|
Mavzu: Past xarajatlar strategiyasi
|
| bet | 7/8 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 112 Kb. | | #229037 |
Bog'liq М.Past xarajatlar strategiyasiXarajatli metodi (ustamalar metodi). Bu narx shakllanishining keng tarqalgan metodi bo‘lib, unga ko‘ra ushbu mahsulotning doimiy yoki o‘zgaruvchan xarajatlariga ushbu tarmoq foyda normasi uchun oddiy holda mos keladigan ustamalar qo‘yiladi. Masalan, tarmoq bo‘yicha qurilish firmalari ko‘pincha o‘z ishlarini loyiha qiymatiga o‘rtacha foydani qo‘shib baholaydilar. Bu metodning ommalashgani turlicha izohlanadi. Birinchidan, firma o‘z tovariga talabga nisbatan unga qilingan o‘z xarajatlarini yaxshi biladi. Bu ularni narxni shakllantirishda xarajatlar kalkulyatsiyasiga tayanish va haqiqatda ko‘rilgan zararni to‘liq qoplashga undaydi. Ikkinchidan, agar tarmoqning barcha ishlab chiqaruvchilari narxni shakllantirishning ushbu metodini qo‘llashsa, ularning narxi deyarli bir xil bo‘ladi. Ular orasidagi narxga oid bu kurash narx to‘g‘ridan to‘g‘ri talab bilan belgilanadigan tarmoqlar bilan solishtirilganda minimalligini bildiradi. Uchinchidan, ko‘pgina sotuvchi va iste’molchilar ustamalar metodi eng tuzatilgan, halol, chunki ikki tomon manfaatlariga amal qiladi va bir tomonning ikkinchi tomon hisobiga boylik orttirishiga yo‘l qo‘ymaydi, degan fikrni mahkam ushlab oladilar. Bunday narxni belgilashda (uni «harakatli narx» yoki «ustama bilan» deb atashga o‘rganilgan) talab darajasi hisobga olinmaydi va raqobatchilar narxining ta’siri e’tiborsiz qoldiriladi.
Narxni iste’molchiga yo‘naltirish metodi narxlarni iste’molchilarning tovarni qabul
3.Korxonaning narx siyosati
Narx siyosati korxonaning bozordagi umumiy siyosatining ajralmas qismi hisoblanadi.“Siyosat” so‘zining ma’nosi mumkin bo‘lgan san’at, deyiladi. Bu tarif narx siyosatining tarifiga ham to‘g‘ri keladi. Narxni shakllantirish, bu san’at chunki u yuqori aniqsizlik davrida amalga oshiriladi. Korxonaning narx siyosati – bu maksimal darajada narx shakllanishi sohasidagi imkoniyatlardan foydalanishga, salohiyatni xaridor uchun bo‘lgan raqobatda yutishga va o‘z maqsadlariga erishish uchun narxni ko‘tarishga qaratiladi. Narx siyosati narx strategiyasi orqali amalga oshiriladi. Narx siyosati taktik-operativ aksiyalarni, ma’lumot tizimini (yig‘ish, tahlil qilish vositalari), tashkiliy qarorlar (tartib va jarayon jihatlar) ni o‘z ichiga oladi.
Taktik — operativ aksiyalar o‘z ichiga quyidagilarni oladi: qisqa muddatli pog‘onalarni shakllantirish, narxlar tarkibi, narxlar differensiatsiyasi, narxlar variatsiyasi, narx chizig‘i siyosati, narxlarni yo‘naltirish. Taktik – operativ aksiyalarning qo‘llanilishi korxonaning strategik maqsadlari bilan mos kelishi lozim, u bozorda o‘z mavqeyini egallash uchun qilinadi. Shuning uchun narx siyosati strategik baza (narx strategiyasi) ga muhtojlik sezadi.
Hozirgi kunda “narx menejmenti” narx siyosatiga sinonim bo‘lib hisoblanadi. Bunday o‘zgarishlarning asosiy sababi bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: narxlar differensiatsiyasi kuchaydi, buni narx diskriminatsiyasi yoki mahsulot differensiatsiyasi bilan izohlash mumkin.
