X IX bob. SUG'ORISH USKUNA VA MASHINALARINI
HISOBLASH
Maydonlarni sug'orishda, unga sarflanadigatt suvni tejash maqsadi-
da zamonaviy usullar (yomg‘ irfatib. tomchilatib, yer ostidan namlatib),
hamda ularni amalga oshiruvchi uskuna va mashinalar isblab chiqilgan.
19.1. Yom g‘ irlatib sug‘ orish mashinalarini hisoblash
Yom g‘ irlatib sug‘ orishda tomchilarning diametri 1-2 mm dan
oshmasligi lozim, chunki yirik zarrachalar ekinga mexanik zarar
keltirishi, tuproqni zichlashi, suv tuproqqa shimilib ulgurmasdan,
ko‘ lmak suvlar hosil qilishi mumkin.
Yom g‘ irlatib
sug‘ orishning
asosiy
ko‘ rsatkichlaridan
biri,
yomg‘ irlatish jadalligi hisoblanib, u tuproqni suvni shimib olish
xususiyatiga bogiiq. Qumloq yerlarda yomg‘ irlatish jadalligi 0,5-0,8
mm/min, o ‘ rta tuproqlarda 0,2-0,3 mm/min, og‘ ir tuproqlarda esa 0,1—
0,2 mm/min dan oshmasligi kerak, aks holda ko‘ lmaklanib qoladi.
Haqiqiy yomg‘ irlatish jadalligi deb, tuproq yuzasining ma’ lum bir
nuqtasiga tushgan suv qalinligi