,350 donaga teng
kattalikdan emas, balki 20 000 donaga
teng partiyaning minimal
hajmidan foydalanamiz. Bu hoi uchun yillik xarajatlar yigMndisi
quyidagini tashkii etadi:
С
= 28,810 +1,4 • 106 + — - • 2 104 = 1404240,00.
2' 10
2
Keltirilgan hisobotlardan ko'rinib turibdiki,
m ateriallar par-
tiyasini 20 000 donadan xarid qilish maqsadga muvofiq. Kattaroq
yoki kichikroq partiyalarni xarid qilish kamroq samara beradi.
К о‘rib chiqilgan misol uchun yillik xarajatlar grafigi 10.7-rasmda
ko‘rsatilgan (grafik bu misol uchun xos bog‘liqliklami aks ettiradi).
