|
Mavzu: Maktabgacha ta’lim tashkilotida pedagogik jarayonni tashkil etish
|
| bet | 1/4 | | Sana | 10.01.2024 | | Hajmi | 160,04 Kb. | | #134283 |
Bog'liq Maktabgacha ta\'lim yoshidagi bolalarni muhit tasirida tarbiyalash
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
Urganch Davlat Universiteti Pedogogika fakulteti Maktabgacha ta’lim yo’nalishi 214 – guruh talabasi Otanazarova Munisaning maktabgacha pedagogika fanidan
KURS ISHI
Mavzu: Maktabgacha ta’lim tashkilotida pedagogik jarayonni tashkil etish
Topshirdi: Otanazarova M.
Qabul qildi: Abdullayeva Sh.
Urganch- 2022.
MUNDARIJA
K I R I SH.........................................................................................................3
I BOB. MAKTABGACHA TA’LIM YOSHIDAGI BOLALARNI UMUMINSONIY QADRIYATLAR ASOSIDA TARBIYALASHNING ILMIY - NAZARIY ASOSLARI
Umuminsoniy qadriyatlarning mohiyati, jamiyatdagi o’rnini pedagogika -
psixologiyada o‘rganilishi……………………………………………………
1.2. Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni turli muhit ta’sirida tarbiyalashning
prinsiplari va usullari……………………………………...11
II BOB. MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNI MUHIT TA’SIRIDA TARBIYALASH
2.1. Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni umuminsoniy qadriyatlar asosida
tarbiyalashning o’ziga xos psixologik xususiyatlari………………………… 18
2.2. Tajriba - sinov natijalari............................................................................. 37
XULOSA VA METODIK TAVSIYALAR........................................... 51
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI...............................57
KIRISH
O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgandan keyin mamlakatimizda huquqiy demokratik davlat qurish va jahon hamjamiyati tomonidan rivojlangan davlat sifatida o‘rin olish vazifasi qo‘yildi. Albatta yurtimizda jahon talablariga mos keladigan, har tomonlama rivojlangan, o‘z kasbini puxta egallagan, vatanparvar fidoyi insonlarni tarbiyalab yetishtirishda ta’lim muassasalarida o‘qitishni yanada yuksak bosqichga ko‘tarish, uning tarbiya bilan uyg‘unligini ta’minlash katta ahamiyatga ega. Shu sababli Prezidentimiz Islom Karimov ta’limdagi islohotlarga katta e’tibor bilan qaradi. “Shu o‘rinda haqli savol tug‘iladi, – degan edi yurtboshimiz, bizning o‘rta, o‘rta maxsus va oliy maktabgacha ta’lim muassasasilarimiz kasb mahorati va ma’naviy-ma’rifiy, umumbashariy jihatdan ana shunday zamonaviy sohalarda ishlaydigan yoshlarni tayyorlashga qodirmi? Menimcha unchalik tayyor emas. Xalq ta’limi yangicha sharoitlarda o‘z ishini nihoyatda sekinlik bilan qayta qurmoqda. Jahon bozoridagi integratsiya, ilmiy-texnikaviy taraqqiyot sur’atlari xalq ta’limining barcha bo‘g‘inlari o‘rtasidagi o‘zaro aloqalarni mustahkamlashni talab etmoqda. Binobarin, bu hol tarbiya, ta’lim, siyosiy va kasbiy tayyorgarlik masalalarini hal etishga kompleks yondashishni taqozo etmoqda”. Barkamol insonni tarbiyalashda umumbashariy qadriyatlarimiz, ma’naviyat sohasida belgilangan maqsadlarni amalga oshirish uchun o‘tgan davr ichida mamlakatmiz rahbariyati tomonidan juda katta ishlar amalga oshirildi va oshirilmoqda. Jumladan 1994 - yilda Prezidentimizning “Istiqlol va ma’naviyat” to‘plami chop etildi. 1994 - yil 23 - aprelda Prezident tomonidan “Ma’naviyat va ma’rifat” jamoatchilik markaz ini tashkil etish to‘g‘risida”gi, oradan ikki yil o‘tgach, ya’ni 1996 - yil 9 - sentabrda “Ma’naviyat va ma’rifat” jamoatchilik markazi faoliyatini yanada takomillashtirish va samaradorligini oshirish to‘g‘risida”gi farmonlar e’lon qilindi. 