|
Ma'ruza kirish. Reja
|
| bet | 36/47 | | Sana | 01.12.2023 | | Hajmi | 228,99 Kb. | | #109321 |
Bog'liq Ma\'ruza kirish. Reja-fayllar.orgEnergiya samaradorlik.
Zamonaviy sharoitda elektr energiya tejashga oid masalalar majmuasi alohida ahamiyat kasb etadi, chunki bir tomondan, energiya tejash muammosi ayniqsa keskinlashib, boshqa tomondan uning asosiy iste'molchisi uchun elektr uzatishni samarali yo'lga qo'yish uchun real imkoniyatlar mavjud. Ishlab chiqariladigan elektr energiyasining 60% elektro'tkazgichlar tomonidan iste'mol qilinadi.
Elektr dvigateli va ishlaydigan mashinadan tashkil topgan birliklarda energiyani tejash ikki asosiy usulda amalga oshirilishi mumkin:
- qurilmaning har ikkala komponenti uchun yangi ilmiy, texnik va konstruktiv yechimlarni izlash, uning samaradorligini oshirish (ya'ni elektr energiyasini mexanik energiyaga aylantirish jarayonida yo'qotishlarni kamaytirish);
- jarayonni kam energiya bilan amalga oshirish yo'llarini izlash.
Elektromexaniklarning birinchi usuli 20-asrning 90-yillarida, ya'ni elektr o'tkazgichlar (elektr o'zgartgichi - dvigatel ) va mexanizmlarning samaradorligi 0,9 gacha oshirildi. Tabiiyki, yangi dizaynlarni izlash (yangilanishlar) davom etmoqda. Lekin bunda energiya tejashda bir foizgacha yutuqqa erishilmoqda.
Ikkinchidan, mexanik energiyani boshqa foydali energiyaga aylantirishning oqilona usulini amalga oshirish. Energiyani tejashning bunday usullari yanada istiqbolli va samarali. Ular XXI asrda katta rol o'ynaydi.
Quvvat yarim Supero'tkazuvchi texnologiyasini ishlab chiqish va diskret tizimlar nazariyasi bizga elektr energiyasini texnologik qurilmalarga to'g'ridan to'g'ri oqimga aylantirish uchun yuqori samarali, energiya tejovchi texnologiyalarni yaratishga imkon beradi.
Bunday holda energiya tizimiga nisbatan regulyarlangan rektifier elektr energiyasini iste'molchi sifatida ishlaydi va bu holda energiya samaradorligi elektr qo'zg'atish kompleksining energiyasini aniqlaydi.
Komutatsion to'g'irlagich.
Tabiiy kommutatsiya holatida, har qanday turdagi valfni yoqish tabiiy kommutatsiya nuqtasiga nisbatan nazorat burchagining boshqarilishi bilan sodir bo'ladi.
1-rasmda: Uch fazli ko'prikni boshqaruvchi to'g'irlagichning tabiiy kommutatsiyalanish grafigi berilgan.(zanjirda o'zgarmas tok bo'lganda).
28.9-rasm. Tabiiy kommutatsiyaning vaqtga bog’liqlik grafigi.
O'zgartirilgan tokning to'g'ri burchakli formasi garmonik qatorga joylashtirilganda, masalan A faza asosiy iste'mol kuchlanishidan burchak tomonga siljiydi.
O'tkazuvchi vintldan o'tuvchi tokning tugashi katodagi induktivlik hisobiga bo'ladi. Vintldan oqib o'tuvchi tok eski yo'nalishda kuchlanishning belgisi o'zgargan holda induktivlik yetarli bo'lgancha davom etadi. Bu tabiiy holatda induktiv reaktiv quvvat ishlatilishiga olib keladi. Tokning to'g'riburchakli shaklda oqishi oraliqda bo’ladi (bir fazalida 180 ° va uch fazali to'g'irlagichlar bilan 120 °). Vanalar ishlashining o'ziga xosligi tufayli tarmoqdan iste'mol qilinadigan oqim sinusoidal emas.
Tok vintllarni samarali ishlash natijasi nosinusoidal.
Adabiyotlar
Imomnazarov A.T. elektromexanik tizimlarning elementlari. Oliy o’quv yurtlari uchun darslik, - Toshkent.:, “Ta’lim”, 2009., -185b.
Imomnazarov A.T. sanoat korxonalri va fuqarolik binolarining elektr jihozlari, - Toshkent.:, “ILM ZIYO”, 2006., -185b.
Бойко В.И. и др., Схемотехника электронных систем. Микропроцессоры и микроконтроллеры. Учебник,-С-Петербург.:, БХВ 2004.
Браславский И.Я. Асинхронный полупроводниковый электропривод с параметрическим управлением. –М.:, Энергоатомиздат, 1998.
|
| |
