Gruntni suv yordamida shibbalashdan maqsad, gruntda mavjud
boMgan bo‘ shliqlarni hamda uning mikroskopik va makroskopik
zarralariga suvning ta’ siri orqali
o ‘ zaro zichiashuvini amalga
oshirishdir,
Sug‘ oriiadigan maydonlaming ko‘ p joylarida tarqalgan gruntlami
suvga to'yintirish darajasi tajriba yo'ii bilan aniqlangan boMib, ulaming
qiymati qumloqda 20-24% ni, loy tuproqda 25-29% ni tashkil qiiadi.
Tuproqni shibbalash uchun kerak bo‘ ladigan va uni suv bilan
ta’ miniab beruvchi ishchi jihozning suv miqdori quyidagi shartni
bajarishi lozim:
Q t - Qish
(16.11)
bu yerda
Qt-namlanishi kerak bo‘ lgan tuproqqa beriladigan
suvning miqdori, m3/s; Qish - ish jihozi orqali beradigan suvning miqdori,
mVs.
Namlanishi kerak bo‘ lgan tuproqqa beriladigan suvning miqdori
quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
Qt = b.hn^
9yu,m 3/s
(16.12)
bu yerda b - transheyada namlanishi kerak bo‘ lgan tuproqning eni,
m, (b = bt); bt - transheyani eni, m; hn-transheyada namlanishi zarur
boMgan tuproqning qatlami, m, (hn = 0,8-2,0m); W0- suvga to‘yingan
tuproqning namligi, %, (W0=22-27% ); We- tuproqning tabiiy namligi,
% ,
(W e= 6-17% ); Dyu- mashinaning yurish tezligi, m/s.
Ish jihozi orqali beradigan suvning miqdori quyidagi formula
yordamida aniqlanadi:
Q,sь = R “
— n-V 2g-H , m3/s.
(16.13)
bu yerda |i - quvurlar va teshiklardagi suv miqdorini kamayishini
hisobga oluvchi gidravlik koeffitsient, (ц = 0,15-0,32); d - tuproqni
namlashda suv chiquvchi teshiklarning diametri, m, (d = 0,002, 0,0025,
0,0030, 0,0035 m); H - sistemadagi suv ustunining balandligi, m, (H =
1,5-3,0 m.s.u.); n - sistemadagi teshiklar soni, dona.
Silliqlangan transheya devorlarini yuvish va unda choklar hosil
qilish maqsadida (bu transheyadagi gruntni tabiiy (ona) grunt bilan
birlashishiga katta imkoniyat yaratadi) suv purkagichdan qo‘ shimcha
ma’ lum oraliqlarda teshiklar o ‘ rnatilgan, undan transheya devoriga
perpendikulyar y o ‘ naltiriladi.
