FAVQULODDA HOLATLARDA QUTQARUV VA BIRINCHI
TIKLASH ISHLARINI TASHKIL ETISH
10.1. Tabiiy ofatlar, avariya va halokat oqibatlarini bartaraf
etishda QBTIni tashkil etish va o‘tkazish
Tabiiy ofatlar, ishlab chiqarish avariyalari va halokatlar yuz berganda
katta miqyosdagi kulfatlarga olib keladi hamda ko‘plab insonlaming
hayotiga zomin boiadi. Agar bu falokatlar o ‘z
vaqtida bartaraf qilinmas
ekan ulaming qamrovi milliy, hatto, transchegaraviy darajadagi favqulodda
vaziyatlarni keltirib chiqarishi mumkin. Favqulodda vaziyatlami bartaraf
etish - favqulodda vaziyatlar yuzaga kelganda o‘tkaziladigan chora-
tadbirlar, jumladan, insonlaming s o g iig in i
va hayotini saqlash, atrof
muhitga yetkaziladigan zarar va moddiy yo ‘ qotishlar miqdorini kamaytirish,
favqulodda vaziyatlar yuz bergan hududlami halqaga olish, xavf
xususida aholini o‘z vaqtida ogohlantirish, xalq xo‘jaligi
tarmoqlarining
barqaror ishlashini ta’minlash, yuzaga keladigan xavfli omillar ta’sirini
tugatishga qaratilgan avariya-qutqaruv va boshqa kechiktirib bo‘mas
tiklov ishlarining majmuasidan iborat. Mazkur majmuani tashkil qiluvchi
omillaming eng asosiy turi - bu favqulodda vaziyatlami bartaraf etishda
0
‘tkaziladigan avariya-qutqaruv va boshqa kechiktirib bo im as ishlar
(QBTI) hisoblanadi.
Chunki tabiiy ofatlar, ishlab chiqarish avariyalari
va halokatlar o ‘zining to‘satdan yuzaga kelishi bilan hamda keltiradigan
zararlari bilan xavfli. Bu halokatlaming oldini oluvchi va boshqa zaruriy
chora-tadbiriar
qanchalik tez bajarilsa, ulaming talafotga olib keluvchi
ta’sirlarini bartaraf etish shunchalik oson kechadi. Buning uchun avariya-
qutqaruv va boshqa kechiktirib boim aydigan ishlami olib boruvchi
kuchlar va vositalar tayyor b o iishi lozim.
QBTI ishlarini olib
borishda rahbarlar tarkibi, ishlami olib bomvchi
mutaxassislar ham mazkur ishlami tashkillashtirish va olib borish, yuz
bergan favqulodda vaziyatlaming mohiyatini,
mazmunini yaxshi bilishlari
va bajariladigan tadbirlar bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarga ega boiishlari
shart. Tabiiy va texnogen xususiyatli favqulodda vaziyatlarda quyidagi
avariya-qutqaruv ishlari bajariladi:
-
tizimlaming harakatlanish yo‘nalishi va bajariladigan ishlar
koiam ini
aniqlash;
