|
Ma’ruzachi: S. P. Abduraxmanova
|
| bet | 1/4 | | Sana | 04.12.2023 | | Hajmi | 267,89 Kb. | | #111043 |
Bog'liq Газнинг таркиби ва таснифи 13 Ma’ruza. Quduqlardan qazib olinayotgan gazning tarkibi va undagi qo’shimchalarning salbiy ta’sirlari Ma’ruzachi: S.P.Abduraxmanova
- REJA
- Tabiiy gaz tarkibi va tasnifi
- Tabiiy gazning kimyoviy tarkibi va fizik – texnik xossalari.
- Gazning zichligi va tarkibi.
- Gazni iste‘molchiga jo`natishdan oldin quritish.
Tabiiy gaz tarkibi va tasnifi. - Tabiiy gaz tarkibi va tasnifi.
- Tabiiy gazlar karbonsuvchil va nokarbonsuvchil birikmasidan tashkil topgan bo’lib, ular qatlamda sof gaz holida, neft va suv tarkibida erigan holda uchrashi mumkin. Tabiiy gazlar tarkibida nokarbonsuvchil gazlardan azot, uglerod 4 oksidi, kislorod sulfid, inert gazlardan argon, geliy, kripton, ksenon va merkaptanlar bo’lishi mumkin. Bulardan tashqari tabiiy gaz tarkibida eng engil suyuq karbonsuvchillar, ya’ni kondensat uchrashi mumkin va bunday konlar gazkondensat konlar deyiladi.
Gaz tarkibida mexanik qo‘shimchalarning bo‘lishi gaz bilan o‘zaro ta’sirda bo‘lgan quvurni, kompressorning metall qismlarini va boshqa jihozlarni errozik yemirilishiga olib keladi.
Bundan tashqari, mexanik qo‘shimchalar quvurga o‘rnatilgan armaturalarni, o‘lchash asboblarini ifloslantirib ishdan chiqaradi, hamda quvurni ma’lum qismlarda yig‘ilib qolib, uni qirqim yuzasini kamaytiradi. Bu o‘z navbatida gazning o‘tkazuvchanlik qobiliyatini kamaytiradi.
Gaz tarkibida og‘ir uglevodorod (kondensatlar) ning bo‘lishi quvurning past joylarida suyuq holatga o‘tib yig‘iladi va quvurning o‘tkazuvchanligini yomonlashtiradi, hamda quvurni zanglashiga olib keladi.
Gaz tarkibidagi namliklar, ma’lum sharoitda gaz aralashmasi bilan qorsimon ko‘rinishdagi gaz gidratlarini hosil qiladi, quvurning o‘tkazuvchanligini yomonlashtiradi, hatto butunlay o‘tkazmaydigan qilib qo‘yib avariya holatlarini sodir qilishi mumkin. Masalan:
6O: 8O: O: O:
Gaz tarkibidagi vodorodsulfid zararli qo‘shimcha bo‘lib, uning havodagi miqdori 0,01 ml.gr/l dan ortiq bo‘lganda ish zonalari uchun juda xavfli hisoblanadi. Gaz tarkibida uning bo‘lishi metall va jihozlarni zanglashini tezlashtiradi va avariya holatlarini ko‘paytiradi.
Olinayotgan gaz tarkibida is gazini bo‘lishi yonish issiqligini kamaytiradi.
Tabiiy gazlarning tarkibidagi komponentlar miqdoriga qarab quyidagi tasniflari mavjud;
- Metan miqdoriga ko’ra past metanli – 0-30%
kam metanli -30-70%
o’rtacha metanli – 70-90%
yuqori metanli – 70-100%
2) Og’ir gomologlar miqdoriga ko’ra
past miqdorli – 0-3%
kam miqdorli -3-10%
o’rtacha miqdorli – 10-30%
yuqori miqdorli – 30dan yuqori
3) Azot miqdoriga ko’ra past azotli – 0-3%
kam azotli -3-10%
o’rtacha azotli – 10-30%
yuqori azotli – 30 dan ortiq
4) Karbonat 4 oksidi miqdoriga ko’ra
past miqdorli – 0-3%
kam miqdorli -3-10%
o’rtacha miqdorli – 10-30%
yuqori miqdorli – 30 dan yuqori
5) Vodorod sulfidning miqdoriga ko’ra
Oltingugrtsiz – 0.001 % gacha
kam oltingugrtli – 0.001-0,3 % gacha
o’rtacha oltingugurtli – 0.3 – 1%
yuqori oltingugrtli – 1 dan yuqori
|
| |
