56
Uning natijalari asosida kompaniyaning yoritish moslamalarining energiya pasporti
tuziladi yoki yangilanadi.
Energiya izlanishlari quyidagi vazifalarni hal qilishga qaratilgan:
- mavjud yoritish moslamalarining me'yoriy hujjatlar talablariga muvofiqligini
aniqlash;
- elektr energiyasining haqiqiy iste'molini baholash, korxonaning yoritish va
nurlanish tizimlarida energiya tejash zaxiralarini aniqlash;
- yoritish moslamalari va uni tashkil etuvchi asbob-uskunalarning texnik holatini,
sun'iy elektr yoritishdan
oqilona foydalanishni, elektr yoritishni avtomatik
boshqarish tizimlarining mavjudligi va ishlashini baholash;
- elektr yoritish va nurlanish tizimlarida elektr energiyasini tejash imkoniyatlarini
aniqlash va baholash;
- korxona ni yoritish va nurlantirish ehtiyojlari uchun elektr energiyasining oqilona
sarflanishini aniqlash;
- yoritish moslamalariga uning funktsional maqsadiga, ishlab chiqarish
jarayonining xususiyatiga muvofiq talablarni aniqlash.
Elektr yoritish (nurlanish) tizimlarida energiyani tejash va yoritish
maqsadida elektr energiyasini iste'mol qilishni cheklash muammolarini hal qilishda
ikki xil energiya nazorati amalga oshiriladi: tezkor tekshirish va chuqurlik.
Korxonaning yoritish va nurlanish
tizimlarining holatini, elektr
energiyasining mantiqsiz sarflanishini baholash va energiya xarajatlarini
kamaytirishning asosiy yo'nalishlarini va elektr energiyasi uchun to'lovlarni
aniqlash maqsadida ekspress-energetik izlanish o'tkaziladi.
Chuqur izlanishlar korxonaning yoritish va nurlanish tizimlarida energiya
tejash zaxiralarini aniqlashga va ularni qanday amalga oshirishga qaratilgan.
Energiyani chuqur izlanish natijalariga ko'ra yorug'lik va nurlanish uchun haqiqiy
va me’yorlangan energiya xarajatlari taqqoslanadi, har xil energiya tejash choralari
foydalagands potentsial energiya tejash salohiyati baholanadi, energiya tejash
rejasi va muhandislik-texnik energiya tejash
yordamida echimlari ishlab
chiqilmoqda. Chuqur energetik izlanishlar korxonaning ob'ektlarida yoritish
(nurlanish) tizimlari uchun energiya pasportini tuzish bilan yakunlanishi mumkin.
Energiya bo'yicha tezkor energetik izlanish:
- taqdim etilgan hujjatlar va diagrammalar bo'yicha ekspertiza ob'ektlari to'g'risida
ma'lumot olish: binolarning turi va maydoni, kunlik ish tartibi, yoritish
moslamalarining xususiyatlari va parametrlari, elektr yoritish
tarmoqlarini qurish
imkoniyati (masalan, tashqi yoritish tarmoqlari uchun - kaskadli qurilish sxemasi)
va boshqalar;
- mavjud binolarni tekshirish va yoritish moslamalarida kamchiliklarni aniqlash.
Yoritish moslamalarining asosiy va xarakterli kamchiliklari:
- yoritish moslamalarini muntazam ravishda rekonstruksiya qilmasdan va
yangilamasdan 8 yildan ortiq vaqt davomida yoritish moslamalarini ishlashi;
57
- reaktiv yo'qotishlar uchun kompensatsiyasiz boshqarish mexanizmlarida katta
yo'qotishlarga ega bo'lgan eskirgan dizayndagi past samarador yoritish
moslamalarini foydalanish;
- past rentabellikga ega kizikish lampalar (ichki va tashqi yoritish tizimlari) va
drossel turi lampalaridan (tashqi yoritish tizimlari va nurlanish tizimlari)
foydalanish;
- shaffof elementlarning optik uzatilishi va yoritish moslamalarining optik
elementlarining jismoniy eskirishi va yoritish
moslamalarining muntazam
parvarish qilinmasdan ishlashi sababli ularning ko'zgu xususiyatlarining
changlanishi yoki ko'zga ko'rinadigan darajada pasayishi (yoritish moslamalarining
optik elementlarini tozalash va almashtirish, yoritish texnik parametrlarini
boshqarish);
- yoritish moslamalarini binolarning yoritish tizimlarida ish joylariga nisbatan
mantiqsiz joylashtirish, vizual ish toifasiga muvofiq yuqori darajada yoritilgan ish
joyida mahalliy yoritishning etishmasligi;
- tabiiy yorug'lik darajasi yuqori bo'lgan xonalarda kun davomida uzoq vaqt
davomida
ishlaydigan
yoritish
moslamalarini
avtomatik
boshqarishning
etishmasligi. Tashqi yoritish moslamalarining o'ziga xos o'rnatilgan quvvati
Р
у
11
Vt/m
2
dan oshsa, yorug'likning ikki darajasini ta'minlaydigan yoritishni boshqarish
tizimini (YoBT) ta'minlash kerak. Energiya auditining taxminiy blok diagrammasi
35-rasmda keltirilgan.
Qabul qilingan ma'lumotlar rasmiyshtiriladi. 7-jadvalni to'ldirish
taqdim
etilgan hujjatlar va sxemalar, yoritish moslamalari va binolarni tekshirish asosida
amalga oshiriladi. Bunday holda, yoritish moslamalarining solishtirma o'rnatilgan
quvvatini hisoblash KMK 52.13330.2011 standartiga muvofiq xonadagi yoritish
standartlariga amaldagi yoritish tizimining o'rnatilgan quvvatiga muvofiqligini
hisobga olgan holda amalga oshiriladi.