Narxlar differensiatsiyasi mahsulot parametrlari va xaridorlar guruhining to‘lay olish qobiliyatlariga katta ahamiyat beradi. Tovar differensiatsiyasi raqobat ko‘rinishida asosiy vosita bo‘lganligi sababli korxonalar xaridorlarning tovarga bo‘lgan ichki talablarini aniqlash va tovarni ularga yetkazib berishga katta ahamiyat beradi. Tovar defferensiatsiyasi segmentatsiya va baho bo‘yicha olib boriladigan ishlarni murakkablashtirdi va yanada chuqurlashtirdi. Baho tizimida narxlar differensiatsiyasi bilan bog‘liq bo‘lgan korxonaning barcha imkoniyatlari birgalikda rivojlantirilmoqda.
Yangi bozor raqobat sharoitlariga moslashish sifatida yoki qisqa muddatli narx aksiyalari sifatida narxlar variatsiyasi doimo kuzatilmoqda. Bularning barchasi narx siyosatini har xil masalalarni yechishga majbur qildi.
Globalizatsiya va savdoning kengayishi oqibatida sotish kanallarida narx qarshiligi kuchaydi. Buning oqibatida narx kelishuvlari va sotish siyosatining roli oshdi. Boshqarish kerak bo‘lgan yuqori muammoli narxlar o‘zgarishi yuzaga keldi. Narx siyosatining malakalilik darajasi, bozorni o‘rganishning zamonaviy usullari, narxni rejalashtirish narx nazorati yordamida oshdi, oqibatda ma’lum vaziyatlarda korxonalar raqobat ustunlinligiga ega bo‘ldilar.
Bozorning javob harakatiga qaratilgan tavakkalchilik. Ko‘plab narx siyosati bo‘yicha qabul qilingan qarorlar doimo o‘zgarib turuvchi va kompleks sharoitlarda qabul qilinadi. Shuning uchun korxonaning “narx - naflilik” birligiga bozorning javobini oldindan bilish qiyin. Shu munosabat oqibatida bozorning javobiga qaratilgan tavakkalchilik, ya’ni narx belgilanganda ko‘zda tutilmagan xarajatlar vujudga keladi. Bu tavakkalchiliklar yuqori va past narxlar sharoitida bo‘lishi mumkin va yo‘qotilgan narx imkoniyatlariga kiradi (opportunistik xarajatlar).
Yetkazib berish va to‘lash shartlaridagi tavakkalchilik. Ishlab chiqaruvchi sotib oluvchilar (xaridorlar) bilan yetkazib berish va to‘lash shartlarini shaxsan kelishib oladi. Raqobat ko‘p hollarda sotuvchilarni xaridorlarga chegirmalar qilishga majbur qiladi, oqibatda ularning foydasi kamayadi. Alohida xavf nazorat qilinmagan chegirmalar, bonuslar to‘lash sharoitlari joriy qilinganda bo‘ladi.
To‘lov tavakkalchiligi. Ular xaridorlar o‘z shartnoma majburiyatlarini bajarmaganlarida yuzaga keladi (shartnomani bajarmaslik tavakkalchiligi). Agar xaridorlar to‘lash imkoniyatlari yo‘qligini sabab qilib, mahsulotlar narxining bir qismini to‘lasa, qolgan pulini kelishilgan muddatda to‘lashni kelishib olsa, to‘lov tavakkalchiligi vujudga keladi. Dispozitsion tavakkalchilik. Ayrim mamlakatlarda chet el ishlab chiqaruvchilarning (sotuvchilar) narx suvereniteti mamlakatning
Хulosа
O’zbekiston iqtisodiyotida bozor munosabatlarining rivojlanishi bilan korxonalar mahsulotlarini sotish xarajatlarining roli oshadi. Aynan xarajatlar narxlanish uchun asos bo'lib, foyda olishning hal qiluvchi omilidir. Shu sababli, bozor sharoitida korxonalar doimiy ravishda taqsimot xarajatlarining maqbul darajasini saqlashga intilishadi.
Xarajatlarni boshqarish va narxlash jarayonining zamonaviy usullarini korxonalar amaliyotiga joriy etish savdo jarayoni samaradorligini oshirishga yordam beradi.
