34
Simning kesim yuzasi bilan uning qarshiligi orasidagi bog’lanish
1-jadval
Simning nominal kesim yuzasi
mm
2
Elektr qarshiligi, 10
-2
Om/m dan ko’p
emas
0.5
3,7
0,75
2,5
1,0
1,85
1,5
1,2
2,5
0,72
4,0
0,46
6,0
0,29
Simlarni yakka yotqizilganda tok yuklanishining ruxsat etilgan qiymatlari
2-jadval
Simning
nominal kesim
yuzasi, mm
2
Atrof-muhitning ºC haroratida ruxsat etilgan yuklanish
+20
+30
+50
+80
0,5
17,5
16,5
14,0
9,5
0,75
22,5
21,5
17,5
12,5
1,0
26,5
25,0
21,5
15,0
1,5
33,5
32,0
27,0
19,0
2,5
45,5
43,5
37,5
26,5
4,0
61.5
58,5
50,0
35,5
6,0
80,5
77,0
66,0
47,0
16,0
149,0
142,0
122,0
88,5
35
4-rasm. Yuqori kuchlanishli elektr simlar.
Simning rusumiga qarab uning tok o’tadigan ko’ndalang kesim yuzasi
quyidagi o’lchamlarda bo’lishi mumkin: 0,5; 0,75; 1,0; 1,5; 2,5; 4,0; 6,0; 10;
16; 25; 35; 50; 70; 95 mm
2
(1-jadval).
Startyor zanjiridagi simlarni kesim yuzasi shunday tanlanadiki, simdagi
kuchlanishning pasayishi startyor iste’mol qilayotgan har bir 100 A tokka 0,2 V
dan ortmasligi kerak. Simlarning uchlari vint bilan qotirishiga yoki shtekerli
ajratkichlarga moslangan bo’ladi. Bu moslamalar sim uchiga kavsharlab yoki
presslab biriktiriladi.
Shtekerli birikmalar ularni ajratishda kam kuch (1-3 N) talab etsada, yuqori
o’tish qarshiligiga ega (2-2,5 marta). Shu sababdan kontaktlar buzilib va
bo’shashib qolmasligi uchun zaruriyat bo’lmaganda shtekerli birikmalarni ajratish
tavsiya etilmaydi.
O’t oldirish tizimi zanjirida ishlatiladigan yuqori kuchlanish simlari (4-
rasm) ko’p tolali metall o’tkazgichi 1 bo’lgan PVV rusumli oddiy simlarga hamda
PVVO va PVVP rusumli shovqinni so’ndiruvchi simlarga ajratiladi.
PVV rusumli simlar ishlatilganda har bir svecha uchun so’ndirgich
rezistorlari bo’lgan uchlik o’rnatilishi zarur. PVVO rusumli rezistiv sim (4,b-rasm)
qurumli eritma shimdirilgan paxta ipdan tayyorlangan tola-o’zakdan 2, ip-
gazlamali yoki kapronli o’ramdan 3 va polivinilxlorid plastikat, bir yoki ikki
qatlamli rezinadan tayyorlangan ximoya qoplamalardan 4 tashkil topgan.
PVVP rusumli rezistiv sim (4,v-rasm) tarkibida 20% PDF polivinilxlorid
plastikati va 80 % ferrid kukuni bo’lgan ferroplast 6 bilan qoplangan zigir ipdan
36
iborat. Ferroplastli o’zak sirtiga 0,12 mm diametrli ingichka 7 sim, 0,33 mm
kadam bilan o’ralgan (ingichka sim materiali 40 N). Tok o’tkazuvchi spiralsimon
tola ustidan izolyatsiya sifatida polivinilxloridli plastikat 8 qoplangan.
Bu simlarda shovqinlarni so’ndirish ham ferroplast qatlami ham
o’tkazgich-spiral yordamida amalga oshiriladi.
ULASH APPARATURALARI
Ulash apparaturalariga o’t oldirish uzgichi, akkumulyator batareyasining
uzgichi, yorug’likni markaziy almashlab ulagichi, avariyali holat daraklagichining
va tormozlash signallarining uzgichlari hamda boshqa iste’molchilarning
uzgichlari kiradi.
| 