|
MAVZUNI MUSTAHKAMLASH BO'YICHA SAVOLLAR
|
| bet | 40/197 | | Sana | 01.02.2024 | | Hajmi | 8,06 Mb. | | #149719 |
Bog'liq Fizikadan maruza matniMAVZUNI MUSTAHKAMLASH BO'YICHA SAVOLLAR:
Qanday gaz ideal gaz deyiladi?
Izojarayonlar deb nimaga aytiladi?
Boyl Mariot qonuni qanday ifodalanadi?
Izotermik jarayon deb qanday jarayonga aytiladi?
Gey-Lyussak qonuni qanday ifodalanadi?
Izobarik jarayon deb qanday jarayonga aytiladi?
Sharl qonuni qanday ifodalanadi?
Izoxorik jarayon deb qanday jarayonga aytiladi?
Klayperon tenglamasi qanday ifodalanadi?
1 moll gaz uchun Klayperon-Mendeleev tenglamasi qanday ifodalanadi?
Istalgan miqdordagi gaz uchun Klayperon-Mendeleev tenglamasi qanday ifodalanadi?
MAVZU: Izojarayonlarni o‘rganish.
laboratoriya ishi №
Ishning maqsadi : Gaz bosimining temperaturaga bog‘liqligini o‘rganish
Asbob va jihozlar: Teng tirsakli Г shaklidagi shisha trubka, plastikli vanna, shtativ, laboratoriya universal ta’minlash manbasi, raqamli termometr, isitkich, idish (suv uchun).
Teng tirsakli Г shaklidagi shisha turubka
|
Plastikli vanna
|
Shtativ qisqichi bilan
|
Laboratoriya universal ta’minlash manbasi
|
|
|
|
|
Termometr
|
Isitkich
|
Idish (suv uchun)
|
|
|
|
|
|
Laboratoiya ishining nazariy asosini berish jarayonida ideal gaz qonunlari rangli plakat va proeksion ko‘rgazmali-metodik qo‘llanmalar asosida yodga solinadi. Tajriba qurilmasi yig’ilib, belgilangan tartibda bajariladi. Ishda elektr o‘quv-asboblaridan foydalanganligi uchun texnika xavfsizligi qoidalariga rioya qilish qoidalari eslatiladi.
Ishning nazariy asosi:
Bosim o‘zgarmas bo‘lganda idishdagi havo qizdirilganda uning hajmi temperatura ortib borishi bilan ortadi. Gey-Lyussak qonuniga ko‘ra hajmning temperatura bo‘yicha o‘zgarishi quyidagicha ifodalanadi:
V=V0(1+ t) (1)
bunda t– gazning temperaturasi , V -gazning t temperaturadagi hajmi, V0– gazning 0oC temperaturadagi hajmi, – hajm o‘zgarishining termik koeffitsiyenti. (1) ifodaga ko‘ra gaz hajmining termik koeffitsiyenti quyidagicha hisoblanadi:
(2)
Hajm kengayishining termik koeffitsiyenti–temperatura 1oC o‘zgarganda hajmining 0 oC dagi bosimga nisbatan nisbiy o‘zgarishini ko‘rsatuvchi fizik kattalikdir. (2) ifodadaga ko‘ra koeffitsiyentni hisoblash uchun havoning 0oC dagi hajmi V0 ni bilish zarur. Havoning 0oC dagi hajmini o‘lchash biroz murakkab bo‘lganligi uchun (1) ifodani ikkita turli хil temperatura uchun quyidagicha yozamiz:
V1=V0(1+ t1)(3)
V2=V0(1+ t2)(4)
(3) va (4) ifodalardan, V0 o‘zgarmasligidan, quyidagiga ega bo‘lamiz:
(5)
va (5) ifodadan
(6)
ifodani hosil qilamiz. Idish ichidagi gaz (yoki uni o‘rab turuvchi muhit) ning t1 va t2 temperaturalariga mos V1va V2 hajmlarini o‘lchash bilan hajm kengayishining termik koeffitsiyentni () hisoblaniladi.
|
| |
