|
Mavzu: maydon va bipolyar tranzistor imsda hisoblash qo’llash loyhalsh bajardi: 62-20 guruh talabasi Qabul qildi: M. Tojiboyev Taqrizchi: O. Urishev Kafedra mudiri: A. Quchqarov farg’ona – 2022
|
| bet | 6/6 | | Sana | 22.12.2023 | | Hajmi | 53.57 Kb. | | #126857 |
Bog'liq Mavzu maydon va bipolyar tranzistor imsda hisoblash qo’llash lo-fayllar.org Ишланма, 7-мавзу, 1681232202, TV-Kanal Light site, 59887 7 MAVZU, Iqtisodiyot” kafedrasi “Biznesni rejalshtirish” fanidan kurs ish, Biznes etikasi va psixologiyasi-fayllar.org, ekspulutatsiya MUSTAQIL ISH 1818, 2-amaliy, Neftni qayta ishlash usullari, Bo’lajak maktabgacha ta’lim pedagoglarini kreativ qobiliyatlarin-fayllar.org, 3-variant Enigma shifrlash mashinasi va uning bardoshligi, O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’limi, Nurmatov Nozimjon 176-21 guruh , 2. Kuchaytirgichlarda teskari bog‘lanishMaydoniy transistor. Maydoniy tranzistor (MT) deb, tok kuchi qiymatini boshqarish ychun o‘tkazuvchi kanaldagi elektr o‘tkazuvchanligikni o‘zgartirish hisobiga elektr maydon o‘zgarishi bilan boshqariladigan yarim o‘tkazgichli aktiv asbobga aytiladi.
Maydoniy tranzistorlar turli elektr signallar va quvvatni kuchaytirish uchun mo‘ljallangan. Maydoniy tranzistorlarda bipolyar tranzistorlardan farqli ravishda tok tashkil bo‘lishida faqat bir turdagi zaryad tashuvchilar ishtirok etadi: yoki elektronlar, yoki kovaklar. Shuning uchun ular yana unipolyar tranzistorlar deb ham ataladi. Maydoniy tranzistorlarning tuzilishi va kanal o‘tkazuvchanligiga ko‘ra ikki turi mavjud: p–n o‘tish bilan boshqariladigan maydoniy tranzistor hamda metall – dielektrik – yarim o‘tkazgichli (MDYa) tuzilishga ega bo‘lgan zatvori izolyatsiyalangan maydoniy tranzistorlar. Ular MDYa- tranzistorlar deb ham ataladilar.p–n o‘tish bilan boshqariladigan maydoniy tranzistor. 27 – rasmda n–kanalli p–n o‘tish bilan boshqariladigan maydoniy tranzistorning tuzilishining qirqimi (a) va uning shartli belgisi (b) keltirilgan.
n–turdagi soha kanal deb ataladi. Kanalga zaryad tashuvchilar kiritiladigan kontakt istok (I); zaryad tashuvchilar chiqib ketadigan kontakt stok (S) deb ataladi. Zatvor (Z) boshqaruvchi elektrod hisoblanadi. Zatvor va istok oralig‘iga kuchlanish berilganda yuzaga keladigan elektr maydoni kanal o‘tkazuvchanligini, natijada kanaldan oqib o‘tayotgan tokni o‘zgartiradi. Zatvor sifatida kanalga nisbatan o‘tkazuvchanligi teskari turdagi soha qo‘llaniladi. Ishchi rejimda u teskari ulangan bo‘lib kanal bilan p – n o‘tish hosil qiladi.
