Ma`lumotlar bazasi xavfsizligi 4-mavzu. Ma’LUMOTLAR BAZASI XAVFSIZLIGI MODELLARI Ma’ruzachi: azizbek yusufov




Download 406,15 Kb.
Pdf ko'rish
bet13/14
Sana15.05.2024
Hajmi406,15 Kb.
#234466
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Bog'liq
Data base security - lecture 4 (1)

Modullar
Avtonom kompilyatsiyalanuvchi dasturiy birlik modul deyiladi. 

Modul

atamasi an’anaviy ravishda ikki ma’noda qo‘llaniladi. Dastlab, dasturlar o‘lchami 
nisbatan katta bo`lmagan va barcha tagdasturlar alohida kompilyatsiyalangan 
paytda kichik dastur, ya’ni murojaat nom bo‘yicha bajariladigan dastur 
fragmentlari bog‘liqligining davomiyligi modul deb tushuniladi. Vaqt o‘tib, 
dasturlar o‘lchami ancha ortdi va resurslar: konstantlar, 
o‘zgaruvchilar, namunalar, sinflar va tagdasturlar bayonlari kutubxonasini yaratish 
imkoniyati paydo bo‘lgach, 

modul

atamasi dasturiy resurslarning avtonom 
kompilyatsiyalanuvchi majmui ma’nosida ham qo‘llana boshlandi.
Modul ma’lumotlarni xotiraning umumiy sohalari yoki parametrlari orqali olishi 
mumkin. Dastavval modullarga (hali tagdastur sifatida tushunilayotgan) quyidagi 
talablar qo‘yilardi: 


alohida kompilyatsiya
• bitta kirish va chiqish nuqtasi
• vertikal boshqaruv tamoyiliga mosligi; 
• boshqa modullarni chaqiruv imkoniyati
• katta bo`lmagan o‘lcham (50—60 til operatorigacha); 
• chaqiruv tarixiga bog‘liq bo'lmaslik; 
• bitta funksiyani bajarish. 
Bitta kirish nuqtasi, bitta chiqish nuqtasi, chaqiruv tarixidan mustaqillik va vertikal 
boshqaruv prinsipiga muvofiqlik talablarining boisi shunda ediki, o‘sha paytlarda 
operativ xotira hajmiga bo‘lgan jiddiy cheklovlar tufayli dasturchilar kodlarning 
maksimal takrorlanuvchanligi ehtimoli mavjud dasturlar ishlab chiqishga 
majbur edilar. Natijada bir necha kirish va chiqish nuqtalari mavjud tagdasturlar 
nafaqat oddiy hoi, balki dasturlashning yuqori toifasi sanalardi. Oqibati esa shu 
ediki, dasturlarni nafaqat modifikatsiyalash, balki tushunish, ba’zan esa shunchaki 
to‘liq sozlash ham juda murakkab bo‘lardi. 
Vaqt o‘tib, tuzilmaviy yondashuvning asosiy talablarini dasturlash tillari 
quvvatlaydigan va modul deganda alohida kompilyatsiyalanuvchi resurslar 
kutubxonasi tushuniladigan bo‘lgach, modullar mustaqilligi asosiy talabga aylandi. 
Amaliyot ko‘rsatdiki, modullar mustaqilligi darajasi qanchalik yuqori bo‘lsa, 
shunchalik ravishda: 
• alohida modulda va butun dasturda tartibni bilish hamda muvofiq ravishda uni 
testlash, sozlash va modifikatsiyalash yengil bo‘ladi; 
• eski xatolarni tuzatishda yoki dasturlarga o‘zgarishlar kiritishda yangi xatolar 
paydo bo‘lishining ehtimoli, ya’ni 

to‘liqligi

effekt paydo bo‘lishi ehtimoli 
kamayadi; 
• dasturchilar guruhi tomonidan dasturiy ta’minot ishlab chiqilishini 
tashkillashtirish osonlashadi va uni kuzatish yengillashadi. Shunday qilib, modullar 
qaramligini kamaytirish loyiha texnologikligini yaxshilaydi. Modullar (dasturlar, 
kutubxonalar) mustaqilligi darajasini ikki mezon bo‘yicha — ulashuv 2 va 
aloqadorlik bo'yicha baholanadi. 

Download 406,15 Kb.
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




Download 406,15 Kb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Ma`lumotlar bazasi xavfsizligi 4-mavzu. Ma’LUMOTLAR BAZASI XAVFSIZLIGI MODELLARI Ma’ruzachi: azizbek yusufov

Download 406,15 Kb.
Pdf ko'rish