Ma`lumotlar bazasi xavfsizligi 4-mavzu. Ma’LUMOTLAR BAZASI XAVFSIZLIGI MODELLARI Ma’ruzachi: azizbek yusufov




Download 406,15 Kb.
Pdf ko'rish
bet11/14
Sana15.05.2024
Hajmi406,15 Kb.
#234466
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Bog'liq
Data base security - lecture 4 (1)

Optimallashtiruvchi daraja 
Optimallashtiruvchi daraja
 
(optimizing level) 
— 
yaxshilash bo`yicha tadbirlar 
amaldagi (mavjud) jarayonlardan tashqari, yangi texnologiyalarni samarali 
kiritilishini baholash uchun ham qo`llanilishi mumkinligi bilan xarakterlanadi. 
Ushbu darajadagi butun tashkilotning asosiy vazifasi bo‘lib, amaldagi 
jarayonlarning doimiy takomillashtirish hisoblanadi. Bunda jarayonlarni yaxshilash 
xatolar va nuqsonlarning oldini olishga yordam berishi kerak.
 
Bundan tashqari, 
dasturiy ta’minotni ishlab chiqish narhining kamayishi bo‘yicha ishlar olib 
borilishi kerak, masalan, komponentlarni yaratish va qaytadan foydalanish 
yordamida. 


Barcha
 
asosiy sohadagi muvofiqlikning sertiflkasiya bahosi 10 ballik shkala 
bo‘yicha o‘tkaziladi. Ushbu asosiy sohaning muvafaqiyatli malakasini oshirish 
uchun kamida 6 ball to‘plash zarur. Asosiy sohani baholash quyidagi ko‘rsatkichlar 
bo‘yicha amalga oshiriladi: 
• ushbu sohaga rahbarlarning qiziqishi, masalan, qaralayotgan asosiy sohani 
(dasturlash nuqtayi nazaridan) amaliyotda qoilash rejalashtirilganmi, mazkur 
sohaning zarurliligini rahbariyat tushunadimi va hokazo; 
• ushbu soha tashkilotlarda qanchalik keng qo‘llanishga mos keladi, masalan, 4 
balli baholashda fragfnentlar qo`llashga mos keladimi va hokazo; 
• ushbu sohaning amaliyotda muvaffaqiyatli foydalanishi, masalan, 0 ball har 
qanday samara mavjud emasligiga mos keladi, 8 ball butun tashkilotda muntazam 
va o‘lchangan ijobiy natija mavjud bo‘lganda qo‘yiladi. 
Asosan, faqat bitta jarayonni yoki tashkilot bo'linmasini sertifikatlash 
mumkin. Masalan, IBM kompaniyasining dasturiy ta’minotini ishlab chiqish 
bo‘linmasi 5 darajada sertifikatlandi. 
Dunyoda 5 darajaga ega kompaniyalar uncha ko‘p emas. Boshqa tomondan 3 va 4 
daraja bilan sertifikatlangan kompaniyalar bir necha mingtani tashkil qiladi, ya’ni 
yetuklikning optimallashgan darajasi va oldingi darajalar o‘rtasida juda katta farq 
mavjud. Biroq, juda katta farq yana boshlang‘ich darajadagi tashkilotlar va 
ancha rivojlangan tashkilot o‘trasida kuzatilmoqda. Kuzatishlar, barcha ishlab 
chiqaruvchi kompaniyalar 70% dan oshig‘i CMM darajada turibdi. 
SPICE. SPICE standarti oldingi standartlardan ko‘p jihatlarni o‘zlashtirgan. ICO 
9001 va CMM asosan SPICE CMM ni o‘z ichiga olgan. Tashkilotning asosiy 
vazifasi bo‘lib, dasturiy ta’minotni ishlab chiqish jarayonini doimo yaxshilash 
hisoblanadi. 
Bundan tashqari, SPICE standartida turli imkoniyatlar darajasi bo‘lgan 
sxemalardan foydalaniladi (SPICE da 6 ta turli darajalar aniqlangan), lekin, ushbu 
darajalar butun tashkilotda emas, balki, alohida jarayonda ham qo‘llanilishi 
mumkin. 
Standartning asosi bo‘lib, jarayonni baholash hisoblanadi. Ushbu baholash 
standartda model tarzda bayon qilinadi. Ushbu tashkilotdagi dasturiy ta’minotni 
ishlab chiqish jarayonini taqqoslash yo‘li bilan bajariladi. Ushbu bosqichda olingan 
natijalar tahlili jarayonning kuchli, shuningdek, ushbu jarayonga tanlluqli bo‘lgan 
ichki xavflarni va kuchsiz tomonlarini aniqlash Imkonini beradi. Bu o‘z navbatida, 
jarayonlarning samaradorligini baholashga, sifatning yomonlashishi va vaqt yoki 
bahosi bo'yicha xarajatlarga bog‘liq sabablarni aniqlashga yordam beradi. 
Keyin jarayonning imkoniyatlari, ya’ni uni yaxshilash zarurligi to‘g‘risidagi 
tushuncha yuzaga kelishi mumkin. Bu paytda, jarayonni takomillashtirish maqsadi 
aniq shakllangan va qo‘yilgan vazifalarni texnik amalga oshirish qolmoqda. 
Bundan tashqari xulosa qilib shuni aytish mumkinki, dasturiy ta’minot hayotiy 
siklining jarayonini takomillashtirish zarur. Biroq, ishlab chiqishning 

juda 
yetuk

jarayoni tuzilishi sifatli dasturiy ta’minot yaratilishini ta’minlaydi. Bu 
turlicha bo‘lgan jarayonlar. Forma modellari va usullardan foydalanish ishlab 
chiqilayotgan dasturiy ta’minot uchun tushunarli, zid kelmaydigan 
spetsifikatsiyalarai yaratish imkonini beradi. Bunday usullarni joriy qilish, uning 


ancha qimmatli va ko‘p mehnat talab qilganda ham zarur, ularni qoMlash 
imkoniyati juda cheklangan. 

Download 406,15 Kb.
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




Download 406,15 Kb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Ma`lumotlar bazasi xavfsizligi 4-mavzu. Ma’LUMOTLAR BAZASI XAVFSIZLIGI MODELLARI Ma’ruzachi: azizbek yusufov

Download 406,15 Kb.
Pdf ko'rish