FVDT kuchlariga quyidagilar kiradi

F W g a to‘g‘ridan to‘g‘ri bo‘ysunuvchi respublika ixtisoslashtirilgan 
tizimlari, qutqaruv tizimlari.
Vazirliklar va idoralaming professional-ixtisoslashtirilgan boiinm alari.
«Qizil yarim oy» jamiyatining ko‘ngilli otradlari, komandalari.
«Vatanparvar» mudofaaga ko‘maklashuvchi tashkiloti.
Fuqaro muhofazasi kuchlari 
- fuqaro muhofazasi qo‘shinlari, tuzil- 
malaridan tarkib topadi. Bunda, Fuqaro mudofaasi qo‘shinlari 0 ‘zbekiston 
Respubhkasi Fuqaro muhofazasi kuchlarining asosini tashkil etadi va 
ular Favqulodda vaziyatlar vazirligiga bo‘ysunadi hamda o‘z tezkor 
yo‘nalishIariga muvofiq harbiy davrda respublikaning muhim mudofaa 
va sanoat obyektlarida favqulodda vaziyatlami tugatishga oid ishlami 
olib boradilar. Fuqaro muhofazasi qo‘shinlarining harbiy davrdagi asosiy 
vazifalari zararlarning o‘choqIari vazaharlanish hududlarida muhandislik, 
radiatsiyaviy, kimyoviy va boshqa qidiruv ishlarini olib borish; qutqamv 
va tiklov ishlarini amalga oshirish; aholini va xalq xo‘jaligi obyektlarini 
evakuatsiya qilishda ishtirok etish; aholi hayot faoliyatini ta’minlash va 
boshqa vazifalarni bajarishdan iborat.
Tinchlik davrida yirik ko‘lamdagi ishlab chiqarish avariyalari, halo- 
katlar, tabiiy ofatlar chog‘ida qutqaruv ishlarini hamda boshqa kechik- 
tirib bo‘lmaydigan ishlami amalga oshirish va maxsus jihozlar, texni- 
kalar, asbob-uskunalar va tayyorlangan mutaxassislarni talab etuvchi 
favqulodda vaziyatlami bartaraf etish uchun 0 ‘zbekiston Respublikasi 
Prizidenti farmoyishiga ko‘ra fuqaro muhofazasi qo‘shinlari joriy eti­
ladi.
Fuqaro muhofazasi qo‘shinlarining tinchlik davridagi vazifasi: kat­
ta miqyosdagi ishlab chiqarish avariyalari, halokatlari va tabiiy ofatlar 
chog‘ida avariya-qutqamv hamda shikastlangan hududlar xususiyatlariga 
ko‘ra tiklov ishlarini amalga oshirishdan iborat.
Favqulodda vaziyatlar vazirligiga to‘g‘ridan to‘g‘ri bo‘ysunuvchi 
respublika ixtisoslashtirilgan tuzilmalarining vazifalari, favqulodda vazi­
yatda tezkor faoliyat ko‘rsatish, favqulodda vaziyatlami cheklash va tu­
gatishda samarali harakatlarga tayyor tuiish, razvedka o‘tkazish, vaziyatni 
baholash va F W g a tezkor m a’lumot berish, favqulodda vaziyatlar oqi­
batlarini tugatish, shikastlanganlaming moddiy va m a’naviy boyliklarini 
qidirish va qutqarishdan iborat. Bu tizimda Respublika qidiruv-qutqamv 
markazi (RQQM), maxsus harbiylashtirilgan qidiruv-qutqaruv qismi 
(MHQQQ), 68305-harbiy qism (alohida aloqa batalyoni) va davlat suvdan
92