1997 - yil 29 - avgustda O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining IX - sessiyasida qabul qilingan “Ta’lim to‘g‘risida” gi Qonun va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” da xalqimizning umumbashariy qadriyatlari, ma’naviyati masalasiga, yoshlarni milliy va muminsoniy qadriyatlar ruhida tarbiyalashga juda katta ahamiyat berilgan. Shuningdek “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” dagi uzluksiz ta’limni isloh qilish yo‘nalishlarida “Milliy mustaqillik prinsiplari va xalqning boy intellektual merosi hamda umumbashariy qadriyatlarning ustuvorligi asosida ta’limning barcha dara jalari va bo‘g‘inlarida ta’lim oluvchilarning ma’naviy va axloqiy fazilatlarini rivojlantirish” alohida belgilab qo‘yilgan. Bu hujjatlarga binoan Respublika oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi 1997 - yildan boshlab barcha Oliy va o‘rta maxsus o‘quv yurtlarida “Ma’naviyat va ma’rifat asoslari” maxsus kursini o‘qitish to‘g‘risida qaror qabul qilingan. Ta’lim muassasalarida maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni umuminsoniy qadriyatlar asosida tarbiyalash masalasiga e’tibor berilayotgan bo‘lsada, bu borada o‘z yechimini kutayotgan muammolar talaygina. Tadqiqot ishlari, ilmiy izlanishlarda ko‘proq ta’limiy muammolar, yangicha o‘qitish texnologiyalari mavzulari ustida bahs yuritilmoqda. Aslida, maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni umuminsoniy qadriyatlar asosida tarbiyalash birinchi masala darajasiga olib chiqish, maqsadga muvofiqdir. Chunki jamiyat ravnaqi uchun faqat nazariy bilimlarga ega bo‘lgan, mexanik mashina singari vazifalarini bajaruvchi kasb egalari emas, balki, eng avvalo chuqur his-tuyg‘uli, yuksak ma’naviy- axloqiy fazilatlarga ega shaxslar zarur. Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni mustaqil, erkin faoliyati orqali axloqiy fazilatlarni tarkib toptirish bilangina bunday shaxsni maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarning qiziqish va qobiliyatlarilash mumkin. Mustaqillik sharofati bilan milliy qadriyatlar, urf-odatlar, an’analarimiz, axloq-odob, madaniyatimiz qayta tiklanib, ta’lim-Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarning qiziqish va qobiliyatlari mazmunining asosiga aylandi. Zero, o‘sib kelayotgan yosh avlod o‘z milliy qadriyatlarini, axloq-odob madaniyatini o‘zlashtirishi va ularga hurmat bilan qarashi lozim. Shundagina u o‘z yurtining haqiqiy vakili degan ulug’ unvonga ega bo‘ladi. O‘zbek xalqi tarixan maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni umuminsoniy qadriyatlar asosida tarbiyalash sohasida o‘ziga xos dorulfunun yaratgan. Bu borada xalq pedagogikasi boy tajribaga ega. Bugungi kundagi maktabgacha ta’lim yoshi dagi bolalarni umuminsoniy qadriyatlar asosida tarbiyalash maqsad va vazifalarini hal etishda uning o‘rni beqiyosdir. Keyingi yillarda maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni umuminsoniy qadriyatlar asosida tarbiyalash an’analariga oid muammolar yuzasidan ko‘plab tadqiqot ishlari olib borilmoqda. Tarbiyachi olimlarimiz tomonidan yaratilgan bir necha risola, qo‘llanma, ilmiy - tadqiqot ishlari bunga yaqqol misol bo‘la oladi. R.H.Jo‘rayev, P.Holmatov, Sh.Sharipov, B.Raximov, U.Nishonaliyev, N.Saidaxmedov, O‘.Tolipov, S.Nishonova, R.Safarovalarning tadqiqot ishlari shular jumlasidandir. Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni umuminsoniy qadriyatlar asosida tarbiyalashning usul va vositalari muammosiga bag‘ishlangan tadqiqot ishlari ko‘plab uchrasada, ammo ular asosan katta yoshdagi tarbiyalanuvchi va talabalar o‘rtasida ushbu muammoning yechimini topishga qaratilgan. Lekin, maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni umuminsoniy qadriyatlar asosida tarbiyalashda qo‘llaniladigan usul va vositalar haqida yaxlit bir tadqiqot ishi qilingan deb bo‘lmaydi. Qolaversa, keyingi yillarda Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni umuminsoniy qadriyatlar asosida tarbiyalashga nisbatan ta’limga e’tibor kuchayib bormoqda.
|
| |
