|
Uzluksiz va diskret ishlovchi sistemalar
|
| bet | 12/28 | | Sana | 26.09.2022 | | Hajmi | 1.68 Mb. | | #26414 |
Bog'liq M. Q. Bobojanov avtomatik boshqarish va rostlash nazariyasi asos 모의고사 1, 6- MAVZU, Maqom tarixi qisqacha, Рисунки - тема 3, 1- topshiriq, 1-Mustaqil ish hisob, 03.00.05-Botanika, Ekologiya, \'ishlanma, asqar, “Мустақиллик дарс” ишланмаси (3), Презентация 1, Презентация 1, 3Uzluksiz va diskret ishlovchi sistemalar
Uzluksiz ishlovchi sistema yoki uzluksiz sistema faqat uzluksiz ishlovchi zvenolardan iborat, ya’ni bu zvenolarning chiqish katttaligi
20
kirish kattaligining uzluksiz o‘zgarishiga mos ravishda uzluksiz o‘zgaradi.
Diskret ishlovchi sistema - tarkibida hech bo‘lmaganda bitta diskret ishlovchi zvenoga ega boMgan sistemadir. Diskret ishlovchi zveno deb chiqish kattaligi kirish kattaligi uzluksiz o‘zgarganda ham pog'onali (diskret) o‘zgaruvchi sistemalarga aytiladi.
Adaptiv va noadaptiv sistemalar
Adaptiv, yoki moslashuvchan sistemalar tashqi muhit sharoitlari o‘zgarishlariga moslashish qobiliyatiga ega bo‘lib, shu bilan birga taj- riba to'plab borishi bilan o‘z ishini yaxshilab boradi.
Noadaptiv, yoki oddiy sistemalar bunday qobiliyatga ega bo'lmaydi. Ular o'zgarmas holda biror rejimga moslangan bo‘lib, agar biror sa- babga ko‘ra tashqi ish sharoitlari o‘zgarsa, berilgan boshqarish sifatini saqlab qolish uchun oddiy sistemani inson faktori orqali sozlash zarur bo'ladi. Adaptiv sistemalarda bu operatsiya boshqarish qurilmasining o‘zi orqali avtomatik ravishda amalga oshiriladi.
Adaptiv ABS laming qo‘llanish sohasi - ishlash xossalari va sharoitlari yetarli darajada ma’lum bo‘lmagan obyektlami boshqarishdan iborat
Chiziqli va nochiziqli avtomatik boshqarish sistemalari
Chiziqli tenglamalar bilan tavsiflanishi mumkin boMgan sistema chiziqli sistema deyiladi. Teskari holda sistema nochiziqli boMadi. Sistema nochiziqli bo‘lishi uchun uning tarkibida hech boMmaganda bitta chiziqli bo‘lmagan zveno boMishi lozim.
Chiziqli sistemalar uchun superpozitsiya prinsipi o'rinli boMadi, ya’ni sistemaning har qanday tashqi ta’sirlar kombinatsiyasiga reaksi- yasi bu ta’sirlar alohida berilgandagi reaksiyalar yig'indisiga teng boMadi. Bu prinsip yordamida chiziqli differensial tenglamalar bilan tavsiflanuvchi istalgan darajadagi avtomatik boshqarish sistemalari uchun umumiy nazariya ishlab chiqilgan.
Chiziqli boMmagan sistemalar uchun superpozitsiya prinsipini qoMlab bo'lmaydi va nochizig‘iy differensial tenglamalaming umumiy nazariyasi ham mavjud emas. Faqatgina bir nechta ko‘rinishdagi nochizig'iy tenglamalar uchun xususiy metodlar mavjud.
21Tabiatdagi barcha real avtomatik boshqarish sistemalari - no- chizig‘iy bo‘lib, bu yerda mumkin bo‘lgan soddalashtirish, chizig‘iy- lashtirish hisoblanadi.
Statik va astatik avtomatik boshqarish sistemalari
Avtomatik boshqarish va rostlash sistemalari statik va astatik sistemalarga bo‘linadi.
Toydiruvchi yoki boshqaruvchi ta’sirlar vaqt o'tishi mobaynida doimiy qiymatga intilganda avtomatik rostlash sistemasidagi rostlanuvchi kattalikning og‘ishi ham tashqi ta’sir qiymatiga bog'liq ravishda 0 dan farqli aniq qiymatga intilsa, bunday sistemalar tashqi ta’sirga nisbatan statik sistemalar deyiladi.
Agar toydiruvchi yoki boshqaruvchi ta’sirlar vaqt o'tishi mobaynida doimiy qiymatga intilganda avtomatik rostlash sistemasidagi rostlanuvchi kattalikning og‘ishi tashqi ta’sir qiymatiga bog‘liq boMmagan holda faqat nulga intilsa, bunday sistemalar tashqi ta’sirga nisbatan astatik sistemalar deyiladi.
Shu bilan birga bitta sistemaning o‘zi toydiruvchi ta’sir bo‘yicha statik, boshqaruvchi ta’sir bo‘yicha esa astatik bo‘lishi mumkin.
Bu sistemalami biz batafsilroq ko‘rib chiqamiz, chunki bu holda biz avtomatik boshqarish sistemasining muvozanatlashgan rejimini ko‘rishimiz mumkin.
Statik sistemaga yuqorida ko‘rib o‘tilgan o‘zgarmas tok generatori kuchlanishini avtomatik ushlab turish sistemasi misol boia oladi (1.16 - rasm). Ushbu sistema og‘ish prinsipi bo‘yicha ishlovchi yopiq sistema bo‘lib, uning muvozanat tenglamasi quyidagicha ko‘rinishga ega
bo'ladi:
U
(1.3)
ber-P-Ug=Ub
Ya’ni boshqarish qurilmasi tomonidan ishlab chiqariladigan boshqarish kuchlanishi Ub berilgan kuchlanish U^,. va teskari bog'lanish orqali olingan pUg kuchlanishlari farqi sifatida aniqlanadi.
ABS ochiq boigan holati uchun bu tenglama quyidagi ko‘rinishga egabo‘ladi:
(1.3a)
Uber=Ub
Generatoming qo‘zg‘atish chulg'amiga beriladigan kuchlanish kuchaytirish koeffitsiyentini hisobga olgan holda quyidagicha topilishi mumkin:
(1.4)
U^Ubk^Iq-R,
1.17-rasm.
G
(1.5)
(1.7)
eneratoming magnitlanish grafigini chiziqli deb hisoblagan holda, uning yakor zanjirida induksiyalanadigan EYIJK quyidagicha aniq- lanishi mumkin:
Eg=Uq k2=Ug+Iya Rya Bu tenglamalar sistemasini yechamiz:
UqKUber-pUg)-^
(Uber-P'Ug) ki k2 =Ug+Iya Rya
yoki
23
Ug (1+Р • к, ■ к- )=Uber. • к, • к2 - Iya • Rya (1.7а)
Belgilash к iritamiz kjk2 = к, va sistemaning statik x arakteristi- kasini qurish uchun quyidagi ifodaga ega bo‘lamiz:
|
| |