Mahsulotlarni sotish xarajatlarini hisobga olish, tarqatish xarajatlarini rejalashtirish va hisoblash eng katta o'ziga xosliklarga ega bo'lib, savdo jarayoni texnologiyasi va tashkil etilishining o'ziga xos xususiyatlari bilan bog'liq. Shu munosabat bilan ma'lum bir korxonada yuzaga keladigan sanoat omillari va vaziyatlari bilan belgilanadigan xarajatlarni shakllantirish xususiyatlarini o'zlashtirish kerak. Bularning barchasi korxonaning asosiy maqsadlaridan biri - moliyaviy natijalarni hisoblash va baholash uchun sotilgan mahsulotlar narxini hisoblash - bajarilishining ahamiyatini oshirishga olib keladi.
Ushbu ishning ob'ekti nodavlat ta’lim muassasi “Maverick”. Hozirgi kunda ta’lim muassasining pozitsiyasini barqaror deb atash mumkin. O’quvchilar sonining pasayishiga qaramay, foyda ko'rsatkichlari o'sib bormoqda va xarajatlari kamayib bormoqda.
"Maverick” nodavlat ta’lim muassasi (maqsadli foyda) bilan ta'minlaydigan narx belgilashga intiladi. Agar korxona narxni pasaytirsa, unda bunday foyda olish uchun ko'proq o’quvchilarni jalb qilishga to’g’ri keladi, agar u ko'paysa, kamroq. Biroq, yuqori narxda, bozor hatto bu xizmat turidan shu miqdorida sotib foydalanishni xohlamasligi mumkin (bu talab narxining egiluvchanligiga bog'liq).
"Maverick" nodavlat ta’lim muassasida : xarajatlarning mazmuni, tarkibi va tuzilishiga muvofiq axborot ta'minotini tashkil etish; taqsimot xarajatlarini dinamikada va joriy davrda to'liq tahlil qilish, bashorat qilish, tartibga solish va rejalashtirish, shu jumladan. xarajatlar moddalari kontekstida; korxonaning ish sharoitidagi o'zgarishlarni hisobga olgan holda taqsimlash xarajatlarini nazorat qilish va tezkor boshqarish). Savdo-vositachilik firmasi tarqatish xarajatlaridagi tejashning foydalanilmagan zaxiralaridan foydalanishi kerak (tovar ayirboshlashning o'sishi, tovarlarni sotishni bir xil va ritmik qo'llab-quvvatlash, xizmat ko'rsatishning progressiv shakllarini joriy etish, mehnat unumdorligini oshirish va boshqalar).
"Maverick" nodavlat ta’lim muassasi uchun barqaror amalga oshirish strategiyasini va foydali narxlarni qo'llash maqsadga muvofiqdir, chunki narx oshganda mahsulotga talab elastik bo'ladi, iste'molchilar raqobatdosh mahsulotlarga o'tishlari mumkin, arzon narxlar raqobatchilar uchun jozibali emas va sotish xarajatlari past narxlarni belgilashga imkon beradi uzoq vaqt davomida narxlar.
Narxlash jarayoni dastlabki narxni belgilash va uning kerakli o'zgarishi yo'nalishini aniqlash bilan tugamaydi. Endi kompaniya narxlash taktikasini ishlab chiqishi kerak, ya'ni. bir qator qarorlarni o'z ichiga olgan bozor narxlarini to'g'rilashni amalga oshiring.Xususan, "Maverick" nodavlat ta’lim muassasida quyidagi qarorlar tavsiya etiladi:
1) standart yoki moslashuvchan narxlarni belgilash to'g'risida;
2) yagona narxni belgilash yoki uning bozor segmenti bo'yicha o'zgarishi (kamsituvchi narxlar) to'g'risida. Xususan, iste'molchilar holatiga qarab har xil narxlarni belgilash mumkin (jismoniy shaxslar uchun quyida, yuridik shaxslar uchun - yuqorida, shuningdek, Maverick binosidan turli masofada joylashgan iste'molchilar uchun narxlarni belgilash haqida o'ylashingiz mumkin);
3) chegirmalar tizimidan foydalanish to'g'risida. Siz quyidagi turdagi chegirmalardan foydalanishni tavsiya etishingiz mumkin: Bir oyladan 2 va undan ortiq odam tehsil olyotgan bo’lsa, student bo’lsa.
4) egallab turgan lavozimlarni saqlab qolish va raqobat bardoshligini oshirish.
|
| |