qutqarish xizmati (DSQX) kiradi. Respublika bo‘yicha jami 7 ta avariya- 
qutqaruv boiim lari mavjud.
Vayronalar ostida qolgaii odamlami qidirib topishda itlarning xizma­
ti kattaligini e’tiborga olib, 1998-yil 5-sentabrda «Kinologiya» xizmati 
tashkil etilgan. Hozirgi vaqtda bu xizmat RQQM tarkibiga kiritilgan.
0 ‘zbekiston Respublikasi Davlat suvdan qutqamv xizmati (DSQX) 
Qoraqalpogiston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri favqulodda 
vaziyatlar boshqarmalari tarkibiga kiruvchi boiinm a hisoblanadi. DSQX 
faoliyatiga F W rahbarlik qiladi. DSQXning asosiy vazifalari respublika- 
ning shaharlari, aholi yashash manzilgohlari, korxona, muassasa va tashki­
lotlarda suvda sodir boiadigan favqulodda vaziyatlar oqibatlarini tugatish 
ishlarini tashkil etish; favqulodda vaziyaÜarda qidiruv-qutqaruv ishlarini 
amalga oshirish va odamlarga zarur yordam ko‘rsatish; respublikada ava­
riya, halokat va tabiiy ofatlar oqibatida suvda sodir boiadigan baxtsiz 
hodisalar miqyosini kamaytirishni ta’minlovchi yagona siyosatni amalga 
oshirish; bu tizim faoliyatini amalga oshirishda maqsadli va ilmiy-texnik 
dasturlar ishlab chiqish; suvda favqulodda vaziyat sodir boiganda aholi 
xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha DSQX yagona tizimini ishlab chiqish; 
DSQX kuch va vositalardan kompleks foydalanish; favqulodda vaziyat­
larda qutqaruvchilaming s o g iig in i muhofaza qilish; qutqaruvchilami 
tayyorlashda, ulami o‘qitish ishlarida qatnashishdan iborat.
Shulardan kelib chiqib, 2000-yilda Toshken tviloyati Favqulodda 
vaziyatlar boshqarmasi huzurida Respublika g ‘avvoslar maktabi ochildi 
va hozirda yosh mutaxassislar o‘qitilmoqda.
DSQX kuchlari hozirgi kunda respublikaning 36 ta suv havzasini 
nazoratga olgan.
Qamchiq dovonidagi qor ko‘chish ofati (1999-yil 21-noyabr) keltirgan 
ta’lafotlari hamda mazkur yo in in g xalqaro miqyosdagi o‘rnini hisobga 
olgan holda va xavfsiz harakatni ta’minlash maqsadida hukumatimiz qa­
rori bilan «Qamchiq» qidiruv-qutqarav otiyadi tashkil etildi. Bu otradning 
asosiy vazifasi Qamchiq dovonida uzluksiz kuzatuv ishlarini olib borish, 
favqulodda vaziyat ro‘y berishining oldini olish, sodir b oiganda tezkor 
harakat qilib, xavfsizlilaii ta’minlashdan iborat.
Favqulodda vaziyatlar yazirligiga tezkor bo‘ysunuvchi respub­
lika ixtisoslashtirilgan tuzilmalari, 42219-harbiy qismining mexa- 
nizatsiyalashtirilgan batalyoni, Ichki ishlar vazirligining Respub­
lika y o n g in g a qarshi harbiylashgan maxsusotradi, SogÜ qni saqlash
93

