|
Mavzu: Kirish. Tabiatni o'rganishda fizikaning o'rni va uning boshqa fanlar taraqqiyotidagi ahamiyati. Reja
|
| bet | 38/197 | | Sana | 01.02.2024 | | Hajmi | 8,06 Mb. | | #149719 |
Bog'liq Fizikadan maruza matnidn , (3.9)
(3.9) ga Maksvell taqsimot funksiyasi deyiladi ( bu yerda v0 - nisbiy tezlik, vo - oniy tezlik, ve – eng katta ehtimolli tezlik). Taqsimot funksiyasi gazning turiga va holat parametriTga bog’liq ekan, lekin R va V gabog’liq emas. Taqsimot funksiyasining maksimum qiymatiga mos keluvchi tezlikning ehtimoli ravshanki eng katta bo’ladi. Uni eng ehtimolli tezlik deyiladi.
ve . (3.10)
Maksvell taqsimot funksiyasidan foydalanib, molekulyar fizikada muhim rol o’ynaydigan kattaliklar: o’rtacha arifmetik tezlik v, o’rtacha kvadratik tezlik vkv ni topish mumkin;
v . (3.11)
vkv . (3.12)
Endi gaz tashqi maydonda masalan, og’irlik kuchi maydonida bulsin. Bu holda gazning bosimi hamma yerda har xil bo’ladi. Bu holni L. Bolsman o’rgangan va gaz molekulalarining og’irlik kuchi maydonida taqsimlanishi uchun shunday formula chiqargan:
n n0*exp(- ) . (3.13)
bu yerda: Er— potensial energiya, pa— potensial energiya nol bo’lgan nuqtadagi molekulalarning zichligi.
Bu formula Bolsman formulasi deyiladi va u gazning zichligini potensial energiya bilan o’zgarishini ko’rsatadi. Gaz bosimi molekulalar zichligidan kT o’zgarmas kattalik bilan farq qiladi.
Shuning uchun (3.13) formulani shunday yozish mumkin:
p p0*exp(- ). (3.14)
Erdan h balandlikda molekulaning potensial energiyasi
Ep mgh. (3.15)
bo’ladi. SHu sababli (3.14) ni quyidagicha ifodalash mumkin:
p p0*exp(- ). (3.16)
Bu formulani barometrik formula deyiladi, bunda r0 - yersathidagi gaz bosimi.
Gazlar molekulyar- kinetik nazariyasining asosiy tenglamasi.
Absolyut elastik urilgan molekula tezligining moduli o’zgarmaydi, yo’nalishi esa teskarisiga o’zgaradi.
Ideal gazning bosimi. te nglamaga gazlar molekulyar – kinetik nazariyasining asosiy tenglamasi deyiladi.
Agar molekulalarning o’rtacha kinetik energiyasi
bo’ladi.
Demak; ideal gazning bosimga molekulalar konsentratsiyasi bilan molekulalar ilgarilanma harakatining o’rtacha kinetik energiyasining ko’paytmasiga to’g’ri proporsionaldir.
|
| |
