48
Yangi va kapital ta’mirdan chiqqan uskunani eksplutatsiyaga tushurishdan
oldin maxsus komissiya uni qabul qiladi. Komissiyaga mehnatni muxofazasi
bo’limi xodimlari va to’la vakolatga ega bo’lgan xodim kiradi. Bu uskuna soz
bo’lishi va texnik holati, unga mas’ul bo’lgan xodim bilan ishlab chiqarish
uchastkasi raxbarining nazorati ostida bo’lishi kerak.
Uchastka raxbari nosoz
uskunaga, ushbu uskunada ishlash ruxsat etilmaydi, degan yozuv yorliq ilib
qo’yishi kerak. Bunday uskuna elektr zanjiridan uzib qo’yiladi. To’siqlari olib
qo’yilgan yoki nosoz uskunada ishlash taqiqlanadi.
Uskuna ishlab turgan vaqtda uni tozalash, moylash va ta’mirlash ruxsat
etilmaydi.
Richag - reykali qo’l domkratlarning richag yoki dastakka kuch
qo’yilmagan paytda yuk o’z - o’zidan pastga tushib
ketishi oldini oladigan
qurilmasi soz bo’lishi kerak. Shuningdek bunday damkratlarda shtok eng tepa
holatda turganda, vint yoki reyka chiqib ketishiga yo’l qo’ymaydigan to’xtatgich
bo’lishi kerak. Elektr yuritmali damkratlarning eng yuqori va eng quyi holatlarda
elektrodvigatelni avtomat tarzda o’chiradigan qurilmasi soz bo’lishi kerak.
Gidravlik va pnevmatik domkratlar va ko’targichlardagi ulanmalar shunchalik jips
bo’lishi kerakkki, yuk bilan ishlayotganda suyuqlik yoki havo sizib chiqmasin.
Ularning teskari klapanlari va boshqa qurilmalari, suyuqlik
yo havo quvurchalari
shikastlanib qolganda shtokni to’xtatib qo’yishi yoki astagina pastga tushishini
ta’minlashi kerak.
Damkratlar bir yilda bir marta statik yuk ostida (pasport bo’yicha
chegaraviy qiymatdan 10% ko’p) 10 minut davomida sinaladi. Bunda shtok eng
yuqori holatda bo’lishi kerak. Sinov vaqti oxirida gidravlik domkratlardagi
suyuqlik bosimining pasayishi 5% dan ortiq bo’lmasligi kerak. Sinov natijalari
jurnalga qayd etiladi.
Qo’l asboblar (bolg’a, zubila, sumba va b.)ning tashqi yuzalarida shikastlar
(o’yiq, siniq) bo’lmasligi, yon qirralarining dastak bilan tutash joylarida o’tkir
qirralar, tirnalishlar, g’udurlar bo’lmasligi,
dastak yuzasi silliq, darz ketmagan
bo’lishi kerak. Zubilaning uzunligi 150mm.dan kam, kreytsmeyse, borodok, kern
49
uzunliklari 150mm. dan ko’p bo’lmasligi kerak. Bolg’a va kuvaldalarning yog’och
dastagi zich o’rnatilib, uchiga metall pona qoqilgan, egov va iskanalarning yog’och
dastalariga metall xalqa kiyg’azilgan bo’lishi kerak. Nosoz moslama va asboblar
bilan ishlash taqiqlanadi. Gayka buragichlarning jag’lari parallel va egovlanmagan
bo’lishi kerak. Keriluvchi buragichlarning suriluvchi jag’i bo’shashib ketmasligi
kerak.
Asboblarni ko’tarib yurish uchun,
ish sxaroitiga qarab, ishchiga xaltacha
yoki yengil quticha berilishi kerak. Ish boshlanishidan oldin hamma asboblar
ko’zdan kechiriladi, nosozlari-almashtiriladi. Elektr asboblar bo’limida saqlanadi
va ishchiga berilishidan oldin GOST 12.2.013-91 ga muvofiq holda topshirilib,
himoya moslamalari bilan birga beriladi (rezina qo’lqop va gilamcha,
dielektrik
kalish). Elektr asboblarini tok o’tkazuvchi qismlari muxofazasi buzilgan bo’lsa,
yerga ulash qurilmasi bo’lmasa, ularni ishlatish mumkin emas. Kuchlanishi
42Vdan yuqori bo’lgan tarmoqdan tok olib ishlaydigan elektr asboblarining simi
rezina ichak ichida bo’lishi yoki 500Vdan kam bo’lmagan kuchlanishga
hisoblangan, muxofazali ko’psimli, egiluvchan PRG kabeli bo’lishi kerak, shtepsel
vilkasi esa yerga ulanadigan, uzaytirilgan kontakti bo’lishi kerak. Elektr
lampalarning yerga ulangan simlari muxofazasi holatini
nazorat asoblari bilan
tekshirish GOST 12.2.013-91 ga muvofiq, kamida 6 oyda bir marta o’tkaziladi,
natijalari jurnalda qayd etiladi.
Korxonaning o’zida tayyorlanadigan metall tagliklar konstruktsiyasi
ishonchli va mustaxkam, barqaror bo’lishi kerak, xar biriga ruxsat etilgan
chegaraviy yuklamani yozib qo’yish kerak.
