• 3. Axborotlarni kodlashning usullari. Ma’lumotlarni kodlash
  • Axborot miqdori va uzatish tezligi




    Download 0,54 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet6/8
    Sana07.09.2024
    Hajmi0,54 Mb.
    #270497
    1   2   3   4   5   6   7   8
    Bog'liq
    3-Amaliy mashg\'ulot

    Axborot miqdori va uzatish tezligi.
    Axborot ham boshqa ko`pgina tushunchalar (masalan , vaqt ish harorat, masofa va 
    boshqalar) kabi o`lchanadi, Ammo uning o`lchov birligi siz bilgan matematika yoki 
    fizika kursida tanishgan o`lchov birlilarimizdan farq qiladi. 
    Axborotni o`lchash uchun 
    unda ishtirok ekgan harf 
    , raqam va boshqa belgilar 0 
    va 1 raqamlari bilan kodlanadigan kodga almashtiriladi. 
    Masalan 3 raqami 11 kabi; 8 raqami 1000kabi; A harfi 01000001 ; m harfi esa 
    11011101 kabi ifodalanadi. 
    Axborotning eng kichik o`lchov birligi sifatida bit qabul qilingan. Bit axborotning 
    raqamli ifodasidagi 0 yoki 1 belgisi bo`lib,inglis tilidagi “binariy digt” so`zidan olingan 
    va “ikkilik raqami”” degan ma`noni anglatadi. 


    12 
    Masalan: 100101001da 9 ta bit bor. Chunki unda 9 ta raqam ishtirok etmoqda. 
    3. Axborotlarni kodlashning usullari. 
    Ma’lumotlarni kodlash
    Istalgan sonli, matnli, 
    grafikli
    , tovushli va boshqa axborotlar 
    kompyuter xotirasida ikkilik sanoq tizimidagi sonlar ko’rinishda 
    ifodalanadi. 
    Ikkilik sanoq sistemasi: 0;1 
    Uchlik sanoq sistemasi: 0;1;2 
    To’rtlik sanoq sistemasi: 0;1;3 
    O’nlik sanoq sistemasi: 0;1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9 
    Istalgan sonli, matnli, grafikli,tovushli va boshqa axborotlar kompyuter 
    xotirasida ikkilik sanoq tizimidagi sonlar ko’rinishda ifodalanadi. 
    Axborot sonli, matnli, rasmli va boshqa shakllarda taqdim qilinishi 
    mumkin.Axborotni berilgan shakldan boshqa shaklga o’tkazish jarayoni kodlash 
    deyiladi. 
    Axborot sonli, matnli, rasmli va boshqa shakllarda taqdim qilinishi 
    mumkin. Axborotni berilgan shakldan boshqa shaklga o’tkazish jarayoni 
    kodlash deyiladi. 
    Istalgan sonli, matnli, grafikli, tovushli va boshqa axborotlar 


    13 
    kompyuter xotirasida ikkilik sanoq tizimidagi sonlar ko’rinishda 
    ifodalanadi. 
    Kompyuter xotirasida istalgan matn belgilar kodini ketma- 
    ketligidan iborat bo’ladi. Ya’ni harfning o’rniga uning kodlash jadvalidagi nomeri 
    saqlanadi. Harf va belgilarni tasviri ularni monitorga chiqarish va chop qilish 
    momentida taqdim qilinadi. 
    Dastavval 8 bitli kodlash tizimi qo’llanilgan va u o’zida 128 ta belgilarni 
    mujassamlashtirgan edi. Keyinchalik shaxsiy kompyuterlardan foydalanishni 
    ommaviylashganidan so’ng ASCII (American Standart Code for 
    Information Interchange- «Axborot almashish uchun Amerika standart kodi» 
    deb nomlanuvchi kodlashni standart jadvali qo’llanila boshlandi. Bu 
    kodlash jadvalini yarimi (0-127 ta belgilar) ASCII standart kodlash 
    tizimiga muvofiq - o’zgarmas hisoblanadi, qolgan ikkinchi yarimi (128-255 ta 
    belgilar) esa shu kodlash tizimi qaysi mamlakatda qo’llaniladigan bo’lsa, 
    o’sha mamlakatning belgilarini kodlash uchun ajratilgan. 
    O’n oltilik sanoq sistemasidagi Lotin alifbosini kodlari 

    harfini 

    Download 0,54 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8




    Download 0,54 Mb.
    Pdf ko'rish