References
1.
Mell P.M., Grans T. NIST Cloud Computing Definition. NIST.
2020 doi: 10.6028/NIST.SP.800-145.
2.
Armbrust, M., Fox, A., Griffith, R., Joseph, A. D., Katz, R.,
Konwinski, A., Zaharia, M. (2010). A view of cloud computing.
Communications
of
the
ACM,
53(4),
50–58.
doi:10.1145/1721654.1721672
3.
Ashari, A., & Setiawan, H. (2011). Cloud computing: Solusi ICT?
Jurnal Sistem Informasi [Journal of Information Systems], 3(2),
336–345. Retrieved from https://ejournal.unsri.ac.id
Современные решения проблем системы высшего, среднего образования и их решения
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г.
252
FUQAROLIK JAMIYATI TARAQQIYOTIDA TOLERANTLIK
MADANIYATINING O‘RNI
1
A.Ergashev
1
TATU Farg‘ona filiali talabasi
O‘zbekistonning milliy – madaniy xilma-xilligi milliy o‘zlikni
anglashning o‘sishi va ma’naviy-ruhiy tiklanish bilan qo‘shilib, jamiyatning
yangilanishiga, uning tolerantligiga qudratli turtki bo‘ldi. Bu esa respublikaning
jahon hamjamiyatiga qo‘shilishi uchun qulay sharoit yaratdi.
Fuqarolik jamiyatini shakllantirish uchun kishilar umummaqsad yo‘lida
birlashishlari lozim. Turli etnik, diniy, siyosiy va boshqa yo‘nalishdagi ijtimoiy
guruhlarning konstruktiv aloqasiga-tolerant axloqli shaxslar tajribasi orqali
erishish mumkin. Tolerantlik lotincha “tolerantiya” so‘zidan olingan bo‘lib,
chidam, chidamlilik, toqat qilish, keng fellik, bag‘rikenglik degan ma’noni
anglatadi. Tolerantlik millatlararo, davlatlararo, shaxslararo, guruhlararo, shaxs-
davlat, ijtimoiy guruhlar va davlat kabi munosabatlarning ma’naviy-madaniy
saviyasini belgilab beruvchi muhim kategoriyadir. Bag‘rikenglik dunyodagi turli
madaniyatlarni, o‘zini ifodalash va insonning alohidaligini namoyon qilishning
xilma-xil usullarini hurmat qilish, qabul qilish va to‘g‘ri tushunishni anglatadi.
Tolerantlik har bir muayyan insonni, uning fikri, nuqtai-nazarini, har qanday
boshqa madaniyat, dunyoqarashni, ehtiqodni qanday bo‘lsa, shundayligicha
qabul qilishga hozirlikdir. Bu bir-biriga o‘xshamagan insonlarning birga
ahillikda yashashga intilishi, boshqa kishilar fikri va xatti-harakatiga nisbatan
ijobiy holatda bo‘lishidir. Tolerantlik barcha sohalarga singib ketgan, chunki
hayotda yoki jamiyatda faoliyat olib borishda inson ijtimoiy voqelikni har doim
inobatga olishi kerak.
O‘zbekistonda mustaqillikka erishilgan davrlarda turli jabhalarda
rivojlanib, barqarorlashib borayotgan hayot tarzi o‘ziga xos tolerantlik
yo‘nalishlari va ularni milliy ongda shakllantirish vazifalari amalga oshirilishiga
asos bo‘ldi. Bu jarayon milliy o‘zlikni anglash, milliy madaniyat, millat kelajagi
bo‘lgan yoshlar ongida milliylashuv yo‘nalishining tarkib topishi bilan bog‘liq.
Oliy va o‘rta ta’lim tizimida pedagogik – psixologik muammolarning zamonaviy yechimlari
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г.
253
Chunki yoshlarimizning milliy o‘zligini anglashi ajdodlarimizdan qolgan
moddiy va ma’naviy merosni, urf-odatlar, an’analar, qadriyatlarni o‘zlashtirish
bilan birga, ularda milliy manfaatlarni, Vatan taqdiri va mamlakatning har
tomonlama taraqqiyoti uchun mas’ullik tuyg‘ulari mustahkamlanishini
ta’minlaydi.
O‘rta Osiyo, jumladan O‘zbekiston xalqlari mentalitetiga xos bo‘lgan
tolerantlikning
tarixiy-ma’naviy
negizlarini
Prezidentimiz
I.Karimov
quyidagicha ta’riflaydi: “ming yillar mobaynida Markaziy Osiyo g'oyat xilma-
xil dinlar, madaniyatlar va turmush tarzlari tutashgan va tinch-totuv yashagan
markaz bo‘lib keldi. Etnik sabr-toqat, bag‘rikenglik hayot bo‘ronlaridan omon
qolish va rivojlanish uchun zarur tabiiy me’yorlarga aylandi…”
1
.
Tolerantlik milliy-madaniy aloqalarning samaradorligini oshiruvchi
vositadir. Albatta, o‘zga madaniyatlar, ma‘naviy qadriyatlar bizning an’anaviy
qadriyatlarimizga zid mohiyatga ega bo‘lishi mumkin. Shuning uchun ham
ularning ba’zi jihatlari bizga yoqmasligi mumkin. Lekin, ular o‘zgalarning, shu
jumladan bizning mafaatlarimizga ziyon yetkazmasa, ularning mavjudligiga
e’tiroz bildirmasdan, mohiyatini to‘g‘ri tushunishga intilish tolerantlik
ifodasidir. O‘zga madaniyatlar qadriyatlarini idrok qilish, mohiyatini tushunib,
tahlil qilish, qadriyatlar tizimini o‘zlashtirish shaxs va millatning ma’naviy
saviyasini oshirishda muhim rol o‘ynaydi.
Hozirgi axborotlashtirish jarayonlarida tolerantlik muammosi madaniy
ta’sir o‘tkazish, madaniy ekspansiyaga yo‘l qo‘yish muammosiga aylanmoqda.
Bu siyosiy Iroda, siyosiy va harbiy xatti-harakatlar bilan bog‘lanadi. Madaniy
tolerantlik madaniy qiziqqonlikka ziddir. Madaniy kelishmovchilik, nizo
holatidagi millatlar o'rtasida tolerant munosabatlar o‘rnatish imkoniyati, basharti
u ichki ong darajasida shakllantirilgandagina oydinlashadi. Bu holda tolerantlik
madaniyatning hayotiy dunyosi, o‘zining voqeligiga xosligi masalasiga
aylanadi. Ya’ni, madaniy tolerantlikning o‘zi tolerantlik me’yoridir.
Bugungi kunda xalqimizning aqliy boyliklarini, jahon fani va
madaniyatining eng yaxshi yutuqlarini o‘ziga singdirib olgan yangi avlodni
|