Kanalning o‘tkazuvchanligi uning qarshiligi bilan aniqlanadi , bu yerda - kanal materialining solishtirma qarshiligi, l- uzunligi, S – kanalning ko‘ndalang kesim yuzasi. Tashqi kuchlanish mavjud bo‘lmaganda kanal uzunligi bo‘ylab zatvor ostidagi kanalning ko‘ndalang kesim yuzasi bir xil bo‘ladi. Berilgan qutblanishda zatvor va istok oralig‘iga tashqi kuchlanish berilsa UZI p–n o‘tish teskari yo‘nalishda siljiydi, kanal tomonga kengayadi, natijada kanal uzunligi bo‘ylab kanalning ko‘ndalang kesim yuzasi bir tekis torayadi. Kanal qarshiligi ortadi, S = 0 bo‘ladi, chunki .Agar istok va stok oralig‘iga kuchlanish manbai ulansa, u holda kanal bo‘ylab istokdan stok tomonga elektronlar dreyfi boshlanadi, ya’ni kanal orqali stok toki IS oqib o‘ta boshlaydi. Kuchlanish manbai USI ning ulanishi p–n o‘tish kengligiga ham ta’sir ko‘rsatadi, chunki o‘tish kuchlanishi kanal uzunligi bo‘ylab turlicha bo‘ladi. Kanal potensiali uning uzunligi bo‘ylab o‘zgaradi: istok potensiali nolga teng bo‘lib, stok tomonga ortib boradi, stok potensiali esa USI ga teng bo‘ladi. P–n o‘tishdagi teskari kuchlanish istok yaqinida ga, stok yaqinida esa teng bo‘ladi. Natijada o‘tish kengligi stok tomonda kattaroq bo‘lib, kanal kesimi stok tomoga kamayib boradi (28. b -rasm).
Shunday qilib, kanal orqali oqib o‘tayotgan tokni UZI kuchlanish qiymatini (kanal kesimini o‘zgartiradi) hamda USI kuchlanish qiymatini (tok va kanal uzunligi bo‘ylab kesimni o‘zgartiradi) boshqarish mumkin. Istok tomonda kanal kengligi berilgan UZI qiymati bilan, stok tomonda esa UZI+ USI yig‘indi qiymati bilan aniqlanadi. USI qiymati qancha katta bo‘lsa, kanalning ponaligi (klinovidnost) va uning qarshiligi shuncha katta bo‘ladiKanalning ko‘ndalang kesimi nolga teng bo‘ladigan vaqtdagi zatvor kuchlanishi berkilish kuchlanishiUZI.BERK. deb ataladi. kuchlanish berkilish kuchlanishiga UZI.BERK ga teng bo‘ladigan vaqtdagi stok kuchlanishi to‘yinish kuchlanishi USI.TO‘Y. deb ataladi .
XULOSA
Ijtimoiy sohani rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlaidan biri ta’lim va fan sohasini rivojlantirish hisoblanadi, u ta’lim muassasalarining moddiy-texnik bazasini ularni qurish, rekonstruksiya qilish va kapital ta’mirlash bo‘yicha ishlarni o‘tkazish yo‘li bilan mustahamlash, zamonaviy o‘quv va laboratoriya qurilmalari, kompyuter texnikasi, o‘quv-uslubiy ko‘rsatmalar bilan jihozlash bo‘yicha maqsadga yo‘naltirilgan choralarni amalga oshirishni o‘z ichiga oladi.Yarimo’tkazgichlar sohasining rivojlanishi nanotexnologiyaning rivojlanishiga olib keldi.Boshqaruvchi p-n o’tishli tranzistor eng sodda unipolyar tranzistor bo’lib, oqim boshlanishi - istok deb, oqim quyilishi - stok deb ataladi.O’rtadagi boshqaruvchi elektrod-zatvor deyiladi.Istok bilan stok oralig’idagi qatlam kanal deb yuritiladi.Uning o’tkazuvchanligi n yoki p tur bo’lishi mumkin.Agar asos yarimo’tkazgich n turli o’tkazuvchanlikka ega bo’lsa, zatvor qatlam p-turli yarim o’tkazgich bo’ladi
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
INAMOV RO’ZIMUHAMMAD (AMALIY MASHG’ULOTLAT)
ELEKTR TEBRANISHLAR GENERATORLARI.
@ ONLINE-ELEKTRON KUTUBXONA.
BIOFIZIKA PDF.
BIPOLYAR TRANZISTORLARNI STATIK XARAKTERISTIKALARI VA FIZIK PARAMETRLARI. TOSHKENT 2017-YIL.
INTERNET SAHIFALAR :
1.https://glotr.uz
2.https : ewikiuz.top wiki bipolyar.
3.https://uz . atomiyme .com.bipolyar.
http://fayllar.org
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Mavzu: maydon va bipolyar tranzistor imsda hisoblash qo’llash loyhalsh bajardi: 62-20 guruh talabasi Qabul qildi: M. Tojiboyev Taqrizchi: O. Urishev Kafedra mudiri: A. Quchqarov farg’ona – 2022
|