vazirligining 
Respublika 
shoshilinch 
tibbiy 
yordam 
markazi, 
«O‘zbekiston havo y o ila ri» m illiy aviakompaniyasining avia otradi, 
«Toshshaharyoiovchitrans» uyushmasining avto sanitariya otradlari, 
vaziriik va idoralarning favqulodda vaziyatlarni tugatish bo ‘yicha tu- 
zilgan boshqa tuzilmalarini o ‘zichiga oladi. Bu tuzilmalarning vazi­
falari tayyorgarlik muddatlari, ularni jalb etish tartibi FV bilan kel­
ishilgan harakat rejalari asosida olib boriladi.
Vaziriik va idoralarning harbiylashtirilgan va professional avariya- 
qutqaruv, avariya-tiklash va boshqa ixtisoslashtirilgan boiinm alari ido- 
raga qarashli obyektlarda ishlab chiqarish avariyalari va halokatlari bilan 
b o g iiq favqulodda vaziyatlami bartaraf etish, shuningdek, epidemiya, 
epizootiya va epifitotiyalar yuzaga kelganda maxsus vazifalami hal etish 
uchun m oijallangan.
Hududiy quyi tizimlarda - Qoraqalpogiston Respublikasi, viloyat­
lar, shaharlar va tumanlarda fuqaro muhofazasi boshliqlari qarorlari bilan 
geofizik, tabiiy-iqlim va boshqa mahalliy sharoitlarni hisobga oigan holda 
hududiy avariya-qutqaruv, avariya-tiklash tuzilmalari, tezkor tibbiy yor­
dam markazlari va qutqamv komandalari tashkil etiladi.
Xuddi shu yo‘nalishda 0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahka­
masining 1999-yil 12-apreldagi qaroriga muvofiq tabiiy, texnogen va 
ekologik xususiyatli favqulodda vaziyatlardan Toshkent shahri aholisi 
xavfsizligini ta ’minlash va o ‘z vaqtida ogohlantirish maqsadida hamda 
Ichki ishlar boshqarmasi, tez tibiiy yordam xizmati va shahar avariya 
xizmatlari (aloqa, suv, issiqlik, gaz, elektr ta’minoti) kuchlarini muvo­
fiqlashtirish maqsadida Toshkent shahar hokimligining favqulodda vazi­
yatlar boshqarmasi tarkibida «Qutqaruv xizmati» tuzildi. Qutqaruv xiz­
matining xizmat ko‘rsatish raqami «050» bo‘lib, unga quydagi vazifalar 
yuklatilgan:
- tabiiy, texnogen va ekologik xususiyatli favqulodda vaziyatlarda 
aholini ogohlantirish va qutqarish ishlarini olib borish;
- favqulodda vaziyat xavfi tug‘Uganda aholiga zudlik bilan kerakli 
yordam ko‘rsatish, kerak paytda qo‘shimcha kuchlami jalb qilish, birinchi 
tibbiy yordam ko‘rsatish va avariya-qutqarish ishlarini yo‘lga qo‘yish;
- qutqamv xizmatining doimiy tayyorgarligini ta’minlash, kuchlami 
doimiy tayyorgarlikda tutish;
- favqulodda vaziyatlarning oldini olish ishlarini yo ‘lga qo‘yish va 
bajarish;
94

- favqulodda vaziyatlami keltirib chiqaradigan xavf manbalarini hi­
sobga olish, shahar hududiga zarar yetkazishi mumkin b o ig an ofatlaming 
oldini olish;
- qutqamv xizmatining malakali mutaxassislarini tayyorlashdan ibo­
rat.
Bu tizim zimmasiga Toshkent shahri hududida joylashgan 47 ta o‘ta 
muhim, toifalashgan obyektlaming 35 ta portlovchi va yonuvchi hamda 
23 ta xavfli obyektlar xavfsizligini nazorat qilish yuklatilgan.
«Qutqamv xizmati» budjet va boshqa m ablagiar hisobidan mablag‘ 
bilan ta’minlanadi. Avariya-qutqaruv va boshqa kechiktirib boimaydigan 
ishlami o‘tkazish xarajatlariga Toshkent shahar hokmiyati budjeti, moli­
yaviy va moddiy resurslar fondlaridan hamda tadbir oikazilayotgan kor­
xona yoki tashkilotlar budjetidan toianadi.
Korxonalar rahbarlarining qarorlari bilan kuchli xavfli obyektlarda 
mavjud ixtisoslashtirilgan xizmatlar va boiinm alar (qurilish, kimyo, 
neftni qayta ishlash, tibiiy va h.k.) negizida bevosita obyektlarda ava- 
riya-qutqarish va boshqa kechiktirib boim aydigan ishlarni amalga oshi­
rish uchun m oijallangan shtatsiz ixtisoslashtirilgan avariya-qutqarish va 
avariya-tiklash tuzilmalari tuziladi.

Download 9,03 Mb.