|
Mavzu: mehnat qo’shiqlariga oid guruhlarda iborat qo’shiqlar haqida malimot berish. Reja: kirish i-bob mehnat qo’shiqlari
|
| bet | 1/10 | | Sana | 03.06.2024 | | Hajmi | 53,13 Kb. | | #259726 |
Bog'liq MEHNAT QO’SHIQLARIGA OID GURUHLARDA IBORAT QO’SHIQLAR HAQIDA MALIMOT BERISH.
MAVZU:MEHNAT QO’SHIQLARIGA OID GURUHLARDA IBORAT QO’SHIQLAR HAQIDA MALIMOT BERISH.
REJA:
KIRISH
I-BOB. MEHNAT QO’SHIQLARI.
1.1 Dehqonchilik bilan bog’liq mehnat qo’shiqlari.
1.2 Yorg’inchoq qo’shiqlari
II-BOB. MEHNAT QO`SHIQLARINING LIRIK TUR HAQIDA MA’LUMOT.
2.1 Mehnat qo‘shiqlari, ularning turlari
2.2 Termalar va ularning o‘ziga xos xususiyati
XULOSA
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
Kirish
Mavzuning dolzarblig`i: "Mehnat qo'shiqlari" mavzusi insonlarning mehnatga qarshi munosabatini, mehnat motivatsiyasini, shaxsiy maqsadlarga yo'naltirishni va mehnat bilan bog'liqlikni oshirishga bag'ishlangan. Bu mavzu insonlarga o'zlarini rivojlantirish, harakat qilish va muvaffaqiyatga yetishish yo'nalishlarini o'rganishda yordam beradi.
Mehnat qo'shiqlari mavzusiga kirishda mehnatning insonlar hayotidagi o'rnini va ahamiyatini ko'rsatish kerak. Bu mavzu insonlarning mehnatga qiziqishi, ularni mehnat bilan bog'liqliklarini oshirish, shuningdek, ularni mehnat natijalariga erishishga yo'naltiradi.
Qo‘shiq – keng ma’noda she’riy-musiqiy janr; ashula. Lirik qo‘shiq. Hajviy qo‘shiq. Xalq qo‘shiqlari. Qo‘shiq aytmoq. Qo‘shiq bastalamoq[1].
Vokal musiqaning eng ommalashgan, ko‘proq band shakliga asoslangan turi, shuningdek, kuylashga mo‘ljallab to‘qilgan she’riy asarlarning umumiy ifodasi. Xalq ijodiga mansub, bastakor va kompozitorlar yaratgan ommabop musiqa yo‘nalishidagi qo‘shiqlar farqlanadi. Kelib chiqishi, janri va mazmuniga qarab marosim qo‘shiqlari, ommaviy qo‘shiq, shahar, dehqon, bolalar, maishiy, harbiy, lirik, raqs va boshqa qo‘shiqlar ajratiladi. Qo‘shiqlar kuyi diapazoni ixchamligi, musiqa rivoji band shaklida asoslanganligi, ohanglar tizimida so‘z va kuy intonatsiyalari mushtarakligi she’riy matndagi g‘oyaviy emotsional mazmun rivojining umumiy tarzda ifodalanishi bilan ajralib turadi.
Qo‘shiqning yana o‘ziga xos milliy xususiyatlarga ega bo‘lib, O‘rta Osiyoda ir, terma, o‘lan, lapar, yalla kabi nomlar bilan ataladi. Bular negizida bastakorlar ijodi, XX asrda zamonaviy qo‘shiqlar shakllari rivojlangan. Meysterzingerlar san’ati namunalari, uyg‘onish davri yaratilgan ko‘p ovozli italyan sangopepa , nemischa, fransuzcha spapzop, XVII – XVIII asrlardan ommaviy tus olgan gomofoniya uslubidagi qo‘shiqlar , romantizm davridagi kompozitorlar ijodidagi qo‘shiqlar XX asrda keng rivoj topgan ommaviy qo‘shiq.
Tor ma’noda qo‘shiqlar – o‘zbek xalq ijodidagi janr; qo‘sh qofiya bilan boshlanuvchi, asosan, 7-8 hijoli barmoq vaznidagi to‘rtliklar bilan kuylanadigan, band shaklli aytim turi. Birinchi sheʼr to‘rtligi qofiyalari a-a-a-a, a-a-v-a, a-a-v-v nisbatida bo‘lishi mumkin. O‘zbek qo‘shiqlarida birinchi bandi, odatda, 4 sheʼriy misra va ularni kuylashga asos bo‘lgan nisbiy tugal ohang tuzilmalari uyg‘unligidan tashkil topadi. Kuy tuzilmalari soni 2-4 bo‘lib, ularning o‘zaro nisbatlari esa asosiy jumlani takrorlash, o‘zgartirish yoki maʼlum darajada rivojlangan yangi jumla bilan yakunlash kabi vositalardan iborat. O‘zbek qo‘shiqlari, ashuladan farqli o‘laroq, kichik ovoz doirasida (asosan, kvinta— seksta diapazoni-da) bo‘lib, baʼzan doira jo‘rligida ijro etiladi. Kuychan ohangli qo‘shiqlar, asosan, lirik mavzudagi namunalarda uchraydi. Boshqa qo‘shiqlarda kuychanlik xususiyatiga ega cho‘zimli ohanglar uchrasa-da, ular ko‘proq qo‘shiqlarning yakunlanishi arafasida namoyon bo‘ladi. Qo‘shiqlarda maxsus (alohida) naqarotlar deyarli qo‘llanmasa-da, baʼzan kichik naqarot vazifasini kasb etuvchi takror so‘zlar kelishi, shuningdek, ,,jon”, ,,yor”, ,,dod-ey” kabi undov-undalma iboralar ishlatilishi kuzatiladi. XX asrlarda o‘zbek bastakorlari va ayniqsa, kompozitorlari ijodiga mansub qo‘shiqlar janr nuqtai nazaridan o‘zida boshqa janrlar (lapar, yalla, ashula, terma) xususiyatlarini mujassam qilib, maʼlum o‘zgarishlarga yuz tutgan. Jumladan, ularda band-naqarot tuzilmalari, jo‘rnavoz cholg‘ular, raqs unsurlarini ham ko‘rish mumkin. O‘zbek bastakorlaridan Yu.Rajabiy, K.Jabborov, F. Sodiqov, T. Jalilov, G‘.Toshmatov, N. Hasanov, M. Mirzayev, B. Аliyev, R.Tursunov va boshqa bastakorlardan T.Sodiqov, M.Burhonov, M. Leviyev, S.Yudakov, А.Otajonov, F. Nazarov, А.Nazarov, F.Аlimov, Q.Komilov, bolalar uchun А.Muhamedov, Ye.Shvarts, N. Norxo‘jaev, А.Ergashev, А.Mansurov va boshqalar salmoqli ijod qilgan.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Mavzu: mehnat qo’shiqlariga oid guruhlarda iborat qo’shiqlar haqida malimot berish. Reja: kirish i-bob mehnat qo’shiqlari
|
